تاریخ کامبوج
From Wikipedia, the free encyclopedia
تاریخ کامبوج، کشوری در سرزمین اصلی آسیای جنوب شرقی، میتواند حداقل به هزاره ۵ پیش از میلاد بازگردد.[1][2] سوابق تفصیلی از ساختار سیاسی در قلمرو آنچه اکنون کامبوج نامیده شدهاست برای اولین بار در سالنامههای چینی با اشاره به فونان (Funan) ظاهر میشود، پولی که شامل جنوبیترین بخش شبه جزیره هندوچین در طی قرون ۱ تا ۶ است.[3] از فونان به عنوان قدیمیترین منطقه فرهنگ هندو اشاره شدهاست، که تعامل طولانی مدت اجتماعی و اقتصادی با شرکای تجاری دریایی از ایندوسفر (Indosphere) در غرب را نشان میدهد.[4] در قرن ۶ یک تمدن، به نام چنلا یا ژنلا در اسناد چینی، به صورتی پایدار جایگزین فونان، به عنوان بزرگتر، کنترل مناطق بیشتری از هندوچین و بیش از یک مرکز منحصر به فرد از قدرت را در اختیار داشت.[5][6]
جایاوارمان دوم در سال ۸۰۲ میلادی خود را پادشاه منطقه اعلام کرد و با بنیاد امپراتوری خمر، این امپراتوری توانست ۶۰۰ سال دوام آورده و با تسخیر بیشتر جنوب شرق آسیا به قدرت و ثروت زیادی دست پیدا کند. این پادشاهی که تحت تأثیر زیاد فرهنگی هندی قرار داشت پرستشگاههای عظیمی چون آنگکور وات را بنا نهاد و هندوئیسم و سپس بودیسم را به بیشتر جنوب خاوری آسیا گسترش داد. پس از سقوط آنگکور بهدست آیوتهایا که در سده پانزدهم رخ داد، کامبوج با پادشاهان محلی اداره میشد تا اینکه فرانسه این کشور را در میانههای سده نوزدهم مستعمره خود کرد.
کامبوج از سال ۱۸۶۳ تا ۱۹۵۳ سرزمین تحتالحمایه فرانسه تلقی میشد و در سال ۱۹۴۱ به اشغال ژاپن درآمد و در همین سال نیز بود که شاهزاده نوردوم سیهانوک به مقام سلطنت رسید. اشغال توسط ژاپن در سال ۱۹۴۵ پایان یافت و کامبوج توانست پس از ۱۰۰ سال استعمار فرانسویان به رهبری پادشاه در سال ۱۹۵۳ استقلال کامل خود را کسب کند، اما سیهانوک در سال ۱۹۵۵ سلطنت را به پدر خود واگذار کرد تا بتواند در فعالیتهای سیاسی شرکت داشته باشد.
جنبش خمرهای سرخ در سالهای ۱۹۷۰ بسیار محدود بود. رهبر آنان پل پوت در فرانسه تحصیلات خود را به پایان رسانده بود و یک کمونیست طرفدار مائو چین بود. او همچنین مظنون به داشتن رابطه با کمونیستهای ویتنام شمالی بود. بمبارانهای آمریکاییها و همدستی لون نول با آنان باعث پیوستن نیروهای تازه به جنبش خمرهای سرخ گشت. در آن زمان ویتنام شمالی و چین نیز آموزشهای نظامی به این گروه میدادند. این روال ادامه پیدا کرد بهطوریکه در سال ۱۹۷۵ نیروهای پل پوت به مرز هفتصد هزار نفر رسیده بودند؛ بنابراین ارتش لون نول به جز مبارزه با ویتنامیهای کمونیست، درگیر کارزار با خمرهای سرخ (شاخه کمونیستی در داخل کامبوج) نیز گشت.
خمرهای سرخ به منظور کسب مشروعیت در میان مردم کامبوج، سیهانوک را به عنوان رئیس کشور، که نام آن را به کامپوچیا تغییر داده بودند، برگزیدند اما در سال ۱۹۷۶، با اعلام نظام جمهوری، خیو سامفان را به ریاست جمهوری و پول پوت را به نخستوزیری منصوب کردند و سیهانوک مجدداً به خارج پناهنده شد.
حکومت خمرهای سرخ تا سال ۱۹۷۹ و اشغال پایتخت توسط ویتنام شمالی ادامه داشت در حالیکه صدها هزار تن از شهروندان کامبوج، به خصوص اعضای طبقه متوسط، به دست دولت خمر سرخ به قتل رسیده و بیش از یک و نیم میلیون نفر نیز در اثر بیماری و قحطی جان داده بودند.
نابسامانی و جنگ چریکی کامبوج تا سال ۱۹۸۹ و خروج نیروهای ویتنامی ادامه داشت و در آن سال، هون سن، نخستوزیر، با کنار گذاشتن گرایشهای سوسیالیستی و لغو نظام جمهوری، نام کشور کامبوج را برای این سرزمین برگزید. در سال ۱۹۹۳، نظام سلطنت به کامبوج بازگشت و سیهانوک مقام سلطنت را مجدداً برعهده گرفت.