Հայաստանի չորրորդ բաժանում
From Wikipedia, the free encyclopedia
Հայաստանի չորրորդ բաժանում, 1639 թվականին Սեֆյան Պարսկաստանի և Օսմանյան կայսրության միջև տեղի ունեցած միջքաղաքական պայմանավորվածություն, որի արդյունքում պատմական Հայաստանը չորրորդ անգամ[Ն 1] կիսվեց երկու մասի։
Նախապատմություն Մ.թ.ա. 2800 - մ.թ.ա. 590 | |
---|---|
Արատտա Մ.թ.ա. 2800~16-րդ | |
Հայասա Մ.թ.ա. 16-13-րդ | |
Վանի թագավորություն Մ.թ.ա. 9-6-րդ | |
Հին շրջան Մ.թ.ա. 590 - մ.թ. 428 | |
Երվանդունիների թագավորություն | |
Մեծ Հայք, Փոքր Հայք, Ծոփք և Կոմմագենե | |
Արտաշեսյանների թագավորություն | |
Արշակունիների թագավորություն | |
Քրիստոնեության ընդունում | |
Ավատատիրության հաստատում | |
Գրերի գյուտ | |
Միջնադար 428 - 1375 | |
Պարսկա-Բյուզանդական տիրապետություն | |
Արաբական տիրապետություն | |
Բագրատունիների թագավորություն | |
Վասպուրական | |
Վանանդ, Լոռի և Սյունիք | |
Կիլիկիայի հայկական թագավորություն | |
Զաքարյան իշխանապետություն | |
Օտար տիրապետություն 1375 - 1918 | |
Խաչենի իշխանություն | |
Կարա-Կոյունլուներ և Ակ-Կոյունլուներ | |
Թուրք-պարսկական տիրապետություն | |
Արևելյան Հայաստանը Ռուսաստանի կազմում | |
Հայոց ցեղասպանություն | |
Հայկական սփյուռք | |
Ժամանակակից պատմություն 1918 - ներկա | |
Հայաստանի առաջին հանրապետություն | |
Լեռնահայաստան | |
Խորհրդային Հայաստան | |
Արցախյան ազատամարտ | |
Հայաստան | |
Արցախի Հանրապետություն | |
Հայաստանի պորտալ |
Հաշտության պայմանագիրը կնքվել է Իրաքի Ղասրե Շիրին (պարս.՝ قصر شيرين` «Շիրինի բերդ») բնակավայրում։ Այն 1555 թվականի Ամասիայի պայմագրի վերահաստատումն էր՝ Օսմանյան կայսրության ընդլայնմամբ։ Թուրքիային էր անցնում ամբողջ Միջագետքը՝ Բաղդադ կենտրոնով, ինչպես նաև Կարսի շրջակայքն ու Վանը՝ Հայկական լեռնաշխարհից։ Սահմանագիծը սկսվել է Արևելյան Վրաստանի (Քարթլի-Կախեթի թագավորություն) տարածքում գտնվող Ջավախքի լեռներից, Ախուրյանի հունով հասել է Արաքս գետ, թեքվել արևմուտք, ապա՝ Հայկական Պարի ջրբաժան գծով, Մասիսների գագաթներով ձգվել մինչև Վասպուրականի լեռները, Զագրոսի լեռնաշղթայով անցել Իրանի ժամանակակից սահմանագծով։
Այս սահմանը անփոփոխ է մնացել մինչև 1723 թվականի թուրքական արշավանքը, որի ընթացքում Արևելյան Հայաստանը և Ատրպատականը մեկ տասնամյակով բռնակցվել են Թուրքիային։ Իրանում բարձրացած Նադիր շահը 1736 թվականին վերականգնում է Ղասրե Շիրինում ամրագրված պետական սահմանները։
1804-1813 և 1826-1828 թվականների ռուս-պարսկական պատերազմների արդյունքում Արևելյան Հայաստանի մեծագույն մասը միացել է Ռուսական կայսրությանը։