Korioliskrêft
From Wikipedia, the free encyclopedia
De korioliskrêft, of it korioliseffekt is in krêft dy't fûn wurdt yn in draaiend objekt. De Frânske ynzjenieur Gaspard-Gustave de Coriolis hat dy krêft foar it earst yn 1835 beskreaun. De krêft ferklearret de baan fan in foarwerp dy't beweecht yn in draaiend systeem. De korioliskrêft kin it bêste sjoen wurde by beweging fan in grutte hoemannichte wolken dy't by in legedrukgebiet net nei it sintrum, mar deromhinne rinne. Op it noardlik healrûn draaie se ôf tsjin de klok yn en op it súdlik healrûn mei de klok mei. Dat stiet bekend as de Wet fan Buys Ballot. By in hegedrukgebiet is der itselde effekt, dochs draaie se tsjinoersteld.[1]
Ien foarbyld fan de korioliskrêft dat gauris beskreaun is, is dat wetter dat yn in trjochter nei ûnderen streamt, yn tsjinoerstelde rjochtingen nei ûnderen streamt yn beide healrûnen. De korioliskrêft is lykwols net te sjen by lytse hoemannichten wetter.[2]