سنگنوشته بیستون
سنگنوشتهای در نزدیکی شهر کرمانشاه بر دامنهٔ کوه بیستون با نشان خورشید بالدار و پیروزی فرکیانی / From Wikipedia, the free encyclopedia
سنگنوشته یا کتیبه بیستون بزرگترین سنگنوشتهٔ جهان، نخستین متن شناخته شدهٔ ایرانی[1] و از آثار دودمان هخامنشیان (۵۲۰ پ. م) واقع در شهر بیستون از توابع شهرکرمانشاه در سی کیلومتری شهر کرمانشاه بر دامنه کوه بیستون است.[2] سنگنوشته بیستون یکی از مهمترین و مشهورترین سندهای تاریخ جهان و مهمترین متن تاریخی در زمان هخامنشیان است[3] که شرح پیروزی داریوش بزرگ را بر گئومات مغ و به بند کشیدن یاغیان را نشان میدهد. ژنرال گاردان فرانسوی معتقد بود که سنگنوشته بیستون، نمایشگر مسیح و ۱۲ حواریون وی میباشد در حالی که رابرت کر پورتر، جهانگرد، دیپلمات و نویسنده انگلیسی نیز اعتقاد داشت که این سنگنوشته، اشاره به ماجرای شلمنسر یکم و ده قبیله گمشده بنیاسرائیل دارد.[4]
میراث جهانی یونسکو | |
---|---|
مکان | ایران، بیستون |
معیار ثبت | فرهنگی: ii, iii |
شمارهٔ ثبت | ۱۲۲۲ |
تاریخ ثبت | ۲۰۰۶ (طی نشست سیام) |
اطلاعات ثبت ملی | |
شماره ثبت ملی | ۷۰ |
تاریخ ثبت ملی | ۱۵ دی ۱۳۱۰ |
دیرینگی | دوره هخامنشی |
سنگنوشته بیستون از آنجایی که در ۳ نسخه مشابه (هممعنی) به زبان ایلامی، زبان اکدی و فارسی باستان و به خط میخی نگاشته شدهاست یکی از مهمترین عوامل رمزگشایی خط میخی و زبان فارسی باستان بودهاست و اهمیتی مشابه با سنگ رزتا در رمزگشایی از هیروگلیف مصری دارد. محوطه بیستون از آثار ملی ایران است و خود این اثر هم از سال ۲۰۰۶ یکی از آثار ثبت شدهٔ ایران در میراث جهانی یونسکو است.