Сун империяһы
From Wikipedia, the free encyclopedia
Сун империяһы (ҡыт. ябайл. 宋朝, пиньин: Sòng Cháo, палл.: Сун чао) — Ҡытайҙа 960 йылдан 1279 йылғаса йәшәп килгән дәүләт. Идара (етәкселек) итеүсе династия — Чжао (趙), хакимлек ҡылған зат-тоҡом фамилияһы буйынса.
Сун империяһы | |
宋朝 | |
960 — 1279
| |
---|---|
Баш ҡала |
Кайфэн (Баньлян) (1 млн. кеше), Ханчжоу (Линьань) (800 мең кеше) |
Телдәр | |
Дин | |
Халҡы |
100 млн. кеше |
Идара итеү формаһы | |
Династия |
Чжао (趙) |
Сун империяһы Викимилектә | |
Ҡытай тарихы | |||
Тарихҡа тиклемге Ҡытай | |||
Өс хаким һәм биш император | |||
Ся династияһы | |||
Шан династияһы | |||
Чжоу | Көнбайыш Чжоу | ||
Көнсығыш Чжоу | Яҙҙар һәм Көҙҙәр | ||
Һуғышыусы батшалыҡтар | |||
Цинь династияһы | |||
Чу династияһы — болалы ваҡыт | |||
Хань | Көнбайыш Хань | ||
Синь: Ван Ман | |||
Көнсығыш Хань | |||
Өс батшалыҡ дәүере: | Вэй, Шу, У | ||
Көнбайыш Цзинь | |||
Ун алты вәхши дәүләт | Көнсығыш Цзинь | ||
Көньяҡ һәм төньяҡ династиялар | |||
Суй династияһы | |||
Тан династияһы | |||
Ляо |
Биш династия һәм ун батшалыҡ дәүере | ||
Сун |
Төньяҡ Сун | ||
Көнбайыш Ся |
Көньяҡ Сун | ||
Бэйян хөкүмәте | |||
Империяға нигеҙ һалыу 907 йылда Тан династияһы (唐朝) ҡолатылғандан һуң Ҡытайҙа хөкөм һөргән бүленгәнлек, ваҡланғанлыҡ һәм тарҡаулыҡты туҡтата. Империяның барлыҡҡа килгәнгә тиклем ил Биш династия һәм ун батшалыҡ дәүерен (五代十国) үткәрә. Династия тарихында 1127 йыл һынылыш осоро булып һанала. Чжурчжэндәр ҡәбиләләре дәүләте Цзинь ғәскәре Сун империяһының баш ҡалаһы Кайфэнды (Баньлянды) баҫып ала. Император ғаиләһе яҡындары һәм ҡуштандары менән Маньчжурияға тотҡонлоҡҡа ҡыуып алып кителә, әммә тәхеттән ҡолатылған монархтың бер улына көньяҡҡа, хәҙерге тарихи өлкә булып һаналған Цзяннань өлкәһенә ҡасырға мөмкинлек тыуа. Ул баш ҡаланы Ханчжоуға (Линьань) күсерә, ә уның ғәскәр башлығы Юэ Фэй (аҙаҡтан Ҡытайҙың милли батыры) чжурчжэндәрҙең көньяҡҡа артабан хәрәкәт итеүен туҡтата. Шунан сығып Сун империяһының тарихы баш ҡаланың күсерелеүе менән бәйле «Төньяҡ осор» (баш ҡала күскәнсе) һәм «Көньяҡ осор» (баш ҡала күсерелгәндән һуң) тигән ике дәүергә бүленеп йөрөтөлә.