Κατάλογος αρχαίων ολυμπιονικών
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο παρών κατάλογος αρχαίων ολυμπιονικών περιέχει το σύνολο των διοργανώσεων των αρχαίων Ολυμπιακών αγώνων αδιάλειπτα από το 776 π.Χ. έως και το 277 μ.Χ. (264 διοργανώσεις), κατόπιν το διάστημα μεταξύ 281 και 369 όπου δεν αναφέρονται κάποιοι νικητές, ενώ στο τέλος παρατίθεται η τελευταία γνωστή 287η διοργάνωση το 369 πριν την κατάργηση των Ολυμπιακών αγώνων από τον Θεοδόσιο Α´ το 393. Περιέχει μόνο τους νικητές, οπότε διάσημοι αγωνιζόμενοι που δεν πρώτευσαν, όπως π.χ. ο Αλέξανδρος Α΄ της Μακεδονίας ο οποίος ήρθε δεύτερος στους αγώνες του 504 π.Χ., δεν συμπεριλαμβάνονται.
Αρχαίοι κατάλογοι
Ο πρώτος γνωστός κατάλογος ολυμπιονικών συντάχθηκε από τον Ιππία τον Ηλείο στο έργο Ὀλυμπιονικών ἀναγραφή στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. και ακολούθησαν πολλοί άλλοι κατά την αρχαιότητα, είτε αποσπασματικοί και περιγραφικοί, όπως οι αναφορές του περιηγητή Παυσανία του 2ου αιώνα μ.Χ. και του συγγραφέα Αθήναιου, είτε αναλυτικοί όπως του συγγραφέα Σέξτου Ιουλίου Αφρικανού κατά τον 1ο αιώνα μ.Χ. και του μοναχού Πανόδωρου του Αλεξανδρινού τον 5ο αιώνα μ.Χ., καθώς και ανώνυμα ανακαλυφθέντα έγγραφα όπως οι πάπυροι της Οξυρρύγχου, στους οποίους περιέχονται τρεις κατάλογοι ολυμπιονικών,[1] ή ακόμα και πολλές επιγραφές μνημείων και αγαλμάτων οι οποίες δίνουν πληροφορίες για τον ολυμπιονίκη στο οποίο αφιερώθηκαν[2]. Παράλληλα υπάρχει πλήθος επιπλέον αναφορών στα διάφορα αρχαία έργα πολλών συγγραφέων είτε σε ολυμπιονίκες είτε στα έτη τέλεσης των διοργανώσεων, καθώς το χρονικό των διοργανώσεων είχε την πρακτική χρήση ημερολογίου με τις διοργανώσεις να αποτελούν τα ορόσημα, μια πρακτική που φαίνεται να ξεκίνησε τον 4ο αιώνα π.Χ. στα γραπτά του Φίλιστου του Συρακούσιου και του Τίμαιου του Ταυρομενίτη και αργότερα χρησιμοποιήθηκε ευρέως από τον Αριστοτέλη και τον Ερατοσθένη τον Κυρηναίο ως ένα ενιαίο και κοινό σύστημα χρονολόγησης για όλες τις πόλεις του ελληνικού κόσμου.[2]
Ακρίβεια και πληρότητα
Ο κατάλογος είναι ελλιπής ως προς τα αγωνίσματα που τελέστηκαν στην κάθε διοργάνωση,[3][4] καθώς και τους ολυμπιονίκες που έλαβαν μέρος σε αυτά, αλλά αποτελεί μια συγκέντρωση των πληροφοριών που διασώζονται. Επίσης, ιδιαίτερα για τις αρχαιότερες διοργανώσεις, τα ονόματα και οι πόλεις των ολυμπιονικών ενδέχεται να μην αντιστοιχούν στους πραγματικούς νικητές κατά τις διοργανώσεις αυτές, μια και οι διάφοροι πρώιμοι κατάλογοι τους οποίους δημιούργησαν οι αρχαίοι συγγραφείς περιείχαν συχνά επινοήσεις ή διαστρεβλώσεις, ώστε η εκάστοτε πόλη στην οποία αναφέρεται ότι ανήκε ο νικητής να οικειοποιείται την δόξα και το κύρος που έφερνε η νίκη ενός αθλητή της σε ολυμπιακό αγώνισμα.[2][5]
Έως περίπου τα τέλη του 2ου με αρχές του 1ου αιώνα π.Χ. παρουσιάζονται μόνο Έλληνες αθλητές, μια που η ελληνική καταγωγή ήταν μια από τις προϋποθέσεις συμμετοχής,[6] ωστόσο από τα τέλη του 1ου αιώνα π.Χ. και μετέπειτα οι συμμετοχές των Ρωμαίων αθλητών πληθαίνουν όλο και περισσότερο ως συνέπεια της ρωμαϊκής επικυριαρχίας, ενώ παράλληλα αρκετά ονόματα Ελλήνων αθλητών εμφανίζονται εκλατινισμένα.
Ενδεικτικό της απουσίας δεδομένων για το μεγαλύτερο ποσοστό των ολυμπιονικών της αρχαιότητας, είναι πως από τους προσεγγιστικά πάνω από 3.500 πιθανούς ολυμπιονίκες των διαφόρων αγωνισμάτων στην αρχαιότητα, μόνο οι περίπου 800 είναι σήμερα γνωστοί.[7][8]