Δημαγωγός
πολιτικός που γίνεται δημοφιλής εξάπτοντας τα συναισθήματα και τους φόβους των πολιτών / From Wikipedia, the free encyclopedia
Δημαγωγός (από τις Αρχαία ελληνικές λέξεις δῆμος = λαός και άγω = οδηγώ) είναι ένας πολιτικός σε δημοκρατικό καθεστώς ο οποίος κερδίζει σημαντική επιρροή στον λαό εξάπτοντας με τη ρητορική του τα πάθη των πολιτών, κυρίως με επίκληση στο συναίσθημα, δημιουργία αποδιοπομπαίων τράγων, κινδυνολογία, ψεύδη και άλλες μεθόδους που τείνουν να καταπνίγουν την οροθλογική σκέψη και να ενθαρρύνουν τον φανατισμό.[1] Οι δημαγωγοί ανατρέπουν καθιερωμένες συμβάσεις της πολιτικής συμπεριφοράς, ή τουλάχιστον υπόσχονται ή απειλούν ότι θα το πράξουν.[2]: 32–38
Ιστορικώς, οι δημαγωγοί αποτελούν προϊόντα μιας πολιτικής παραδόσεως σχεδόν τόσο παλαιάς όσο και ο Δυτικός πολιτισμός.[3]: 3 Πρωτοεμφανίζονται καταγεγραμμένα στην αρχαία Αθηναϊκή δημοκρατία και από τότε εκμεταλλεύονται μια θεμελιώδη αδυναμία των δημοκρατικών καθεστώτων: επειδή σε αυτά η υπέρτατη εξουσία βρίσκεται στα χέρια της πλειοψηφίας του λαού, είναι εύκολο ο λαός να την εκχωρήσει σε κάποιον που απευθύνεται στον κατώτερο «κοινό παρονομαστή» ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού.[2]: 31–71 Συνήθως οι δημαγωγοί συνηγορούν υπέρ άμεσων και «σκληρών» δράσεων για την αντιμετώπιση μιας κρίσεως, κατηγορώντας την ίδια στιγμή μετριοπαθείς αντιπάλους τους για αδυναμία ή απιστία. Πολλοί δημαγωγοί εκλεγόμενοι στα ανώτατα εκτελεστικά αξιώματα έχουν «ξεχειλώσει» τα συνταγματικά όρια της εκτελεστικής εξουσίας και έχουν επιχειρήσει να μετατρέψουν το δημοκρατικό σε δικτατορικό πολίτευμα, κάποιες φορές με επιτυχία.