Մասնակից:Athena39/Ավազարկղ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Հաշիմոտոյի թիրեոիդիտ (այլ կերպ՝ քրոնիկ լիմֆոցիտային թիրեոիդիտ կամ Հաշիմոտոյի հիվանդություն)՝ աուտոիմուն հիվանդություն, որի դեպքում վահանաձև գեղձը աստիճանաբար դեստրուկցիայի(կազմաքանդման) է ենթարկվում[1][2]։ Վաղ փուլերում կարող է ընթանալ առանց ախտանիշների[1]։ Ժամանակի ընթացքում գեղձը կարող է չափերով մեծանալ՝ ձևավորելով ոչ ցավոտ խպիպ[1]։ Որոշ մաարդկանց մոտ ի վերջո զարգանում է հիպոթիրոիդիզմ, որը ուղեկցվում է քաշի ավելացմամբ, հոգնածությամբ, փորկապությամբ, դեպրեսիայով և ընդհանուր ցավերով[1]։ Տարիների ընթացքում վահանագեղձը փոքրանում է[1]։ Հնարավոր բարդություններից է վահանաձև գեղձի լիմֆոման[3]։
Հաշիմոտոյի թիրեոիդիտը զարգանում է ժառանգական և էկոլոգիական գործոնների համակցման արդյունքում[4]։ Ռիսկի գործոններն են այլ աուտոիմուն հիվանդության առկայությունը և Հաշիմոտոյի հիվանդության ընտանեկան պատմությունը[1]։ Ախտորոշումը հաստատվում է արյան մեջ ԹՏՀ-ի, թիրոքսինի և հակաթիրեոիդային աուտահակամարմինների քննությունների հիման վրա[1]։ Նման ախտանիշներ են դրսևորվում նաև Գրեյվսի հիվանդության և ոչ տոքսիկ հանգուցավոր խպիպի դեպքում[5]։
Հաշիմոտոյի հիվանդության բուժման համար հիմնականում օգտագործվում է լևոթիրոքսինը[1][6]։ Հիպոթիրոիդիզմի բացակայության դեպքում բուժման անհրաժեշտության մասին մասնագետները միակարծիք չեն՝ որոշները գտնում են, որ գեղձի չափը կարգավորելու համար բուժման կարիք կա, մյուսները՝ ոչ[1][7]։ Հիվանդներին խորհուրդ է տրվում խուսափել մեծ քանակով յոդ պարունակով սննդի ընդունումից, այնուամենայնիվ օրգանիզմին անհրաժեշտ է բավարար քանակով յոդ, հատկապես՝ հղիության ընթացքում[1]։ Խպիպի բուժման համար վիրահատական միջամտություն հազվադեպ է պահանջվում[5]։
Հաշիմոտոյի հիվանդությամբ տառապում է պոպուլյացիայի մոտ 5%-ը[4]։ Հիվանդությունը հիմնականում ի հայտ է գալիս 30-50 տարեկան հասակում և շատ ավելի տարածված է կանանց մոտ[1][8]։ Հանդիպման հաճախականությունը աճում է[5]։
Հաշիմոտոյի հիվանդությունը առաջին անգամ նկարագրվել է 1912 թվականին ճապոնացի բժիշկ Հակարու Հաշիմոտոյի կողմից։ 1957 թվականին բացահայտվել է հիվանդության աուտոիմուն բնույթը[9]։