ایدز
نوعی بیماری است که در دستگاه ایمنی و توسط ویروس نقص ایمنی (HIV) ایجاد میشود / From Wikipedia, the free encyclopedia
ایدز (به انگلیسی: AIDS) یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی (به انگلیسی: Acquired immune deficiency syndrome)، نوعی بیماری است که با ورود ویروس و حمله به دستگاه ایمنی توسط ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) ایجاد میشود.[9] بیماری ناشی از ویروس HIV دارای سه مرحله اصلی است. در مرحله اول (عفونت حاد)، فرد ممکن است برای مدت کوتاهی بیماری شبه آنفلوآنزایی را تجربه کند (با این حال در همه افراد رخ نمیدهد)، به همین دلیل معمولاً بیماری تا یک دوره طولانی بدون هیچ علائم بهخصوصی دنبال میشود که به این مرحله از بیماری، دوره نهفتگی گفته میشود. هر چقدر که بیماری پیشرفت کند، دستگاه ایمنی بدن ضعیفتر شده و افراد به عفونتهای بیشتری مانند عفونت و سرطانهای فرصتطلب و تومور دچار میشوند. البته معمولاً در افرادی که دستگاه ایمنی آنها به خوبی عمل میکند، بروز کمتری نشان میدهد. در نهایت بیماری زمانی وارد مرحله سوم یا ایدز خواهد شد که شمار سلولهای CD4+ T به کمتر از ۲۰۰ سلول در هر میکرولیتر میرسد.
HIV/AIDS | |
---|---|
نامهای دیگر | بیماری HIV، عفونت HIV[1][2] |
روبان سرخ نمادی است برای همبستگی برای افراد مبتلا به اچآیوی و افرادی که با ایدز زندگی میکنند.[3] | |
تخصص | بیماری عفونی، ایمنیشناسی |
نشانهها | اولیه: بیماری شبیه آنفولانزا[4] بعدی: لنفادنوپاتی، تب، کمبود وزن[4] |
عوارض | عفونتهای فرصتطلب، نئوپلاسم[4] |
دورهٔ بیماری | کل عمر[4] |
علت | HIV[4] |
عوامل خطر | عمل جنسی مقعدی یا واژنی محافظتنشده، داشتن یک بیماری آمیزشی دیگر، در اشتراک قرار دادن سوزن، فرایندهای پزشکی که مرتبط با برش یا نفوذ غیر استریل باشند و تجربه نیدلاستیک[4] |
روش تشخیص | آزمایشهای خون[4] |
پیشگیری | رابطه جنسی امن، برنامه تعویض سرنگ، ختنه، پیشگیری پیش از در معرض قرارگرفتن، پیشگیری پس از در معرض قرارگرفتن[4] |
مدیریت | درمان اچآیوی/ایدز[4] |
پیشآگهی | در صورت درمان، امید به زندگی نزدیک به نرمال ۱۱[5][6] سال امید به زندگی بدون درمان[7] |
فراوانی | در مجموع ۶۴٫۸ تا ۱۱۳ میلیون[8] ۱٫۳ میلیون مورد جدید (۲۰۲۲)[8] ۳۹ میلیون نفر که با ابتلا به اچآیوی زندگی میکنند(۲۰۲۲)[8] |
مرگها | در مجموع ۴۰٫۴ میلیون نفر[8] ۶۳۰٬۰۰۰ در سال ۲۰۲۲[8] |
طبقهبندی و منابع بیرونی | |
پیشنت پلاس | HIV/AIDS |
HIV عمدتاً از طریق آمیزش جنسی (از جمله مقعدی و حتی دهانی) محافظت نشده، انتقال خون آلوده و سرسوزن آلوده و از مادر به فرزند در طول بارداری، زایمان یا شیردهی منتقل میگردد. بعضی از مایعات بدن مانند بزاق و اشک قادر به انتقال HIV نیستند. پیشگیری از عفونت HIV، عمدتاً از طریق آمیزش جنسی امن و تعویض سرنگ، راه حلهایی برای جلوگیری از گسترش این بیماری محسوب میشوند. البته این ویروس با خشک شدن خون آلوده بهطور کامل از بین میرود و دلیل انتقال آن با سرنگ این است که در داخل و سر آن از فاکتورهای ضد انعقادی استفاده شدهاست و همین موضوع سبب میشود خونی که در این بخشهای سرنگ وجود دارند خشک نشده و تازه بماند و مانع از بین رفتن ویروس بشود. در صورت استفادهٔ فرد بیمار از داروهای لازم و بکارگیری روشهای درمانی استاندار احتمال انتقال بیماری حتی از طریق رابطهٔ جنسی بسیار کاهش مییابد.
هیچگونه درمان قطعی یا واکسن وجود ندارد؛ اگر چه درمان ضدویروسی میتواند باعث کاهش دوره بیماری و بازگشت زندگی تقریباً به حالت طبیعی گردد. با وجود این که درمان ضدویروسی خطر مرگ و عوارض ناشی از این بیماری را کاهش میدهد، اما این داروها گرانقیمت بوده و ممکن است با عوارض جانبی همراه باشند.
پژوهشهای ژنتیکی نشان میدهند که HIV در اصل در اوایل قرن بیستم میلادی در غرب آفریقا جهش یافته و پدید آمدهاست. ایدز اولین بار در سال ۱۹۸۱ توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC) شناخته شد، در حالی که عامل آن (عفونت HIV) در اوایل آن دهه شناخته شده بود.[10] از زمان کشف آن تا سال ۲۰۰۹، ایدز باعث مرگ ۳۰ میلیون نفر شدهاست. تا سال ۲۰۲۲ حدود ۳۹ میلیون نفر به ایدز مبتلا بودهاند. ایدز به عنوان همهگیری جهانی شناخته میشود که در حال حاضر حوزه شیوع آن بسیار وسیع و در حال گسترش است.
ایدز چه به عنوان یک بیماری و چه به عنوان عاملی برای تبعیض و یا انگ اجتماعی. تأثیر بسیار زیادی بر روی جوامع داشتهاست. همچنین تاثیرات اقتصادی قابل توجهی را در کشورهای درگیر با این بیماری پدید آوردهاست. تصورهای نادرست بسیاری در رابطه با ایدز همچون انتقال ایدز از طریق زندگی روزمره با افراد مبتلا به HIV وجود دارد. این بیماری همچنین موضوع مجادله ادیان بودهاست.
مؤسسه ملی سلامت (NIH) و بنیاد بیل و ملیندا گیتس بودجهٔ ۲۰۰ میلیون دلاری را به برای توسعه جهانی درمان ایدز اختصاص دادند.[11] در حالی که هیچ درمانی یا واکسن اچآیوی وجود ندارد، درمان ضد رتروویروسی میتواند سیر بیماری را کند کرده و منجر به امید به زندگی تقریباً طبیعی شود.[5][6] توصیه میشود که این درمان به محض تشخیص بیماری آغاز گردد.[12]