جنبشهای نوپدید دینی
From Wikipedia, the free encyclopedia
جنبشهای نوپدید دینی (به انگلیسی: New religious movement) (NRM) گروهی دینی یا معنوی است که در دوران مدرن شکل گرفتهاست. این جنبشها در محدوده فرهنگ دینی غالبی که در آن به وجود آمدهاند جایگاهی جانبی پیدا میکنند. این جنبشها ممکن است مبنایی نوآورانه داشته باشند یا بخشی از دینی فراگیرتر باشند، اما در هر حال مرزبندی روشنی از مذاهب موجود دارند. محققینی که موضوعات مرتبط با جامعهشناسی دین را دنبال میکنند ترجیح میدهند که عبارت «جنبش نوپدید دینی» را به عنوان جایگزینی بیطرفانه برای لغت «فرقه» استفاده کنند، چرا که لغت فرقه توهینآمیز محسوب میشود.[1][2][3] تلاش محققان برای رسیدن به تعاریفی که مرزهای بین جنبش نوپدید دینی را تعیین میکند، ادامه دارد.[4] عبارت «عرفانهای نوظهور» تعبیری از عبارت «جنبشهای نوپدید دینی» است که در برخی رسانههای داخل ایران مورد استفاده قرار میگیرد.[5][6]
یک جنبش نوپدید دینی ممکن است بخشی از طیف گستردهای از جنبشها باشد که بین دو گروه عمده قرار میگیرند. در یک طرف آن دسته از گروهها قرار میگیرند که وابستگی سستی با جریانهای غالب دینی موجود دارند و نگرشی مبدعانه نسبت به معناگرایی یا دین دارند. در سوی دیگر گروههای اجتماعی قرار دارند که خواهان انطباقپذیری گروهی و هویت اجتماعی هستند که وابستگان به گروه از عرف اجتماع مجزا میکند. دربارهٔ گذاشتن نام جنبشهای نوپدید دینی بر روی گروههایی که مصداق این عنوان محسوب میشوند اتفاق نظر جهانی وجود ندارد.[7]
محققین تخمین زدهاند که دهها هزار جنبش نوپدید دینی در جهان وجود دارد که اغلب آنها در آسیا و آفریقا فعالند. اغلب این گروهها تعداد معدودی عضو دارند، برخی در حد چند هزار عضو و فقط چند تایی از این گروهها بیش از یک میلیون عضو دارند.[8]