Թուզ
բույսերի տեսակ / From Wikipedia, the free encyclopedia
Թուզ, կամ թզենի, կամ բանիան, (լատին․՝ Fícus cárica), մերձարևադարձային տերևաթափ ֆիկուս։ Կարիական ֆիկուս անվանվել է այն վայրի անունով, որը համարվում է թզի հայրենիքը՝ Փոքր Ասիայի հնագույն Կարի պրովինցիայի լեռնային մարզը։ Միջին Ասիայում, Կովկասում և Ղրիմում աճեցնում են այն որպես թանկարժեք պտղատու բույս, որը տալիս է պտուղներ՝ գինու հատապտուղներ։ Լայն տարածում ունի միջերկրածովյան երկրներում, Վրաստանում, Հայաստանի լեռներում, Ապշերոնյան թերակղզում, Ադրբեջանի կենտրոնական շրջաններում, Կրասնոդարի մարզում և Աբխազիայում։
Թուզ | |
Թուզ | |
Դասակարգում | |
Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
Կարգ | Վարդածաղկավորներ (Rosales) |
Ընտանիք | Թթազգիներ (Moraceae) |
Ցեղ | Թզենի (Ficus) |
Տեսակ | Թուզ (F. carica) |
Միջազգային անվանում | |
Ficus carica | |
Կարգավիճակ | |
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝ Քիչ մտահոգող տեսակ |
Թուզը համարվում է ամենահին մշակովի բույսերից մեկը, ըստ որոշ տվյալների՝ հավանաբար ամենահինը[1]։ Թզի մշակմամբ սկզբում զբաղվել են Արաբիայում, որտեղից էլ տարածվել է Փյունիկիա, Սիրիա և Եգիպտոս։ Մ․թ․ա․ 13-րդ դարում կարևոր դեր է ունեցել Պիլոսի թագավորության գյուղատնտեսության մեջ։ Ամերիկա է հասել միայն 16-րդ դարում։ Աստվածաշնչում հիշատակվող թզենու տերևը Ադամն ու Եվան օգտագործել են իրենց մերկությունը ծածկելու համար։