Մանկական ամուսնություն
From Wikipedia, the free encyclopedia
Մանկական ամուսնություն, ըստ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի սահմանման՝ պաշտոնապես կնքված ամուսնություն կամ ոչ պաշտոնական միություն 18 տարին չլրացած անձի հետ[1]։ Որոշ երկրներում և շրջաններում օրենքով սահմանված ամուսնության նվազագույն տարիքը 18 տարեկանից ցածր է, մյուսներում՝ թույլ է տրվում մինչև 18 տարեկանն ամուսնանալ ծնողների համաձայնությամբ՝ հղիությամբ կամ այլ հատուկ հանգամանքներով պայմանավորված, երրորդում՝ մշակութային ավանդույթները կարող են ավելի ուժեղ լինել, քան պաշտոնական իրավական նորմերը[2]։ Ինչպես երիտասարդները, այնպես էլ աղջիկներն ամուսնանում են վաղ հասակում, սակայն մանկահասակ հարսնացուները շատ ավելի շատ են, և նրանց մեծամասնությունը սերում է ծանր սոցիալ-տնտեսական պայմաններ ունեցող ընտանիքից[3]։
ԱՄՆ առողջապահության նախարարությունը[4] և որոշ հետազոտողներ[5] մանկական ամուսնության շարքն են դասում նաև այն մանկահասակների նշանադրությունը և ամուսնությունը, որոնք սահմանված են դատարանի կողմից՝ պատանեկան հղիության դեպքում։
Տարբեր մշակույթներում և կրոններում, տարբեր ժողովուրդների մոտ և տարբեր ժամանակներում կարելի է գտնել իրար ոչ նման պատկերացումներ այն բանի մասին, թե որ ամուսնությունն է պետք համարել չափազանց վաղ և ինչու։ Դարեր շարունակ ժամանակակից պատկերացումներով վաղ ամուսնությունները կնքվել են աղքատ զարգացող երկրներում և վատ ապահովված ընտանիքներում։ Ըստ վերջին հասանելի տվյալների՝ մանկական ամուսնությունն առավել տարածված է Աֆրիկայի որոշ մասերում[6][7], Հարավային[8], Հարավարևելյան[9][10] և Արևմտյան Ասիայում[11][12], Լատինական Ամերիկայում[11] և Օվկիանիայում[13]։ Մանկական ամուսնությունը շատ տեղերում կայուն նվազում է, սակայն մնում է դեռևս շատ բարձր՝ ավելի քան 60%՝ Նիգերում, Չադում, Մալիում, Բանգլադեշում, Գվինեայում և ԿԱՀ-ում։ Ամենավաղ ամուսնությունները զանգվածայնորեն կնքվում են Նիգերիայում, Չադում, Բանգլադեշում, Մալիում և Եթովպիայում՝ ամուսնությունների ավելի քան 20%-ը կնքվում են մինչև 15 տարեկանը (2003-2009 թվականների հետազոտությունների տվյալներով)[14][15]։
Մանկական ամուսնություններ կնքելու պատճառներից կարելի է նշել աղքատությունը, հարսնացուի ազատագնի ավանդույթները և օժիտ տալը, տեղական մշակութային ավանդույթները, վաղ ամուսնություններ թույլատրող օրենքները, կրոնական և սոցիալական ճնշումը, կրոնական կանոնները, հասուն տարիքում չամուսնանալու վախը, անգրագիտությունը, կանանց՝ վարձատրվող աշխատանքի տեղավորվել չկարողանալը[16][17]։