Chenitivo
From Wikipedia, the free encyclopedia
O chenitivo ye un caso d'os sustantivos que indica que un sustantivo concreto ye complemento nominal d'atro.
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Se relaciona con o posesivo, pero tien una función mas ampla, porque puet indicar a materia que forma un obchecto.
Cuan se charra d'una palabra en latín se diz en primer puesto lo nominativo y en segundo puesto lo chenitivo porque a vegatas tienen diferent radiz. A radiz emplegata en chenitivo ye la mesma que a emplegata en acusativo, y l'aragonés como ye una luenga d'acusativo, prene precisament a radiz que s'indica en segundo puesto.
- CRUX, CRUCIS: l'acusativo ye CRUCEM.
En a evolución dende o latín ta as luengas iberorromanicas d'acusativo esta -m se perdió chunto con a declinación:
- CRUCEM > Cruce (proto-iberorromanz) > Cruz (aragonés)
En aragonés os chenitivos d'a tercera declinación han tenito una evolución pareixita a lo plural:
- -NIS > -nes (proto-iberorromanz) > -ns.
En o proceso de perduga d'a declinación debantdito os complementos preposicionals con sustantivos con a radiz de l'acusativo substituyoron a lo chenitivo.
- CRUCIS > De la Cruz
- HISPANIA DEORUM > Espanya d'os dioses.