Φελίπε Μάσα

Ο Φελίπε Μάσα (Felipe Massa, 25 Απριλίου 1981) είναι Βραζιλιάνος πρώην οδηγός της Φόρμουλα 1.

Φελίπε Μάσα
Ο Μάσα στο Ιταλικό Grand Prix το 2012.
Προσωπικά στοιχεία
Όνομα	Φελίπε Μάσα
Ημερομηνία γέννησης	25 Απριλίου 1981 (1981-04-25) (43 ετών)
Τόπος γέννησης	Σάο Πάολο, Βραζιλία
Εθνικότητα	Βραζιλιάνος
Πόντοι καριέρας	1109
Νίκες	11
Ταχύτεροι γύροι	15
Πρωταθλήματα	0
Πρώτος αγώνας	2002 Grand Prix Αυστραλίας
Πρώτη νίκη	2006 Grand Prix Τουρκίας
Τελευταία νίκη	2008 Grand Prix Βραζιλίας
Ομάδες
Χρονιές	Ομάδα	ν-p-β (*)
2002 2004-2005 2006-2013 2014-2017	Sauber Sauber Scuderia Ferrari Williams Martini Racing	0 0 0 0 0 0 11 15 36 0 1 5
Σύνολο		11 16 41
(*) νίκες-pole positions-βάθρα

Γεννήθηκε στις 25 Απριλίου 1981. Ομάδα του ήταν η Sauber με την οποία έκανε το ντεμπούτο του το 2002. Το 2003 έγινε αναπληρωτής οδηγός στη Ferrari στην οποία υπήρξε και μέλος των ακαδημιών της. Το 2004 επανήλθε στη Sauber και το 2006 πήγε στη Ferrari. Έφτασε πολύ κοντά στον τίτλο με τη Ferrari το 2008. Το 2009 τραυματίστηκε σοβαρά στα δοκιμαστικά και τον αγώνα της Ουγγαρίας. Το 2013 ανακοινώθηκε η μεταγραφή του στην Williams. Τελευταία του εμφάνιση στο βάθρο ήταν το 2015 στην Ιταλία. Το 2002 έλαβε μέρος για πρώτη φορά σε Γκραν Πρι στην Αυστραλία. Η πρώτη του νίκη ήρθε το 2006, στην Τουρκία, με τα χρώματα της Ferrari.To 2008 ήρθε πολύ κοντά στην κατάκτηση του πρωταθλήματος. Αποσύρθηκε από τη Formula 1 στο τέλος του 2017.

Πρώτα χρόνια

Ο Μάσα είναι Ιταλο-Βραζιλιάνος οδηγός της Φόρμουλα 1. Ο παππούς του καταγόταν από την Ιταλία, ο ίδιος γεννήθηκε στο Σάο Πάολο. Σαν γνήσιος βραζιλιάνος αγάπησε τη Φόρμουλα από τον Άιρτον Σένα και το Βραζιλιάνικο grand prix. Στα 8 του χρόνια πήρε μέρος στο πρωτάθλημα Καρτ και τερμάτισε τέταρτος. Τα επόμενα επτά χρόνια συμμετείχε τόσο στο εγχώριο όσο και σε διεθνή πρωταθλήματα καρτ. Το 1998 πήρε μέρος στο πρωτάθλημα Formula Chevrolet και τερμάτισε πέμπτος, ενώ στο βραζιλιάνικο πρωτάθλημα την πρώτη του χρονιά κερδίζοντας 3 από τους 10 αγώνες και τερμάτισε πρώτος. Το 2000 πήρε τη μεγάλη απόφαση να αφήσει τη Λατινική Αμερική για την Ευρώπη και την Ιταλία. Έτσι, πήρε μέρος στο Ευρωπαϊκό και Ιταλικό πρωτάθλημα Formula Renault. Ακόμα πήρε μέρος στη Formula 3 και στην ευρωπαϊκή Formula 3000 όπου κέρδισε τους 6 από τους 8 αγώνες και κατέκτησε το πρωτάθλημα.

Φόρμουλα 1

σάουμπερ (2002, 2004-2005)

Το 2002 ο Μάσα σαν πρωτοεμφανιζόμενος με την ομάδα της σάουμπερ (Sauber) είχε συνάδελφο στην ίδια ομάδα τον Νικ Χάιντφελντ (Nick Heidfeld), τον οποίο είχε ξανασυναντήσει το 1999 στην F3000. Η πρώτη του χρονιά δεν ήταν ότι καλύτερο για τον Μάσα, καθώς κατάφερε να πάρει μόνο 4 βαθμούς ενώ έκανε και πολλά οδηγικά σφάλματα. Η πλέον αξιόλογη προσπάθειά του ήταν στην πίστα της Καταλονίας στο Γκραν Πρι της Ισπανίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι στον προτελευταίο αγώνα στις ΗΠΑ αντικαταστάθηκε από τον Φρέντζεν (Heinz-Harald Frentzen) αλλά επανήλθε στον τελευταίο αγώνα. Παρότι δεν είχε κάνει πολύ καλή αγωνιστική περίοδο με τη Ζάουμπερ, έδειξε ότι έχει τα προσόντα να κάνει καριέρα ως οδηγός. Το 2003 μεταγράφεται στη Φερράρι σαν 3ος οδηγός. Το 2004 επιστρέφει ως δανεικός στη Ζάουμπερ συναποκομίζοντας 12 βαθμούς με καλύτερη θέση την τέταρτη στο Γκραν Πρι στο Βέλγιο. Συνάδελφός του εκείνη την περίοδο ήταν ο Τζαινκάρλο Φιζικέλα. Το 2005, που ήταν και η τελευταία του χρονιά στη Ζάουμπερ είχε συνάδελφο στη ομάδα του τον πρώην πρωταθλητή Ζακ Βιλνέβ και κατάφερε να πάρει 11 βαθμούς.

Φερράρι (2006-2013)

2006

Ο Μάσα είχε ένα καλό ξεκίνημα με τη Φερράρι, αφού κατετάγη δεύτερος στα δοκιμαστικά του πρώτου αγώνα της χρονιάς στο Μπαχρέιν και από τη 21η θέση βρέθηκε στην 5η, στη Μαλαισία, κερδίζοντας τον συνάδελφο στην ομάδα Μίχαελ Σουμάχερ, ο οποίος ξεκίνησε από την 14η θέση. Διατήρησε τη φήμη του για το άγριο στυλ οδήγησης όταν στον αυστραλιανό αγώνα συνέτριψε τη Φερράρι του αφού συγκρούστηκε με τον Κλιν και τον Νίκο Ρόζμπεργκ στην πρώτη στροφή του αγώνα. Εντούτοις, ο Μάσα πέτυχε την πρώτη κατάταξη σε βάθρο της καριέρας του στο Νύρμπουργκρινγκ, τερματίζοντας τρίτος πίσω από τους Μίχαελ Σουμάχερ και Φερνάντο Αλόνσο. Έκανε επίσης τον ταχύτερο γύρο στη Βαρκελώνη το 2006. Ο Μάσα βρέθηκε στο βάθρο τέσσερις ακόμη φορές μέχρι να τελειώσει η σεζόν το 2006: στις ΗΠΑ, στη Γαλλία και στη Γερμανία και πέτυχε την πρώτη του pole position στο τουρκικό Γκραν Πρι, στο Istanbul Park. Η θέση του στη Φερράρι εξασφαλίστηκε όταν, στις 10 Σεπτεμβρίου 2006, ο Μίχαελ Σουμάχερ ανήγγειλε ότι θα αποσυρόταν από τους αγώνες της Φόρμουλα 1 στο τέλος της περιόδου του 2006. Στις 22 Οκτωβρίου ο Μάσα κέρδισε το Γκραν Πρι της χώρας του και έγινε ο πρώτος βραζιλιάνος οδηγός που κέρδισε στο Interlagos μετά από τον Άιρτον Σένα το 1993. Ο Βραζιλιάνος τελικά τερμάτισε τρίτος με 80 βαθμούς, πίσω από τον Αλόνσο και τον συνάδελφό του του στη Φερράρι Μίχαελ Σουμάχερ.

2007

Ο Μάσα ενώ οδηγεί το μονοθέσι της Ferrari στο Αμερικανικό Γκραν Πρι του 2007

Ο Μάσα τερμάτισε σε πέντε περιπτώσεις στην πρώτη θέση και συνολικά πέτυχε τον ταχύτερο γύρο σε τέσσερα σιρκουί, κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου του 2007. Εντούτοις, η σεζόν του 2007 άρχισε με προβλήματα. Στο αυστραλιανό Grand Prix, υπέστη ένα πρόβλημα στο κιβώτιο ταχυτήτων κατά τη διάρκεια των κατατακτήριων δοκιμών και απαίτησε μια αλλαγή κινητήρα. Ο Μάσα άρχισε τον αγώνα από τη 22η θέση λόγω αυτών των προβλημάτων με μια ποινή 10 θέσεων για την αλλαγή. Υιοθέτησε στρατηγική ενός pit stop και τερμάτισε στην έκτη θέση. Τα προβλήματα του συνεχίστηκαν στη Μαλαισία, όπου παρά την pole position, οι McLarens του Φερνάντο Αλόνσο και του Λιούις Χάμιλτον τον προσπέρασαν στην πρώτη στροφή. Ο Μάσα συνέχισε τον αγώνα προσπαθώντας να προσπεράσει τον Χάμιλτον, αλλά έχασε δύο ακόμα θέσεις, τερματίζοντας τελικά στην πέμπτη θέση. Εντούτοις, οι επιδόσεις του ήταν βελτιωμένες στη συνέχεια, δεδομένου ότι κέρδισε τους αγώνες του Μπαχρέιν και της Ισπανίας και τερμάτισε τρίτος στο Μονακό. Οι αγωνοδίκες στο Καναδικό Grand Prix απέκλεισαν τον Μάσσα, καθώς πέρασε τη γραμμή των pit ενώ ήταν αναμμένο το κόκκινο φως, κάτι που απαγορεύεται. Μετά από αυτό, κέρδισε στην Τουρκία, και τερμάτισε μέσα στις τρεις πρώτες θέσεις στους έξι επόμενους αγώνες, πετυχαίνοντας μεταξύ άλλων μια δεύτερη θέση στη Βραζιλία. Ο Μάσσα ήταν πρώτος σε ένα μεγάλο μέρος του αγώνα στη Βραζιλία, μέχρι να αφήσει το προβάδισμα στο Κίμι Ράικονεν, που εξασφάλιζε κατά συνέπεια τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή. Ο Μάσα κατετάγη συνολικά τέταρτος με 94 πόντους. Τον Οκτώβριο του 2007, επέκτεινε το συμβόλαιό του με τη Φερράρι μέχρι το τέλος του 2010.

2008

Ο Μάσα στο Καναδικό Γκραν Πρι του 2008

Ο Μάσα στο υψηλότερο σκαλί του Βάθρου στο Βραζιλιάνικο Γκραν Πρι του 2008

Ο Μάσα είχε έναν άσχημο πρώτο αγώνα την τρίτη χρονιά του στη Φερράρι, όπου στον 26ο γύρο συγκρούστηκε με το Ντέιβιντ Κούλθαρντ και εγκατέλειψε τελικά λόγω κινητήρα. Τα πράγματα συνεχίστηκαν να είναι άσχημα και στη Μαλαισία, όπου ενώ κέρδισε την pole position, μισό δευτερόλεπτο μπροστά από τον Ράικονεν, αυτός τον πέρασε κατά τη διάρκεια των pit stops στον 16ο γύρο και τελικά εγκατέλειψε στον 31ο γύρο, ενώ ήταν δεύτερος. Η απόδοσή του στους δύο πρώτους αγώνες, έκανε πολλούς να πιστέψουν πως είχε επιστρέψει στα οδηγικά λάθη που έκανε στην αρχή της καριέρας του και ότι δεν μπορούσε να κινηθεί άνετα χωρίς τη βοήθεια του traction control.

Παρά το ότι πήγε στο Μπαχρέιν χωρίς βαθμό, κατάφερε να νικήσει στον αγώνα. Η συνέχεια ήταν το ίδιο καλή και στους επόμενους τρεις αγώνες. Στην Ισπανία τερμάτισε στη δεύτερη θέση, ενώ στη Τουρκία κατάφερε να βγει νικητής, ενώ στο Μονακό, παρά την pole position, τερμάτισε στη τρίτη θέση, πίσω από τους Χάμιλτον και Κούμπιτσα, χάνοντας την πρωτιά λόγω λανθασμένων επιλογών με τα pit stops.

Στον Καναδά τερμάτισε 6ος, αν και κατά τη διάρκεια του αγώνα είχε βρεθεί στη 17η θέση. Επανήλθε στις νίκες στη Γαλλία. Η νίκη του αυτή τον έφερε προσωρινά στη πρώτη θέση της κατάταξης οδηγών, κάτι που είχε να συμβεί με βραζιλιάνο οδηγό από την εποχή του Άιρτον Σένα και συγκεκριμένα από το 1993.

Στο Σίλβερστον τερμάτισε στη 13η θέση, και ενώ κατάφερε να τερματίσει 3ος στη Γερμανία, στην Ουγγαρία ενώ ήταν πρώτος, με 3 γύρους για το τέλος, ο κινητήρας του παρέδωσε πνεύμα. Παρόλα αυτά, επέστρεψε στις νίκες στα δύο επόμενα γκραν πρι σε Βαλένθια και Βέλγιο, ενώ στην Ιταλία τερμάτισε 6ος.

Στο γκραν πρι της Σιγκαπούρης, κατά τη διάρκεια του αγώνα, και ενώ ο Νέλσον Πικέ Τζούνιορ, είχε κάποιο ατύχημα, ο Μάσα είχε ένα ατύχημα κατά τη διάρκεια του ανεφοδιασμού που πραγματοποίησε. Το ηλεκτρονικό σύστημα που η Φερράρι χρησιμοποιούσε για να ειδοποιήσει τους οδηγούς της ότι ήταν έτοιμοι για να ξεκινήσουν, δεν λειτούργησε σωστά και ο Μάσα έφυγε ενώ η αντλία καυσίμων ήταν ακόμα κολλημένη πάνω στο ρεζερβουάρ. Ο Μάσα βρέθηκε τελευταίος και τελικά τερμάτισε στη 13η θέση. Ο Χάμιλτον βρισκόταν μπροστά του 7 βαθμούς.

Στην Ιαπωνία ο Μάσα τερμάτισε έβδομος και στη Κίνα 2ος. Τα αποτελέσματα αυτά των έφερναν δεύτερο πίσω από τον Χάμιλτον κατά 7 βαθμούς, αλλά παρέμενε αισιόδοξος για τον τελευταίο αγώνα της χρονιάς στη Βραζιλία. Ο Μάσα πήρε την pole position, ο Ράικονεν ήταν τρίτος και ο Χάμιλτον τέταρτος. Πριν τον αγώνα είχε πέσει βροχή και οι οδηγοί ξεκίνησαν με ενδιάμεσα ελαστικά. Κατά τον 10ο γύρο, ο Μάσα άλλαξε τα ελαστικά του βάζοντας αυτά για στεγνό οδόστρωμα, παραμένοντας πάντα πρώτος. Αν και έπιασε ξανά βροχή, ο Μάσα είχε φτάσει τη διαφορά στα 13 δευτερόλεπτα, εξασφαλίζοντας ξανά μία άνετη αλλαγή ελαστικών. Αντίθετα ο Χάμιλτον βρισκόταν μέχρι τη βροχή στην τέταρτη θέση. Ο Τίμο Γκλοκ αποφάσισε να παραμείνει με στεγνά ελαστικά, κάτι που τον έφερε στη τέταρτη θέση μπροστά από τον Χάμιλτον (πέμπτος), μένοντας 3 γύροι για να ολοκληρωθεί ο αγώνας. Με την κατάταξη αυτή, ο Χάμιλτον στεφόταν παγκόσμιος πρωταθλητής. Τότε ο Χάμιλτον έκανε ένα λάθος και ο Σεμπάστιαν Φέτελ τον προσπέρασε. Με την 6η θέση του Χάμιλτον και την πρώτη του Μάσα, ο δεύτερος κατακτούσε το πρωτάθλημα. Ο Μάσα πέρασε τη γραμμή τερματισμού, ενώ ο Χάμιλτον βρισκόταν στην 6η θέση, πίσω από τον Γκλοκ που τον είχε περάσει ο Φέτελ, στη δεύτερη από το τέλος στροφή. Ο Γκλοκ αντιμετώπιζε προβλήματα λόγω των ελαστικών του και του βρεγμένου οδοστρώματος, και ο Χάμιλτον κατάφερε να τον περάσει, ανεβαίνοντας στη 5η θέση, κατακτώντας έτσι το πρωτάθλημα με έναν πόντο διαφορά από τον Μάσα, αν και είχε μία νίκη λιγότερη.

2009

Η Φερράρι αποφάσισε να χρησιμοποιήσει το σύστημα KERS από τον πρώτο αγώνα της χρονιάς. Στους 4 πρώτους αγώνες τα αποτελέσματα αποδείχτηκαν καταστροφικά για τη Φερράρι και τον Μάσα. Ο Μάσα εγκατέλειψε στην Αυστραλία και στη Κίνα, ενώ τερμάτισε ένατος σε Μαλαισία και δέκατος-έκτος στο Μπαχρέιν. Στην κακή επίδοσή του ευθύνεται και η ομάδα του, καθώς πολλές επιλογές της ήταν καταστροφικές για τους οδηγούς της.

Τους πρώτους βαθμούς της χρονιάς τους πήρε στην Ισπανία όπου τερμάτισε 6ος, και κατά τον οποίο αγώνα η Φερράρι είχε παρουσιάσει μία βελτιωμένη έκδοση. Σιγά σιγά οι επιδόσεις τόσο της Φερράρι όσο και του Μάσα άρχισαν να ανεβαίνουν φτάνοντας στο γκραν πρι Γερμανίας όπου τερμάτισε στη 3η θέση, ενώ συνολικά βρισκόταν στη 5η θέση στο πρωτάθλημα κατασκευαστών.

Κατά τη διάρκεια των κατατακτήριων δοκιμών του Ουγγρικού γκραν πρι (25 Ιουλίου), και ενώ βρισκόταν σε έναν γρήγορο γύρο, ένα ελατήριο της ανάρτησης το οποίο ξεκόλλησε από το προπορευόμενο μονοθέσιο του Ρούμπενς Μπαρικέλο τον βρήκε στο πρόσωπο. Ο Μάσα έχασε τις αισθήσεις του και το μονοθέσιό του συνέχισε ευθεία, πέφτοντας πάνω στα προστατευτικά ελαστικά. Ο Μάσα τραυματίστηκε σοβαρά και μεταφέρθηκε αρχικά στο ιατρικό κέντρο της πίστας και αργότερα με ελικόπτερο στο τοπικό στρατιωτικό νοσοκομείο «ΑΕΚ». Σύμφωνα με την πρώτη ανακοίνωση της Φερράρι υπέστη κρανιοεγκεφαλική κάκωση και διάσειση, μαζί με ένα κόψιμο στο μέτωπό του. Του έγινε επέμβαση και έπειτα μπήκε στην εντατική μονάδα θεραπείας, ενώ από το νοσοκομείο έγινε γνωστό ότι η κατάστασή του ήταν αρχικά κρίσιμη.^[1] Σύμφωνα με τις αρχές της Ουγγαρίας, η κατάστασή του στη συνέχεια σταθεροποιήθηκε και σύντομα παρουσίασε βελτίωση^[2], ενώ λίγες μέρες αργότερα βγήκε από την εντατική.^[3] Το ατύχημά του, πάντως, δεν του επέτρεψε να συνεχίσει τη χρονιά και τη θέση του πήρε ο δοκιμαστής της Φερράρι, Λούκα Μπαντοέρ, ενώ ο Μίχαελ Σουμάχερ που αρχικά είχε δηλώσει ότι θα τον αντικαταστήσει, αναγκάστηκε να αλλάξει γνώμη λόγω ενός επίμονου τραυματισμού στο λαιμό.^[4][5] Μετά το Γκραν Πρι Βελγίου, η Φερράρι ανακοίνωσε ότι, στη θέση του Μπαντοέρ που δεν εντυπωσίασε με τις επιδόσεις του, αντικαταστάτης του Μάσα μέχρι το τέλος της σεζόν είναι ο Τζιανκάρλο Φιζικέλα.^[6]

2010

Έχοντας μείνει εκτός δράσης λόγω του τραυματισμού του, ο Μασα σιγά σιγά επανήλθε σε αγωνιστικούς ρυθμούς. Έχοντας έναν νέο συναθλητή, τον Φερναντο Αλόνσο, και σε συνδυασμό με τις σημαντικές αλλαγές στους κανονισμούς, η χρονιά αναμενόταν δύσκολη. Στον πρώτο αγώνα μετά το ατύχημα, ο Μασα ξεκίνησε και τερμάτισε στη δεύτερη θέση. Στα μέσα της σεζόν, η χρονιά του Μασα χαρακτηρίστηκε από σκαμπανεβάσματα, κυρίως λόγω κάποιων άτυχων περιστατικών. Στο Γερμανικό gp, ανήμερα της συμπλήρωσης ενός χρόνου από το σφοδρό του ατύχημα, ο Μασα είχε το προβάδισμα του αγώνα. Ο Αλονσο, ο οποίος ήταν 31 πόντους μπροστά από τον Μασα, προσπάθησε, ανεπιτυχώς, να περάσει τον Βραζιλιάνο. Ώσπου στον γύρο 49, ο αρχιμηχανικός αγώνα του Μασα, ο Ρομπ Σμεντλει, είπε στον Μασα "OK, so, Fernando (Alonso) is faster than you. Can you confirm you understood that message?". Στον αμέσως επόμενο γύρο, ο Μασα επιβράδυνε μετά την έξοδο της στροφής 6, και έδωσε το προβάδισμα στον Αλονσο. Με τα team order να απαγορεύονται, η Ferrari δέχθηκε πρόστιμο 100.000$. Η σεζόν του Μασα τελείωσε με άλλες δύο παρουσίες στο βάθρο, τερματίζοντας στην έκτη θέση, με 144 βαθμούς.

2011

Ο Μάσα ενώ οδηγεί τη Ferrari του στην 1η περίοδο Ελεύθερων Δοκιμαστικών του Μαλαισιανού Γκραν Πρι του 2011

Ο Μάσα στο Καναδικό Γκραν Πρι του 2011

Ο Μάσα ενώ οδηγεί στο Ιταλικό Γκραν Πρι του 2011

Το 2011 ήταν μια άσχημη χρόνια για τον Μασα. Η μέτρια απόδοση του, σε συνδυασμό με τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε με τα ελαστικά του νέου προμηθευτή της f1, της Pirelli, καθώς και οι συγκρούσεις με τον Λιούις Χάμιλτον, καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό τις εμφανίσεις του. Η χρονιά ξεκίνησε με κάποια μέτρια αποτελέσματα, σαν αποτέλεσμα και του κακού μονοθέσιου της Ferrari. Στο grand prix του Μονακό, ο Μάσα συγκρούστηκε με τον Λιούις Χάμιλτον. Ο Χάμιλτον, στην προσπάθεια του να περάσει τον Μάσα στη στροφή του Λέοντα, χτύπησε στο πλάι τον Βραζιλιάνο. Οι δύο τους συνέχισαν τις μικροεπαφές, μέχρι ο Μάσα να χάσει τον έλεγχο του μονοθέσιου, στην έξοδο του τούνελ. Οι αγωνοδίκες τιμώρησαν τον Χάμιλτον με ποινή διέλευσης από τα πιτ. Όσο πέρναγαν οι αγώνες και η Ferrari βελτιωνόταν, οι επιδόσεις του Μάσα βελτιώνονταν επίσης. Οι αγώνες της Σιγκαπούρης και της Ινδίας ήταν δύο αγώνες όπου ήρθε σε επαφή με τον Λιούις Χάμιλτον. Στη Σιγκαπούρη, ο Χάμιλτον χτύπησε από πίσω τον Μάσα, προκαλώντας κλατάρισμα στον Μάσα, και σπασμένη εμπρός πτέρυγα στον ίδιο. Οι κριτές επέβαλαν στον Χάμιλτον για αυτή του την πράξη, ποινή διέλευσης από τα πιτ. Μετά το τέλος του αγώνα, στις συνεντεύξεις με τους δημοσιογράφους, ο Μάσα πλησίασε τον Χάμιλτον και του είπε ειρωνικά "good job bro, good job", χωρίς όμως να επεκταθούν περαιτέρω. Στην Ινδία, οι δύο τους συγκρούστηκαν ξανά. Αυτή τη φορά, οι κριτές έκριναν υπαίτιο τον Βραζιλιάνο και του έδωσαν ποινή διέλευσης από τα πιτ. Στον τελευταίο αγώνα της χρονιάς, στη Βραζιλία, ο Μάσα γιόρτασε τη συμπλήρωση 100 αγώνων με τη Ferrari, ενώ παράλληλα έληξε και την κόντρα του με τον Χάμιλτον.

2012

Το πιο ανταγωνιστικό πρωτάθλημα των τελευταίων χρόνων δεν ξεκίνησε καλά για τον Μάσα. Το μονοθέσιο της Ferrari ήταν, ξανά, μέτριο και ο Μάσα δυσκολεύτηκε παρά πολύ στους πρώτους πέντε αγώνες. Στην πρεμιέρα του πρωταθλήματος, στην Αυστραλία, συγκρούστηκε με τον συμπατριώτη του, τον Μπρουνο Σεννα και εγκατέλειψε. Στη Μαλαισία, δεν μπόρεσε να εκμεταλλευτεί τις μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες και τερμάτισε εκτός της βαθμολογούμενης δεκάδας, ενώ ο teammate του κατάφερε να νικήσει τον αγώνα. Οι πρώτοι βαθμοί της χρονιάς ήρθαν με την ένατη θέση στο Μπαχρέιν. Ακολούθησε μια καλή εμφάνιση στο Μονακό, ενώ στη συνέχεια, στην Αγγλία, τερμάτισε στην τέταρτη θέση. Η διακοπή του πρωταθλήματος βρήκε τον Μάσα στην 14η θέση στη βαθμολογία, ενώ η θέση του στη Ferrari ήταν επισφαλής. Μετά το καλοκαιρινό διάλειμμα, ο Μάσα ανέβασε την απόδοσή του, με αποκορύφωμα τη δεύτερη θέση στον αγώνα της Σουζουκα. Ήταν το πρώτο βάθρο του Μάσα μετά την Κορεα, το 2010. Η Ferrari και ο Μάσα ανανέωσαν το συμβόλαιο μέχρι και το 2013. Στους τελευταίους αγώνες, ο Μάσα ήταν διαρκώς γρήγορος, και στις περισσότερες περιπτώσεις ταχύτερος από τον Αλόνσο, ο οποίος διεκδικούσε το πρωτάθλημα. Τελείωσε τη σεζόν με παρουσία στο βάθρο, στο Ίντερλαγκος, μπροστά στους συμπατριώτες του.

2013

Ο Μάσα μετέφερε την καλή εικόνα του τελειώματος του 2012 και στις αρχές του 2013. Στην πρεμιέρα του πρωταθλήματος, ήταν η ταχύτερη Ferrari, αλλά ένα στρατηγικό λάθος τον περιόρισε στην τέταρτη θέση. Συνέχισε με μια πέμπτη και μια έκτη θέση σε Μαλαισία και Κίνα αντίστοιχα. Στο Μπαχρέιν στάθηκε άτυχος, αφού βίωσε 2 κλαταρίσματα κατά τη διάρκεια του αγώνα. Στην Ισπανία, ο Μάσα κατέλαβε την τρίτη θέση. Αυτό έμελλε να είναι το τελευταίο του βάθρο ως οδηγός της Ferrari. Στο Μονακό, ο Μάσα συγκρούστηκε σφοδρά 2 φορές με τις μπαριέρες, στη Saint Devote. Μετά από έλεγχο της, η Ferrari εντόπισε πρόβλημα με την ανάρτηση στο μονοθέσιο του Μάσα. Στον Καναδά, ο Μάσα είχε επαφές με τις μπαριέρες στις δοκιμές, ενώ στην Αγγλία, παρά την καταπληκτική εκκίνηση που έκανε, κερδίζοντας 6 θέσεις σε 5 στροφές, ο Μάσα στάθηκε άτυχος, αφού βίωσε άλλο ένα κλατάρισμα, την ώρα που ήταν πέμπτος. Παρά το γεγονός πως βρέθηκε τελευταίος, τερμάτισε στην έκτη θέση. Μετά από κάποια μέτρια αποτελέσματα σε Ουγγαρία, Βέλγιο, η δράση μεταφέρθηκε στην έδρα της Ferrari, τη Μονζα. Ο Μάσα ξεκίνησε και τερμάτισε στην τέταρτη θέση. Λίγες μέρες μετά τον αγώνα, ο ίδιος ο Μάσα στο Twitter, ανακοίνωσε την αποχώρηση του από τη Ferrari. Αντικαταστάτης του ο Κίμι Ράικονεν. Στις 11 Νοεμβρίου, η Williams και ο Μάσα ανακοίνωσαν την έναρξη της συνεργασίας τους. Ο τελευταίος αγώνας του Μάσα με τα χρώματα της Ferrari έγινε μπροστά στους συμπατριώτες του. Στα 8 χρόνια του με τη Ferrari, ο Μάσα ξεκίνησε σε 139 αγώνες με τη Scuderia, κατακτώντας έντεκα νίκες, δεκαπέντε pole position,36 βάθρα και κάνοντας δεκατέσσερις φορές τον ταχύτερο γύρο του αγώνα.

Γουίλιαμς(2014-2017)

2014

Η νέα σεζόν είδε τις πιο ριζοσπαστικές αλλαγές στους κανονισμούς των τελευταίων χρόνων. Η Φόρμουλα Ένα μπήκε στην υβριδική εποχή. Οι 2,4 V8 κινητήρες αντικαταστάθηκαν από τους 1,6 V6 turbo κινητήρες. Σε αυτή τη νέα εποχή, ο κινητήρας αποτελεί το πιο σημαντικό, αλλά συνάμα και σύνθετο τμήμα του μονοθέσιου. Η Γουίλιαμς, η οποία είχε τερματίσει στην 9η θέση το 2013, αποφάσισε να μεταβεί σε κινητήρες Mercedes, από τους κινητήρες Renault που είχε τα προηγούμενα χρόνια. Ήδη από τα πρώτα χειμερινά τεστ, η Γουίλιαμς φαινόταν ιδιαίτερα δυνατή. Οι πρώτοι αγώνες του Μάσα με τη Γουίλιαμς χαρακτηρίστηκαν από ιδιαίτερες ατυχίες. Στην Αυστραλία, ο Καμουι Κομπαγιασι έπεσε πάνω του έχοντας χαλασμένα φρένα. Στη Μαλαισία, η Γουίλιαμς ζήτησε από τον Μάσα να αφήσει τον teammate του, τον Μποτας να περάσει. Ο Μάσα όμως, δεν υπάκουσε στην εντολή, και έμεινε μπροστά από τον Μποτας. Στην Κίνα, ο Μάσα έκανε μια δυνατή εκκίνηση, όμως ένα καταστροφικό πιτ στοπ από τη Γουίλιαμς κατέστρεψε τον αγώνα του. Στο Μπαχρέιν, ο Μάσα έκανε μια φανταστική εκκίνηση, αφού μέσα σε 400 μέτρα πήγε από την 7η στην 3η θέση. Η φθορά των ελαστικών ήταν μεγαλύτερη από το αναμενόμενο, και τα 2 μονοθέσια της Γουίλιαμς έκαναν ένα παραπάνω πιτ στοπ, με τον Μάσα να τερματίζει στην έβδομη θέση. Μετά από 2 μέτριους αγώνες σε Ισπανία και Μονακό, η Γουίλιαμς έδειξε ιδιαίτερα γρήγορη στον Καναδά. Ο Μάσα ξεκίνησε στην πέμπτη θέση. Στο πρώτο πιτ στοπ η Γουίλιαμς καθυστέρησε, κοστίζοντας πολύτιμο χρόνο στον Μάσα. Ο Μάσα προσπάθησε να ακολουθήσει μια στρατηγική ενός πιτ στοπ, όμως δεν πέτυχε. Με τις 2 Mercedes να αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τη μονάδα ισχύος, η υπόθεση νίκη ήταν ανοικτή. Οι Ροσμπεργκ, Περεζ, Ρικκιαρντο, Φέτελ, αποτελούσαν τους πρώτους, με τη διαφορά του πρώτου με τον τέταρτο να είναι 2 δευτερόλεπτα. Το τελευταίο πιτ του Μάσα τον έβγαλε πίσω από τους Χουλκενμπεργκ, Μποτας, κάτι που του στέρησε χρόνο. Στον τελευταίο γύρο, και ενώ επιχείρησε προσπέρασμα, συγκρούστηκε σφοδρά με τον Σερτζιο Περεζ. Ο Περεζ άλλαξε γραμμή απότομα προς τα αριστερά, την ώρα που ο Μάσα έκανε κίνηση για προσπέρασμα. Οι κριτές έδωσαν ποινή 5 θέσεων στον Περεζ για αυτή του την κίνηση. Μετά από έντεκα χρόνια, η δράση επέστρεψε στην Αυστρία. Η Γουίλιαμς εμφανίστηκε πολύ δυνατή. Στις δοκιμές, ο Μάσα κατάφερε να πάρει την πρώτη του pole position μετά από 6 χρόνια, και τη Βραζιλία του 2008. Στον αγώνα, τερμάτισε στην τέταρτη θέση. Οι 2 επόμενοι αγώνες του Μάσα καταστράφηκαν από ατυχή περιστατικά. Στην Αγγλία, φρέναρε απότομα για να αποφύγει την κατεστραμμένη Φερράρι του Κίμι Ράικονεν, ενώ στη Γερμανία, ο Δανός Κεβιν Μαγκνουσεν τον ανέτρεψε στην πρώτη στροφή. Στη Μονζα, ο Μάσα κατέκτησε το πρώτο του βάθρο με τη Γουίλιαμς, μπροστά στους Τιφοζι, οι οποίοι τον αποθέωσαν. Το δεύτερο μισό βρήκε τον Μάσα πιο δυνατό, και τυχερό, και κατάφερε να ανέβει δύο φορές ακόμη στο βάθρο, στην πατρίδα του τη Βραζιλία, και το Άμπου Ντάμπι.

2015

Έχοντας τελειώσει το 2014 ως δεύτερη δύναμη, πίσω από τη Μερσεντες, το 2015 η Γουίλιαμς είχε να αντιμετωπίσει τη Φερραρι, η οποία επανέκαμψε μετά από ένα δύσκολο 2014. Η χρονιά ξεκίνησε δυνατά για τον Μάσα, με μια τέταρτη, μια έκτη, μια πέμπτη θέση σε Αυστραλία, Μαλαισία, Κίνα αντίστοιχα. Στο Μπαχρέιν, αντιμετώπισε τεχνικό πρόβλημα στον γύρο προθέρμανσης, κάτι που περιόρισε τον αγώνα του. Μετά από κάποια μέτρια αποτελέσματα σε Ισπανία και Μονακό, στον Καναδά ο Μάσα αντιμετώπισε προβλημα στις δοκιμές, περιορίζοντας τον στην 16η θέση. Στον αγώνα κατάφερε να ανέβει έως την έκτη θέση. Στην Αυστρία πήρε το πρώτο βάθρο της χρονιάς, ενώ στην Αγγλία, οδηγούσε τον αγώνα για 20 γύρους. Τελικά τερμάτισε στην τέταρτη θέση. Στην Ουγγαρία, στον πρώτο αγώνα μετά τον θάνατο του Ζουλς Μπιανκι, ο Μάσα τερμάτισε εκτός βαθμών. Μετά από μια έκτη θέση στο Σπα, ο Μάσα πήρε το δεύτερο και τελευταίο βάθρο της χρονιάς στη Μονζα. Στους 2 επόμενους αγώνες τερμάτισε εκτός βαθμών, λόγω συγκρούσεων, ενώ στη Ρωσία, παρά τις καταστροφικές δοκιμές, τερμάτισε στην τέταρτη θέση. Η χρονιά τελείωσε με κάποια μέτρια αποτελέσματα, ενώ στον αγώνα της πατρίδας του αποκλείστηκε από τα αποτελέσματα, επειδή η πίεση στο πίσω αριστερά ελαστικό ήταν υψηλότερη από το όριο.

2016

Η Γουίλιαμς, στην αρχή της χρονιάς, αντιμετώπισε ανταγωνισμό από τις Φορς Ίντια, Τόρο Ρόσο, και τη νεοφερμένη Χαας. Ο Μάσα ξεκίνησε δυνατά, με μια πέμπτη θέση στην Αυστραλία. Στο Μπαχρέιν, παρά την πολύ καλή εκκίνηση, τερμάτισε στην όγδοη θέση. Στην Κίνα, έκανε έναν πολύ δυνατό αγώνα, τερματίζοντας στην έκτη θέση, κρατώντας μάλιστα πίσω του τη Μερσεντες του Λιούις Χάμιλτον. Στους επόμενους 3 αγώνες συνέχισε να τερματίζει στη βαθμολογούμενη δεκάδα, ενώ στον Καναδά στάθηκε άτυχος, αφού εγκατέλειψε λόγω υπερθέρμανσης στον κινητήρα, την ώρα που ο teammate του τερμάτισε στο βάθρο. Στον πρώτο αγώνα στο Αζερμπαϊτζάν ο Μάσα αντιμετώπισε δυσκολίες με τα ελαστικά και έτσι τερμάτισε στη δέκατη θέση.

Την 1η Σεπτεμβρίου του 2016 ο Μάσα σε συνέντευξη τύπου που διεξήγαγε ο ίδιος, ανακοίνωσε πως μόλις λήξει και το φετινό πρωτάθλημα, θα αποχωρήσει οριστικά από τη Φόρμουλα 1. Ο λόγος για τον οποίο ο Μάσα αποφάσισε να κάνει τη συγκεκριμένη ανακοίνωση στη Μόντσα της Ιταλίας είναι πως δέκα χρόνια νωρίτερα σ' εκείνη την πίστα είχε κάνει ακριβώς το ίδιο κι ο μέντοράς του Μίχαελ Σουμάχερ.

Στο Γκραν Πρι Βραζιλίας το οποίο διεξήχθη υπό βροχή, ο Μάσα στον 49ο γύρο είχε ένα ατύχημα στη στροφή 15, με αποτέλεσμα να εγκαταλείψει, χωρίς ευτυχώς ο ίδιος να υποστεί έστω και τον ελάχιστο τραυματισμό. Μόλις βγήκε απ' το μονοθέσιό του κι κατευθύνθηκε προς τα πιτς έχοντας στην πλάτη του τη σημαία της Βραζιλίας, ο κόσμος καθώς και οι μηχανικοί της Mercedes και της Ferrari άρχισαν να τον χειροκροτούν και να τον αποθεώνουν. Τελευταίοι τον έσφιξαν στην αγκαλιά τους η σύζυγός του κι ο επτάχρονος γιος του Φελιπίνιο.

Στις 19 Δεκεμβρίου 2016, ο Μάσα υπέγραψε το συμβόλαιο της παραμονής του στη Williams και για το 2017 επειδή η επικεφαλής της ομάδας Κλερ Γουίλιαμς ανακοίνωσε πως θα επέτρεπαν στο Φινλανδό οδηγό της ομάδας Βαλτέρι Μπότας να φύγει και να πάει στη Mercedes για να καλύψει το κενό το οποίο άφησε ο Νίκο Ρόσμπεργκ ο οποίος αποφάσισε ν' αποσυρθεί.

2017

Η χρονιά ξεκίνησε καλά για τον Μάσα, με δυο δυνατούς αγώνες σε Αυστραλία και Μπαχρέιν. Η συνέχεια της σεζόν του δεν ήταν η ιδανική, αού πολλά ατυχή περιστατικά του στέρησαν σημαντικούς βαθμούς. Στον Καναδά, τέθηκε εκτός αγώνα από τον πρώτο γύρο, αφού ο Κάρλος Σάινθ Jr έπεσε πάνω του. Στο Μπακου, ο Μάσα έκανε εκπληκτικός αγώνα. Παρά το γεγονός πως ξεκίνησε ένατος, κατάφερε και ανέβηκε έως την τρίτη θέση. Ένα πρόβλημα όμως στο πίσω αμορτισέρ (rear damber) τον ανάγκασε να εγκαταλείψει. Όπως εξελίχθηκε ο αγώνας, ο Μάσα θα βρισκόταν στην καλύτερη θέση για να κερδίσει τον αγώνα.

Στο Ουγγρικό γκραντ πρι, κατά τη διάρκεια των ελευθέρων δοκιμαστικών, ο Μάσα αισθάνθηκε ζαλάδες και ναυτία μέσα στο μονοθέσιο. Λόγω της ασθενείας του, αναγκάστηκε να μην τρέξει στον αγώνα. Ο Μάσα υπέφερε από ίλιγγο, τον οποίο ξεπέρασε επιτυχώς κι έτσι επέστρεψε σε αγωνιστική δράση για το Βελγικό γκραντ πρι. Ο Μάσα συνέχισε να σκοράρει βαθμούς στους περισσότερους αγώνες, βοηθώντας την ομάδα του στην οριακή μάχη που έδινε για την πέμπτη θέση.

Το Σάββατο 4 Νοεμβρίου, ο Μάσα ανακοίνωσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πως μετά το τέλος του Πρωταθλήματος θα αποσυρθεί οριστικά απ' τη Φόρμουλα 1. Παρά το γεγονός πως ο Βραζιλιάνος είχε εκφράσει την επιθυμία να συνεχίσει να τρέχει στη Φόρμουλα 1, η Williams Martini Racing αναζήτησε άλλες εναλλακτικές και ο Μάσα αποφάσισε να αποσυρθεί για δεύτερη και οριστική φορά.

Ο Μάσα στο Γκραν Πρι της Βραζιλίας στις 12 Νοεμβρίου τερμάτισε στην έβδομη θέση, καταφέρνοντας να αντέξει την ασφυκτική πίεση του Φερνάντο Αλόνσο. Μετά το τέλος του αγώνα, ανέβηκε στο βάθρο των νικητών, όπου γνώρισε την αποθέωση από τους συμπατριώτες του. Στον τελευταίο αγώνα της καριέρας του, ο Μάσα τερμάτισε στη δέκατη θέση.

Αποτελέσματα στη Formula 1

• DSQ = disqualified (αποβλήθηκε από τον αγώνα)
• DNS = Δεν ξεκίνησε.
• RET = εγκατέλειψε
• όσα είναι μαυρισμένα σημαίνει πως είχε την pole position

Χρονιές	Ομάδα	Όνομα αυτοκ.	Κινητήρας	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	Θέση	Πόντοι
2002	Sauber Petronas	C21	Petronas V10	AUS Ret	MAL 6	BRA Ret	SMR 8	ESP 5	AUΤ Ret	MON Ret	CAN 9	EUR 6	UK 9	FRA Ret	GER 7	HUN 7	BEL Ret	ITA Ret	USA	JPΝ Ret					13η	4
2004	Sauber Petronas	C23	Petronas V10	AUS Ret	MAL 8	BHR 12	SMR 10	ESP 9	MON 5	EUR 9	CAN Ret	USA Ret	FRA 13	UK 9	GER 13	HUN Ret	BEL 4	ITA 12	CHN 8	JPΝ 9	BRA 8				12η	12
2005	Sauber Petronas	C24	Petronas V10	AUS 10	MAL 10	BHR 7	SMR 10	ESP 11	MON 9	EUR 14	CAN 4	USA DNS	FRA Ret	UK 10	GER 8	HUN 14	TUR Ret	ITA 9	BEL] 10	BRA 11	JPΝ 10	CHN 6			13η	11
2006	Scuderia Ferrari Marlboro	248 F1	Ferrari V8	BHR 9	MAL 5	AUS Ret	SMR 4	EUR 3	ESP 4	MON 9	UK 5	CAN 6	USA 2	FRA 3	GER 2	HUN 7	TUR 1	ITA 9	CHN Ret	JPΝ 2	BRA 1				3η	80
2007	Scuderia Ferrari Marlboro	F2007	Ferrari V8	AUS 6	MAL 5	BHR 1	ESP 1	MON 3	*CAN DSQ	USA 3	FRA 2	UK 5	EUR 2	HUN 13	TUR 1	ITA Ret	BEL 2	JPΝ 6	CHN 3	BRA 2					4η	94
2008	Scuderia Ferrari Marlboro	F2008	056 2.4 V8 engine	AUS Ret	MAL Ret	BHR 1	ESP 2	TUR 1	MON 3	CAN 5	FRA 1	GBR 13	GER 3	HUN 17	EUR 1	BEL 1	ITA 6	SIN 13	JPΝ 7	CHN 2	BRA 1				2η	97
2009	Scuderia Ferrari Marlboro	Ferrari F60	Ferrari 056 2.4 V8 engine	AUS Ret	MAL 9	CHN Ret	BHR 14	ESP 6	MON 4	TUR 6	GBR 4	GER 3	HUN DNS	EUR	BEL	ITA	SIN	JPΝ	BRA	ABU					9η**	22**
2010	Scuderia Ferrari Marlboro	Ferrari F10	Ferrari 056 2.4 V8	ΒHR 2	AUS 3	MAL 7	CHN 9	ESP 6	MON 4	TUR 7	CAN 15	EUR 11	GBR 15	GER 2	HUN 4	BEL 4	ITA 3	SIN 8	JPΝ Ret	KOR 3	BRA 15	ABU 10			6η	144
2011	Scuderia Ferrari Marlboro	Ferrari 150° Italia	Ferrari 056 2.4 V8	AUS 7	MAL 5	CHN 6	TUR 11	ESP Ret	MON Ret	CAN 6	EUR 5														6η	118
	Scuderia Ferrari											GBR 5	GER 5	HUN 6	BEL 8	ITA 6	SIN 9	JPΝ 7	KOR 6	IND Ret	ABU 5	BRA 5
2012	Scuderia Ferrari	Ferrari F2012	Ferrari 056 2.4 V8	AUS Ret	MAL 15	CHN 13	ΒHR 9	ESP 15	MON 6	CAN 10	EUR 16	GBR 4	GER 12	HUN 9	BEL 5	ITA 4	SIN 8	JPΝ 2	KOR 4	IND 6	ABU 7	USA 4	BRA 3		7η	122
2013	Scuderia Ferrari	Ferrari F138	Ferrari 056 2.4 V8	AUS 4	MAL 5	CHN 6	ΒHR 15	ESP 3	MON Ret	CAN 8	GBR 6	GER Ret	HUN 8	BEL 7	ITA 4	SIN 6	KOR 9	JPΝ 10	IND 4	ABU 8	USA 12	BRA 7			8η	112
2014	Williams Martini Racing	Williams FW36	Mercedes PU106A Hybrid 1.6 V6 t	AUS Ret	MAL 7	ΒHR 7	CHN 15	ESP 13	MON 7	CAN 12†	AUΤ 4	GBR Ret	GER Ret	HUN 5	BEL 13	ITA 3	SIN 5	JPΝ 7	RUS 11	USA 4	BRA 3	ABU 2			7η	134
2015	Williams Martini Racing	Williams FW37	Mercedes PU106B Hybrid 1.6 V6 t	AUS 4	MAL 6	CHN 5	ΒHR 10	ESP 6	MON 15	CAN 6	AUΤ 3	GBR 4	HUN 12	BEL 6	ITA 3	SIN Ret	JPΝ 17	RUS 4	USA Ret	MEX 6	BRA DSQ	ABU 8			6η	121
2016	Williams Martini Racing	Williams FW38	Mercedes PU106C Hybrid 1.6 V6 t	AUS 5	ΒHR 8	CHN 6	RUS 5	ESP 8	MON 10	CAN Ret	EUR 10	AUΤ Ret	GBR 11	HUN 18	GER Ret	BEL 10	ITA 9	SIN 12	MAL 13	JPΝ 9	USA 7	MEX 9	BRA Ret	ABU 9	9η	38
2017	Williams Martini Racing	Williams FW40	Mercedes PU106C Hybrid 1.6 V6 t	AUS 6	CHN 14	ΒHR 6	RUS 9	ESP 13	MON 9	CAN Ret	AZE Ret	AUΤ 9	GBR 10	HUN DNS	BEL 8	ITA 8	SIN 11	MAL 9	JPΝ 10	USA 9	MEX 11	BRA 7	ABU 10		11η	43

^† Ο οδηγός δεν ολοκλήρωσε τον αγώνα, αλλά κατατάχθηκε, αφού είχε συμπληρώσει το 90% του αγώνα.

Παραπομπές

1. «Σε κίνδυνο η ζωή του Μάσα, ο Αλόνσο την pole position». in.gr. 25 Ιουλίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2009.
2. «Σταθερή η κατάσταση της υγείας του πιλότου της F1 Φελίπε Μάσα». in.gr. 26 Ιουλίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2009.
3. «Περπάτησε και βγήκε από την εντατική ο Φελίπε Μάσα». in.gr. 29 Ιουλίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Αυγούστου 2009. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2009.
4. «Μπαντοέρ ο αντί-Μάσα!». Sport FM. 11 Αυγούστου 2009.
5. «Ο Σουμάχερ επιστρέφει σε δράση στη Formula 1». in.gr. 29 Ιουλίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Αυγούστου 2009. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2009.
6. «Ο Φιζικέλα στη θέση του Μάσα ως το τέλος της σεζόν». in.gr. 3 Σεπτεμβρίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Σεπτεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2009.

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Φελίπε Μάσα