نوسانساز آرامشی
مدار نوسان ساز الکترونیکی که سیگنال خروجی تکراری غیر سینوسی تولید می کند / From Wikipedia, the free encyclopedia
در الکترونیک یک نوسانساز آرامشی یک مدار نوسانساز الکترونیکی غیر خطی است که یک سیگنال خروجی تکراری غیرسینوسی، مانند یک موج مثلثی یا موج مربعی را تولید میکند.[1][2][3][4] این مدار شامل یک حلقه بازخورد است که حاوی یک قطعه کلیدزنی مانند ترانزیستور، مقایسهکننده، رله،[5] آمپامپ یا یک قطعه با مقاومت منفی مانند دیود تونلی است که بهطور مکرر خازن یا سلفی را از طریق یک مقاومت شارژ میکند تا زمانی که به یک سطح آستانه برسد، سپس دوباره آن را تخلیه میکند.[6][7] دوره تناوب نوسانساز به ثابت زمانی مدار خازنی یا سلفی بستگی دارد.[8] قطعات فعال بهطور ناگهانی بین حالت شارژ و تخلیه سوئیچ میکند و بنابراین شکلموج تکراری متناوب متغییری تولید میکند.[9][10] این در تضاد با دیگر انواع نوسانساز الکترونیکی، نوسانساز هارمونیکی یا خطی است که از یک تقویتکننده با بازخورد برای تحریک نوسانات تشدیدی در یک تشدیدگر و تولید یک موج سینوسی استفاده میکند.[11] نوسانسازهای آرامشی برای تولید سیگنالهایی با فرکانس پایین برای کاربردهایی مانند چراغ چشمک زن (چراق راهنما) و بوقهای الکترونیکی و در نوسانسازهای کنترلشده با ولتاژ (ویسیاو)، اینورترها و منبع تغذیه کلیدزنی، مبدلهای آنالوگ به دیجیتال دو-شیب و فانکشن ژنراتور استفاده میشوند.
اصطلاح نوسانساز آرامشی همچنین در بسیاری از زمینههای گوناگون علوم که نوسانات غیرخطی تولید میکنند به سیستمهای دینامیکی اطلاق میشود و میتواند با استفاده از همان مدل ریاضی نوسانسازهای آرامشی الکترونیکی تجزیه و تحلیل شود.[12][13][14][15] به عنوان مثال، آبفشانهای زمین گرمایی،[16][17] شبکههای آتشکننده سلولهای عصبی، سیستمهای گرمایشی کنترل شده با ترموستات[18] واکنشهای شیمیایی جفتشده، تپش قلب انسان زمینلرزهها،[19] جیرجیر گچ بر روی تختهسیاه، جمعیت چرخهای حیوانات شکارچی و شکار و سامانههای فعالسازی ژن به عنوان نوسانسازهای آرامشی مدلسازی شدهاند. نوسانسازهای آرامشی با دو فرایند متناوب در مقیاسهای زمانی مختلف مشخص میشود: یک دوره آرامش طولانی که طی آن سیستم به یک نقطه تعادل نزدیک میشود، تناوب با یک دوره تکانشی کوتاه که در آن نقطه تعادل جابجا میشود.[20][21][22][23] دوره یک نوسانساز آرامشی عمدتاً توسط ثابت زمان آرامش تعیین میشود. نوسانسازهای آرامشی نوعی چرخه محدود است و در نظریهٔ کنترل غیرخطی مورد مطالعه قرار میگیرد.[24]