Речь Посполитая
From Wikipedia, the free encyclopedia
Речь Посполитая (пол. Rzeczpospolita), хәҙерге заманда киң таралған рәсми булмаған исеме Ике Халыҡтың Речь Посполитая (пол. Rzeczpospolita Obojga Narodów) — 1569 йылда Люблин унияһы нигеҙендә Польша һәм Бөйөк Литва кенәзлегенең берләшеүе нәтижәһендә барлыҡҡа килгән һәм 1795 йылда Рәсәй, Пруссия һәм Австрия империялары араһындагы ерҙәрне бүлеп алып юҡҡа сыҡҡан федератив дәүләт.[4][5] Хәҙерге Польша, Украина, Белоруссия һәм Литва территорияларындә, шулай уҡ өлөшләтә хәҙерге Рәсәй, Латвия, Молдавия, Эстония һәм Словакия территорияһында урынлашҡан булған.
Речь Посполитая | |||||
пол. Korona Polska i Wielkie Księstwo Litewskie лат. Regnum Poloniae Magnique Ducatus Lithuaniae[1] | |||||
| |||||
Девиз: « (лат.) Si Deus Nobiscum quis contra nos | |||||
1 июль 1569 — 24 октябрь 1795
| |||||
---|---|---|---|---|---|
Баш ҡала | |||||
Телдәр |
польяк, латин, көнбайыш рус теле (1696 йылға тиклем Бөйөк Литва кенәзлегендә; Польшаның Брацлав, Волынский, Киево һәм Чернигов воеводстволарында 1653 йылға тиклем[2]), әрмән (әҙселек теле)[3] | ||||
Аҡса берәмеге |
польский злотый | ||||
Майҙаны |
865 000 км² (1580 год) | ||||
Халҡы |
7,5 млн чел. (1580 год) | ||||
Идара итеү формаһы |
нәҫел буйынса тапшырылыусы монархия (1569–1573) | ||||
Сәйәси режим |
шляхет демократияһы | ||||
• 1569—1572 |
Сигизмунд II Август (беренсе) | ||||
• 1764—1795 |
Станислав II Август Понятовский (һуңғы) | ||||
Тарихы | |||||
• 1569 |
Люблинская уния | ||||
• 1596 |
Брестская уния | ||||
• 1772 |
Беренсе тарҡалыу | ||||
• 1793 |
Икенсе тарҡалыу | ||||
• 1795 |
Өсөнсө тарҡалыу | ||||
Речь Посполитая Викимилектә | |||||
Польша һәм Бөйөк Литва Корольлығының берҙәм дәүләт аппараты булған осраҡта ла, Литваның үҙ административ аппараты, ҡаҙнаһы, ғәскәре һәм закондары булған. Дәүләт башлығы итеп ғүмерлеккә һайлап ҡуйылған монарх сеймы торған, ул Польша короле титулын һәм Бөйөк Литва кенәзе титулын йөрөткән. Речь Посполитаяла урынлашҡан специфик сәйәси режим шляхта демократияһы тип аталған[6].