شهرکهای اسرائیلی
شهرکهای غیرنظامی مسکونی شهروندان یهودی اسرائیلی / From Wikipedia, the free encyclopedia
شهرکهای اسرائیلی (به عبری: התנחלות) به شهرکهای غیرنظامیای گفته میشود که شهروندان یهودی اسرائیلی در آنها ساکن هستند. اسرائیل پس از پیروزی بر اعراب در جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷، برخلاف حقوق بینالملل دست به ایجاد این شهرکها در اراضی اشغالی زد. شهرکهای اسرائیلی هماکنون در اراضی فلسطینی در کرانه باختری رود اردن (از جمله اورشلیم شرقی) و بلندیهای جولان که سرزمین سوریه است مستقر شدهاند.
شهرکهای اسرائیلی قبلا در شبهجزیره سینا (بخشی از خاک مصر) و در منطقه فلسطینی نوار غزه نیز ساخته شده بودند اما پس از پیمان صلح اسرائیل و مصر در سال ۱۹۷۹، اسرائیل ۱۸ شهرک در شبهجزیره سینا را برچید. همچنین در سال ۲۰۰۵، به عنوان بخشی از برنامه عقبنشینی از نوار غزه، ۲۱ شهرک اسرائیلی در نوار غزه و ۴ شهرک اسرائیلی در کرانه باختری را برچید.[3]
اسرائیل در شرق اورشلیم و بخش اشغالی بلندیهای جولان، که هردو از سوی دولت اسرائیل به این کشور ضمیمه شده، دست به شهرکسازی زده است. جامعه بینالمللی این دو منطقه را تحت اشغال دولت اسرائیل قلمداد کرده و ساخت و سازهای اسرائیل در این مناطق را شهرکسازی غیرقانونی محسوب میکند. دیوان بینالمللی دادگستری در رأی مشورتی سال ۲۰۰۴ درباره دیوار حائل کرانه غربی، شهرکهای اسرائیلی را غیرقانونی اعلام کرد.[4]
اسرائیل همچنان در کرانه غربی به توسعه شهرکهای باقیمانده خود ادامه میدهد و علیرغم فشار از سوی جامعه بینالمللی، در مناطق جدید نیز دست به شهرکسازی میزند.[5][6]
انتقال شهروندان غیرنظامی یک قدرت اشغالگر به منطقه اشغالشده، جنایت جنگی است[7][8][9] اما اسرائیل انطباق این عنوان به اقداماتش در کرانه باختری را رد میکند.[10][11] در ۲۰ دسامبر ۲۰۱۹، دیوان کیفری بینالمللی اعلام کرد که تحقیقی درباره جنایات جنگی ادعایی در فلسطین را آغاز کرده است.
وجود و توسعه مداوم شهرکها توسط اسرائیل و ساخت پاسگاههای دیدهبانی در اطراف شهرکها، بارها به عنوان یکی از مهمترین موانع و یکی از شش چالش اصلی صلح میان فلسطینیها و اسرائیل ذکر شده است.[12] طرفهای ثالث بسیاری از قبیل سازمان همکاری اسلامی[13]، سازمان ملل متحد[14]، روسیه[15]، بریتانیا[16]، فرانسه[17] و اتحادیه اروپا[18] این انتقادات را نسبت به اسرائیل مطرح کردهاند. جامعه جهانی شهرکسازیهای اسرائیل را خلاف حقوق بینالملل میداند[19] و سازمان ملل نیز تاکنون بارها این دیدگاه را مطرح کرده است که شهرکسازی اسرائیل مصداق نقض کنوانسیون چهارم ژنو است.[20][21] دولت ایالات متحده نیز دههها شهرکسازی اسرائیل را «نامشروع»[22] قلمداد میکرد اما دولت دونالد ترامپ در نوامبر ۲۰۱۹ این موضع را تغییر داد[23] و اعلام کرد که «ایجاد شهرکهای غیرنظامی اسرائیلی در کرانه باختری، به خودی خود، ناقض حقوق بینالملل نیست».[24]
به گفته سازمان غیردولتی صلح اکنون که برای برقراری صلح میان اعراب و اسرائیل تلاش میکند، بر اساس ارقام ارائهشده از سوی اداره مرکزی آمار اسرائیل در پایان سال ۲۰۱۸، تعداد شهرکنشینان اسرائیلی ۴۲۷،۸۰۰ نفر است که افزایش ۱۴،۴۰۰ نفری طی سال پیش از آن را نشان میدهد.[25] سازمان حقوق بشری بتسیلم در اسرائیل، در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۹، تخمین زد که ۲۰۹،۲۷۰ نفر در بخش شرقی اورشلیم زندگی میکنند اما سازمان صلح خاورمیانه (FMEP) از قول دانیل سیدمان این رقم را در اواخر سال ۲۰۱۹ معادل ۲۱۸،۰۰۰ نفر تخمین زده است.[26]
آمار جمعیت شهرکنشینان اسرائیلی در کرانه باختری، به غیر از سکنه بخش شرقی اورشلیم، نشاندهنده رقمی بالغ بر ۴۰۰،۰۰۰ نفر شهروند یهودی اسرائیل است. در شهرکهای واقع در بخش شرقی اورشلیم بیش از ۳۰۰،۰۰۰ شهروند اسرائیل (هم شهروندان یهودی اسرائیل و هم شهروندان عرب اسرائیل) ساکن هستند و بیش از ۲۰،۰۰۰ شهروند اسرائیلی نیز در شهرکهای واقع در بلندیهای جولان زندگی میکنند.