Azerbajĝana Demokratia Respubliko
From Wikipedia, the free encyclopedia
La Azerbajĝana Demokratia Respubliko aŭ (ADR; azerbajĝane Azərbaycan Demokratik Respublikası aŭ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti) estis la unua laika demokratia respubliko en la tuta islama mondo (antaŭe al Turkio). La Azerbajĝana Demokratia Respubliko estis fondata la 28-an de majo 1918 post la kolapso de la Rusa Imperio, kiu komenciĝis per la Rusa Revolucio en 1917 far la Nacia Konsilio de Azerbajĝano en Tbiliso. Ĝiaj landlimoj estis establitaj norde kun Rusio, nordoriente kun la Kartvela Demokratia Respubliko, okcidente kun la Armena Demokratia Respubliko, kaj sude kun la Persa Imperio. Ĝi havis areon de 120.000 km ² kaj ĉ. 6.000.000. da loĝantoj. Ganĝa estis la provizora ĉefurbo de la respubliko ĉar Bakuo estis sub la kontrolo de la bolŝevikoj.
Popola Respubliko de Azerbajĝano Azerbajĝana Demokratia Respubliko | |||||||||||||
Plena origina nomo: | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
historia neagnoskita ŝtato • sinproklamita ŝtato | |||||||||||||
Geografio
| |||||||||||||
Ĉefurbo: | |||||||||||||
Areo: |
99 908,87 km² (1918) | ||||||||||||
Loĝantaro | |||||||||||||
Kvanto de loĝantoj: |
2 862 000 (1918) | ||||||||||||
Nacia konsisto: |
|||||||||||||
ŝtata religio: neniu (laika ŝtato) | |||||||||||||
Ŝtat-strukturo | |||||||||||||
Estiĝo: |
|||||||||||||
Pereo: |
|||||||||||||
| |||||||||||||
Sub la ADR, registarsistemo estis evoluigita en kiu parlamento elektita sur la bazo de universalaĵo, libera, kaj proporcia reprezentantaro, estis la supera organo de ŝtatinstanco kaj Ministra konsilantaro tenis respondecon antaŭ ĝi. Fatali Ĥan Ĥojski iĝis ĝia unua ĉefministro. Krom la Musavat-plimulto, Ehrar, Ittihad, islama-socialdemokratoj same kiel reprezentantoj de la armena (21 el 120 seĝoj), la rusa, la pola, juda kaj germanaj malplimultoj akiris seĝojn en la parlamento. Kelkaj membroj apogis tutislamismajn kaj tuttjurkismajn ideojn.
Inter la gravaj akiroj de la Parlamento estis la etendaĵo de balotrajto al virinoj, igante Azerbajĝanon la unua islama nacio por koncedi ke virinoj korespondas al politikaj rajtoj kun viroj. En tiu plenumo, Azerbajĝano ankaŭ iris antaŭ Britio kaj Usono. Alia grava akiro de ADR estis la establado de la Ŝtata Universitato de Bakuo, kio estis la unua moderna universitato fondita en Azerbajĝano.