From Wikipedia, the free encyclopedia
Լազարյաններ (Ղազարյաններ, Աղազարյաններ, Եղիազարյաններ, Լազարևներ), հայ ազնվականների տոհմ է Ռուսաստանում։ Ծագումով Նախիջևանի գավառի Դաշտ գյուղից։
Տոհմին իր անունը տված Ղազարի որդի խոջա Մանուկը 1605 թ. գաղթել է Սպահան, իսկ 1656 թվականից հաստատվել Նոր Ջուղայի Դաշտ թաղամասում։ Լինելով մեծահարուստ վաճառականներ՝ Լազարյանները առևտրական կապեր են ունեցել Ռուսաստանի հետ և մեծ դեր են խաղացել Պարսկաստանի պետական կյանքում։ Ռուսաստանում Լազարյանների նախահայր և տոհմի հիմնադիր Ա. Լազարյանը 1747 թ. իր եղբայրներ և գործնկերներ՝ Հարությունի և Մանուկի հետ հաստատվել է Աստրախանում, իսկ 1749 թվականից տեղափոխվել Մոսկվա։ Ռուսաստանում Լազարյանները գնել են կալվածքներ, գործարաններ, աղահանքեր, կառուցել Կիզելի, Պալաչինոյի գործարանները։ Դարձել են Ռուսաստանի մեծահարուստ կալվածատեր-արդյունաբերողներից։ 1774 թ. Եկատերինա II- ի հրամանով Լազարյաններին շնորհվել է ռուս ժառանգական ազնվականների տիտղոս։ Մոտ կանգնած լինելով ռուսական արքունիքին Լազարյանները մեծապես նպաստել են հայ-ռուսական բարեկամական կապերի ամրապնդմանը և ձգտել Ռուսաստանի օգնությամբ Հայաստանի ազատագրմանը։ 1871 թ. Խաչատուր և Եղիազար Լազարյանների մահվամբ հանգավ տոհմի արական ճյուղը։ 1873 թ. հատուկ հրամանով Լազարյանների ազգանունը փոխանցվում է Խաչատուր Լազարյանի դուստր Եղիսաբեթի ամուսնուն՝ Սեմյոն Դավիթի Աբամելիքին, որով և Աբամելիքները սկսում են կոչվել Աբամելիք-Լազարևներ։ Սակայն Սիմեոն Սիմեոնի Աբամելիք-Լազարևի (1851-1916) մահվամբ հանգավ նաև Աբամելիք-Լազարևների տոհմը։
Լազարյանները կարևոր դեր են խաղացել Նոր Ջուղայի հայոց կյանքում՝ Մանուկի որդի Աղազարը կուսանոց և մի շարք շինություններ է կառուցել Սուրբ Լուսավորիչ եկեղեցում։ Լազարյանները մեծ ներդրում են ունեցել հայ-ռուսական բարեկամական կապերի ամրապնդման և հայ մշակույթի և լուսավորության զարգացման գործում։ Առանձին ուշադրության են արժանի Հովհաննես Հովակիմի և Խաչատուր Հովակիմի Լազարյանների մտքերը։ Լազարյանները մեծ դեր են կատարել պարսկահայերի գաղթի կազմակերպման և իրագործման գործում, որով նպաստել են Արևելյան Հայաստանը ազգահավաքման կենտրոն դարձնելուն։ Մեծ է Լազարյանների դերը հայ մշակույթի և լուսավորության զարգացման գործում։ 1815 թվականին հիմնել են Լազարյան ճեմարանը, այնուհետև ճեմարանին առընթեր տպարանը (1829), հայ և ռուսական դպրոցները։ Ճեմարանին կից գործել է թատրոն։ Լազարյան ճեմարանը 1827 թվականին վերափոխվում է Արևելագիտական ինստիտուտի։ 1805 թվականին. Լազարյանների ուժերով հիմնվել է Մոսկվայի Հայկական Վագանկովսկոե գերեզմանատունը, որտեղ և 1808-1815 թթ. կառուցվել է Սուրբ Հարություն եկեղեցին։
{{{Ղազար}}} | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
{{{Մանուկ Ղազարի}}} | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
{{{Աղազար Մանուկի}}} | {{{Նազարեթ Մանուկի}}} | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
{{{Մանուկ Նազարեթի}}} | {{{Աղազար Նազարեթի(1700-1782)}}} | {{{Հարություն Նազարեթի}}} | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
{{{Մինաս Աղազարի(1737-1809)}}} | {{{(1741-1774)}}} | {{{Հովակիմ Աղազարի(1743-1826)}}} | {{{Հովհաննես Աղազարի(1735-1801)}}} | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
{{{Հովհաննես Հովակիմի(1786-1858)}}} | {{{Խաչատուր Հովակիմի(1789-1871)}}} | {{{Եղիազար Հովակիմի(1788-1870)}}} | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
{{{Սեմյոն Դավիթի Աբամելիք-Լազարև}}} | {{{Եղիսաբեթ Խաչատուրի}}} | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
{{{Սիմեոն Սիմեոնի Աբամելիք-Լազարև(1857-1916)}}} | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 472)։ |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.