Дымны порах
хімічная выбухоўка / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ды́мны по́рах ці чо́рны по́рах[1] — гістарычна першае і найболей простае па хімічным складзе кідальнае выбуховае рэчыва (ВР), якое складаецца галоўным чынам з трох кампанентаў: салетры, драўнянага вугалю і серы. Вынайдзены, відаць, у Кітаі ў Сярэднявеччы. На працягу каля 500 гадоў, да сярэдзіны XIX стагоддзі, быў практычна адзіным даступным чалавецтву выбуховым рэчывам. Да 1890-м гадоў аказаўся амаль цалкам выцеснены з ваеннай сферы больш дасканалымі ВР; у прыватнасці, як кідальнае рэчыва саступіў месца розным відам бяздымнага пораху. Тым не менш дымны порах працягвае прымяняцца і ў наш час, хоць сфера яго выкарыстання досыць вузкая. Перш за ўсё ён прымяняецца ў піратэхніцы, радзей — як выбіўны зарад у некаторых відах боепрыпасаў і часам у дыстанцыйных трубках. Ён таксама нярэдка выкарыстоўваецца стралкамі-аматарамі і паляўнічымі пры ручным рыштунку патронаў[1][2][3].
Да выяўных недахопаў дымлівага пораху пры выкарыстанні ў ваеннай справе ставіцца яго вельмі малая магутнасць у параўнанні з бяздымным порахам (не кажучы ўжо о брызантных ВР). Апроч таго, як вынікае з назвы, пры згаранні ён утварае шчыльнае воблака дыму, што дэмаскуе агнявую пазіцыю стралка ці гарматы, якое абцяжарвае агляд мэты і сектары стральбы, а таксама ўскладняе візуальны кантроль вынікаў абстрэлу. Вартасцямі чорнага пораху з'яўляюцца надзвычай працяглы тэрмін захоўвання, у меншай ступені — слабая адчувальнасць да змен тэмпературы паветра, параўнальная бяспека для зброі пры стральбе, прастата і таннасць вытворчасці[1][2][3][4].