گایا (اسطوره)
From Wikipedia, the free encyclopedia
گایا (به یونانی: Γαîα)، (به انگلیسی: Gaia) در اساطیر یونانی، تجسم شخصیت زمین و یکی از اصلیترین و کهنترین خدایان یونانی است. او یکی از ایزدان نخستین یونان و اولین الهه زمین است. زمین خود نیز در آغاز خدایی بود به نام گه یا گایا این خدا مادری شکیبا و بخشنده بهشمار میرفت.[1] گایا در واقع خودِ زمین است. همیشه از طبیعت به عنوان جنس مؤنث یاد میشود.
اساطیر یونان باستان | ||||
گایا | ||||
---|---|---|---|---|
عنوان: | زمین | |||
جنسیت: | مؤنث | |||
همسر: | اورانوس، تارتاروس | |||
فرزندان: | تیتانها، گیگانتها، کرونوس، پونتوس، هکاتونکایر، تایفون، سیکلوپها | |||
تولد: | ارب | |||
مرگ: | نامیرا | |||
|
در اسطورهٔ آفرینش یونانی چنانکه هزیود روایت میکند، گایا از خائوس (خلأ و آشفتگی ازلی پیش از آفرینش) برآمد. او نهتنها الهه مادر یونان کهن بود بلکه طبق بسیاری از روایات او اولین موجودی بود که از دل خائوس به وجود آمد. گایا، اورانوس (بهشت یا آسمان) را زاد. اورانوس فرمانروای برتر جهان گردید و تحت تأثیر اروس با گایا ازدواج کرد و بر اثر هم آغوشی با گایا، او (زمین) حامله شد. او قابل قیاس با ترا در اساطیر رم باستان است.[2]
هنگامی که زئوس به قدرت رسید تصمیم گرفت قدرت و اختیارات کرونوس را به اختیار خود درآورد؛ بنابراین با متیس مشورت کرد و به راهنمایی او معجونی به کرونوس خوراند که وی تمام فرزندان خود را بلعیده بود مجدداً به دنیا آورد. زئوس به کمک برادرانش و خواهرانش که مجدداً به دنیا آمده بودند، بر کرونوس و تیتانها حمله برد و بالاخره پس از ده سال جنگ، زئوس و خدایان المپی فائق شده تیتانها رااز آسمان طرد کردند. زئوس برای رسیدن به این پیروزی با کمک گایا، سیکلوپها و سایر موجودات عجیب را که کرونوس در تارتاروس زندانی کرده بود، آزاد ساخت. به این ترتیب که campe نگهبان آنها را کشت.[3]
دمتر الهه حاصلخیزی زمین و از دومین خاندان خدایان المپی میباشد. وی دختر کرونوس، رئا و دومین اولاد آنها است، وی بعد از هرا و همزمان با هستیا بهدنیا آمد. وی که شخصیتی در عین حال، افسانهایی و مذهبی داشت نباید با گایا عنصر اولیهایی که خدایان از آن به وجود آمدند اشتباه شود.
هنگامی که متیس آبستن بود، گایا و اورانوس به زئوس خبر دادند که از او فرزندی متولد خواهد شد که او را از سلطنت محروم خواهد کرد؛ بنابراین زئوس، به راهنمایی گایا، متیس را بلعید و پس از چندی آتنا را به دنیا آورد.[4]