Տագանրոգ

Տագանրոգ (ռուս.՝ Таганрог), քաղաք (1775 թվականից) Ռուսաստանի Ռոստովի մարզում, նավահանգիստ Ազովի ծովի Տագանրոգ ծոցի ափին։ Ունի երկաթուղային կայարան։ 285 հազար բնակչություն (1983)։ Համարվում է հարավային Ռուսաստանի արդյունաբերական կարևոր կենտրոններից։ Մարզի արդյունաբերական արտադրանքի մոտ 1/6 թվականը բաժին է ընկնում Տագանրոգի ավելի քան 40 արդյունաբերական ձեռնարկություններին։ Զարգացած են մետալուրգիան, մեքենաշինությունը, մետաղամշակումը («Կրասնի կոտելշչիկ», կոմբայնների, նավանորոգման, դարբնոցամամլիչային սարքավորումների և այլ գործարաններ), սննդի, թեթև և շինանյութերի արդյունաբերությունը։ Կան 2 բուհ, մետալուրգիական, մեխանիկական, մեքենաշինական, ծովային սարքաշինության և այլ տեխնիկումներ, բժշկական և երաժշտական ուսումնարաններ, դրամատիկական թատրոն, հայրենագիտական թանգարան, պատկերասրահ։ Հիմնադրել է Պետրոս I-ը, որպես ամրոց, 1698 թվականին։ 18-րդ դարի 80-ական թվականներ եղել է արտաքին առևտրական նավահանգիստ, 1802 թվականից՝ քաղաքապետության կենտրոն։ 1869 թվականին երկաթուղով միացել է Խարկովին և Դոնի Ռոստովին։ 1920-1924 թվականներին եղել է օկրուգային քաղաք ՈւԽՍՀ Դոնեցկի մարզում, 1924-1934 թվականներին՝ Հյուսիս-Կովկասյան, 1934-1937 թվականներին՝ Ազով-Սևծովյան երկրամասերի, 1937 թվականից՝ Ռոստովի մարգի կազմում։ Անտոն Չեխով ծննդավայրն Է, այստեղ է նրա թանգարանը։

Բնակավայր
Տագանրոգ
Դրոշ Զինանշան
Երկիր	Ռուսաստան
Համայնք	Տագանռոգի շրջան, Ռոստովի մարզ, Q4449582?, Donetsk Governorate?, Դոնի զորքի մարզ, Հյուսիսկովկասյան երկրամաս և Ազով-Սևծովյան երկրամաս
Հիմնադրված է	1698 թ.
Մակերես	95 կմ²
ԲԾՄ	30 մետր
Բնակչություն	▼245 120 մարդ (2021)[1]
Ժամային գոտի	UTC+3
Հեռախոսային կոդ	8634
Փոստային դասիչ	347900–347960
Պաշտոնական կայք	tagancity.ru​(ռուս.)
Տագանրոգ (Ռուսաստան)
Տագանրոգ Վիքիպահեստում

Անվանում

Հիմնադրել է Պետրոս I-ը 1698 թվականին՝ Տագան Ռոգ հրվանդանի վրա, որպես ամրոց և ռուսական Ազովյան ռազմածովային նավատորմի բազա։ Անվանումը ստացել է հրվանդանի անունից, որը կազմված է թյուրքական տագան ՝ «կասկարա, կրակարան» և ռոգ (ռուս.՝ рог)՝ «ելուստ, հրվանդան» բառերից։ Հրվանդանում կասկարայի մեջ կրակ էին վառում, որը ծառայում էր որպես փարոս․ ուստի անվանումն արտահայտում էր «փարոսի հրվանդան» իմաստը^[2]։

Բնակչություն

Բնակչության թվաքանակը
1811[3]	1840[3]	1856[3]	1863[3]	1897[4]	1914[3]	1923[3]
7400	↗22 500	↘18 500	↗42 400	↗51 000	↗68 400	↘68 300
1926[4]	1931[3]	1939[5]	1956[6]	1959[7]	1962[3]	1967[3]
↗86 000	↗120 000	↗188 781	↗189 000	↗202 062	↗220 000	↗245 000
1970[8]	1973[3]	1975[9]	1976[10]	1979[11]	1982[12]	1985[13]
↗254 154	↗268 000	↗272 000	→272 000	↗276 444	↗283 000	↗286 000
1986[10]	1987[14]	1989[15]	1990[16]	1991[10]	1992[10]	1993[10]
→286 000	↗295 000	↘291 622	↗292 000	↗294 000	↘293 000	↘292 000
1994[10]	1995[13]	1996[13]	1997[17]	1998[13]	1999[18]	2000[19]
↘291 000	→291 000	↘290 000	↗291 000	↘289 000	↘287 600	↘284 400
2001[13]	2002[20]	2003[3]	2004[21]	2005[22]	2006[23]	2007[24]
↘280 900	↗281 947	↘281 900	↘277 300	↘273 000	↘268 600	↘264 400
2008[25]	2009[26]	2010[27]	2011[28]	2012[29]	2013[30]	2014[31]
↘260 700	↘257 611	↗257 681	↘257 221	↘256 565	↘254 783	↘253 587
2015[32]	2016[33]	2017[34]	2018[35]	2019[36]	2020[37]	2021[38]
↘253 040	↘251 050	↘250 287	↘249 848	↘248 664	↘248 643	↘245 120

Ծանոթագրություններ

1. https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (ռուս.)
2. Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987). Աշխարհագրական անունների բառարան. Երևան: «Լույս».
3. «Народная энциклопедия «Мой город». Таганрог» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-01-05-ին. Վերցված է 2013-10-23-ին.
4. «Города с численностью населения 100 тысяч и более человек» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013-11-10-ին. Վերցված է 2013-08-17-ին.
5. «Великая Отечественная война. Юбилейный статистический сборник. 2015» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-01-16-ին. Վերցված է 2015-04-23-ին.
6. «Народное хозяйство СССР в 1956 г. (Статистический сборник). Государственное статистическое издательство. Москва. 1956» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014-07-16-ին. Վերցված է 2013-10-26-ին.
7. «Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-28-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
8. «Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-09-29-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
9. Российский статистический ежегодник, 1998 год
10. «Российский статистический ежегодник. 1994» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-06-24-ին. Վերցված է 2016-05-18-ին.
11. «Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված օրիգինալից 2021-11-07-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
12. Народное хозяйство СССР 1922-1982 (Юбилейный статистический ежегодник)
13. «Российский статистический ежегодник. Госкомстат, Москва, 2001» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014-11-16-ին. Վերցված է 2015-05-12-ին.
14. Народное хозяйство СССР за 70 лет : юбилейный статистический ежегодник : [арх. 28 Հունիսի 2016] / Государственный комитет СССР по статистике. — Москва : Финансы и статистика, 1987. — 766 с.
15. «Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011-09-26-ին.
16. Российский статистический ежегодник. 2002. — М.: Госкомстат России, 2002. — 690 с. — ISBN 5-89476-123-9
17. «Российский статистический ежегодник. 1997 год» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-11-22-ին. Վերցված է 2016-05-22-ին.
18. «Российский статистический ежегодник. 1999 год» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-11-29-ին. Վերցված է 2016-06-14-ին.
19. «Российский статистический ежегодник. 2000 год» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-11-25-ին. Վերցված է 2016-06-13-ին.
20. «Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-03-ին.
21. «Российский статистический ежегодник. 2004 год» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016-11-29-ին. Վերցված է 2016-06-09-ին.
22. «Российский статистический ежегодник, 2005 год» (ռուսերեն). Վերցված է 2016-05-09-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
23. «Российский статистический ежегодник, 2006 год» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016-07-30-ին. Վերցված է 2016-05-10-ին.
24. «Российский статистический ежегодник, 2007 год» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-05-ին. Վերցված է 2016-05-11-ին.
25. «Российский статистический ежегодник, 2008 год» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2017-02-05-ին. Վերցված է 2016-05-12-ին.
26. «Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2015-05-18-ին. Վերցված է 2014-01-02-ին.
27. Итоги Всероссийской переписи населения 2010 года. Том 1. Численность и размещение населения Ростовской области
28. Ростовская область. Оценка численности населения на 1 января 2009-2015 гг.
29. «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-16-ին. Վերցված է 2014-05-31-ին.
30. «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года» (ռուսերեն). М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат. 2013. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-12-ին. Վերցված է 2013-11-16-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ location (link)
31. «Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-08-10-ին. Վերցված է 2014-08-02-ին.
32. «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-08-06-ին. Վերցված է 2015-08-06-ին.
33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
34. «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года». 2017-07-31. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-31-ին. Վերցված է 2017-07-31-ին.
35. «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2018-07-26-ին. Վերցված է 2018-07-25-ին.
36. «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года». Վերցված է 2019-07-31-ին.
37. «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020-10-17-ին. Վերցված է 2020-10-17-ին.
38. «Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более» (XLSX) (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022-09-01-ին. Վերցված է 2022-09-01-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տագանրոգ» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 11, էջ 539)։