Ser de España
From Wikipedia, the free encyclopedia
O Ser de España ou Problema de España é o nome que adoita designar un debate intelectual acerca da identidade nacional española que xorde co rexeneracionismo a finais do século XIX, e coincidindo coa aparición dos nacionalismos periféricos.[1] Conflúe co tópico das Dúas Españas, imaxe moi descritiva da división violenta e o enfrontamento fratricida como característica da historia contemporánea de España.
O obxecto do debate non foi propiamente político ou xurídico-constitucional —a definición de España como nación en sentido xurídico, tema que foi debatido no proceso constituínte da carta magna de 1978, onde se enfrontaron posturas de negación, matización e afirmación da Nación española—; nin tampouco propiamente historiográfico —estudar a construción da identidade nacional española, que se fixo historicamente como consecuencia da prolongada existencia no tempo das institucións do Antigo Réxime e, ás veces, a pesar delas—. O que aqueles pensadores pretendían era dilucidar a preexistencia dun carácter nacional ou Ser de España, é dicir: cales son «as esencias» de «o español», e sobre todo, por que é algo problemático en si mesmo ou non o é, fronte ao aparente maior consenso nacional doutras nacións «máis exitosas» na súa definición, como a francesa ou a alemá, expondo a posibilidade de que España sexa ou non unha excepción histórica. Todo isto deu orixe a un famoso debate ensaístico, literario e historiográfico que se prolongou por décadas e non terminou na actualidade, con formulacións e puntos de vista moi diferentes. En moitas ocasións o propio debate foi obxecto de crítica en si mesmo, por unha banda polo que supón de introspección negativa, e por outro pola previa condición de buscar un esencialismo, é dicir, unha perspectiva filosófica en canto é unha reflexión sobre a esencia, cando o propio dunha perspectiva "histórica" sería o cambio no tempo, pois as nacións non son entes inmutables, senón construcións dos humanos ao longo da historia, mesmo restrinxidas á historia máis contemporánea no que respecta aos modernos conceptos de nación e nacionalismo.