سنگنوشتههای هخامنشیان
کتیبه های دوره هخامنشیان / From Wikipedia, the free encyclopedia
سنگنوشتههای هخامنشی، سنگنوشتههایی به خط میخی و بازمانده از سدههای چهارم تا ششمِ پیش از میلاد (از سلطنت کوروش دوم تا اردشیر سوم) هستند. این سنگنوشتهها افزونبر بایگانیِ اداری تخت جمشید و دیگر یافتههای باستانشناختی از منابع دستاول در نگارش تاریخ امپراتوری هخامنشیان هستند هرچند مورخان در این اَمر بیشتر به گزارشهای یونانی (مانند هرودوت) وابستهاند.[1]
سنگنوشتههای هخامنشی با نمونههای آشوری و بابلیِ پیشینش از نظر چندزبانگی و شیوههای بلاغی متفاوتاند.[2] کتیبههای هخامنشی سهزبانه هستند؛[3] به زبانهای فارسی باستان، عیلامی و بابلی و از دو خط (میخیِ بابلی و میخیِ عیلامی که دو مُدل از یک نوع خط هستند) بهره بردهاند. نوشتهای که به فارسی باستان است موقعیتِ ممتاز در سنگنوشتهها را دارد: در بالا اگر سنگنوشته بهصورت عمودی است و در وسط اگر بهصورت افقی است.[2]
رمزگشایی و خوانشِ خط میخی، ابتدا با سنگنوشتههای تخت جمشید آغاز و با سنگنوشتهٔ بیستون تکمیل شد. پژوهشگران ابتدا خطِ میخیِ فارسیِ باستان را رمزگشایی کردند و سپس نسخههای عیلامی و بابلی را براساس آن خواندند.[4]