Փիթքերն կղզիներ

Փիտքերնյան կղզիներ (անգլ.՝ Pitcairn Islands), Մեծ Բրիտանիայի միակ անդրծովյան տարածքն է Խաղաղ օվկիանոսում։ Ներառում է հինգ կղզիներ, որոնցից չորսը անմարդաբնակ են։ Փիտքերնյան կղզիները գտնվում են Խաղաղ օվկիանոսի հարավային մասում, արևմուտքում սահմանակցում են Ֆրանսիական Պոլինեզիայի հետ։ Փիթքերն կղզիները հայտնաբերվել են 1767 թվականի հուլիսի 2-ին Ֆիլիպ Կարտերետի կողմից։

Փիթքերն կղզիներ
flag of the Pitcairn Islands? Զինանշան
Կարգավիճակ	Բրիտանական անդրծովյան տարածքներ, կղզեխումբ և քաղաքական տարածքային միավոր
Մտնում է	Բրիտանական անդրծովյան տարածքներ
Պետական լեզու	Pitkern? և անգլերեն
Մայրաքաղաք	Ադամսթաուն
Օրենսդիր մարմին	Island Council?
Կառավարության ղեկավար	Charlene Warren-Peu?
Մակերես	47 կմ²
Ազգաբնակչություն	▲50 մարդ (2019)
Խտություն	0,96 մարդ/կմ²
Հիմն	Pitcairn Anthem?
Հիմնադրված է	1838 թ.
Արժույթ	նորզելանդական դոլար և Pitcairn Islands dollar?
Ժամային գոտի	UTC-8
Հեռախոսային կոդ	+64
Ինտերնետ-դոմեն	.pn
government.pn​(անգլ.)

Կղզիները հիմնականում հայտնի են նրա շնորհիվ, որ դրանց առաջին բնակիչները բրիտանական «Բաունտի» նավի ապստամբներն էին, ինչպես նաև Տահիտի կղզու բնակչուհիները, որոնց նրանք վերցրել էին իրենց հետ։

Փիտքերնը ամենաքիչ բնակչություն ունեցող տարածքն է աշխարհում։ 2014 թվականի դրությամբ այն ուներ ընդամենը 56 բնակիչ։ Այն դեպքում, երբ կղզու հիմնական բնակիչները 45-48 -ն են։ Պետական լեզուն անգլերենն է։ Կենտրոնը Ադամսթաուն քաղաքն է։

Աշխարհագրական տվյալներ

Կղզիների քարտեզը

Հենդերսոն կղզի

Փիթքերնը բաղկացած է հրաբխային և կորալային ծագում ունեցող 5 կղզիներից՝ Հենդերսոն, Դյուսի, Սենդի, Օէնո և Փիթքերն։ Կղզիների ընդհանուր տարածքը կազմում է 46,5 կմ²^[1], դրանցից ամենախոշորը Հենդերսոն կղզին է (37,3 կմ²)։

Փիթքերն կղզին միակ բնակեցված կղզին է, որը հրաբխային ծագում ունի (335 մ բարձրություն ունեցող հրաբուխները վաղուց հանգչել են), զառիթափ ժայռերով և խիստ կտրտված առափնյա գծով։ Չափերն են՝ 3×1,5 կմ, մակերեսը՝ 4,6 կմ²։ Մնացյալ կղզիները անմարդաբնակ են քաղցրահամ ջրի բացակայության պատճառով, չնայած Հենդերսոն կղզու վրա հայտնաբերվել են պոլինեզիացիների գործունեության հետքեր։

Կլիմա

Կղզիների կլիման մերձարևադարձային ծովային է։ Միջին ամսական ջերմաստիճանները օգոստոսին (ձմեռ) կազմում են միջինը +18 °C-ից մինչև +24 °C փետրվարին (ամառ)։ Հուլիսը և օգոստոսը առավել չոր ամիսներն են և կղզիների այցելության համար լավագույն ժամանակը։

№	Կղզի կամ խութ	Տիպ	Ցամաքի մակերեսը, կմ²	Ընդհանուր մակերեսը, կմ²	Բնակչություն, մարդ. (2012)	Կոորդինատներ
1	Դյուսի	Ատոլ	0,7	3,9	—	24°40′09″ հվ. լ. 124°47′11″ ամ. ե.HGЯOL
2	Հենդերսոն	Կորալային կղզի	37,3	37,3	—	24°22′01″ հվ. լ. 128°18′57″ ամ. ե.HGЯOL
3	Օէնո (ներառյալ Սենդի կղզին)	Ատոլ	0,65	16,65	—	23°55′26″ հվ. լ. 130°44′03″ ամ. ե.HGЯOL
4	Փիթքերն	Հրաբխային կղզի	4,6	4,6	45	25°04′00″ հվ. լ. 130°06′00″ ամ. ե.HGЯOL
	Ընդհանուր		43,25	62,45	45

Պետական համակարգ

Կղզիներն ունեն Մեծ Բրիտանիայի անդրծովյան տարածքների կարգավիճակ, որոնք ղեկավարվում են Նոր Զելանդիայում բրիտանական գերագույն կոմիսարի կողմից։ Առկա է տեղական ինքնակառավարման մարմին՝ կղզու Միապալատ խորհուրդ, որը բաղկացած է 10 անդամներից (նրանցից 5-ը ընտրվում են համընդհանուր քվեարկությամբ, 5-ը՝ նշանակվում, բոլորը մեկ տարի ժամկետով)։ Մայրաքաղաքը Ադամսթաունն է, որը Փիթքերն կղզիների միակ բնակավայրն է։

Բնակչություն

Ադամսթաուն՝ Փիթքերն կղզիների մայրաքաղաք

Բնակչության թիվը, 2014 թվականի դրությամբ, կազմում էր 56 մարդ^[2]։ Բնակչության մեծ մասը անգլո-պոլինեզյան մետիսներ են, «Բաունտի» նավի ապստամբների ժառանգները։ Գյուղատնտեսության համար տարածքների սահմանափակ լինելու և զբոսաշրջության զարգացման անհնարինության պատճառով (օդանավակայանի և ծովային հաղորդակցության բացակայություն) երիտասարդությունը արտագաղթում է Նոր Զելանդիա, այդ պատճառով կղզու բնակչության թիվը գրեթե չի փոփոխվում (2011 թվականին այն կազմել է 44 մարդ)։

Տարեթիվ	Բնակչություն	Տարեթիվ	Բնակչություն	Տարեթիվ	Բնակչություն	Տարեթիվ	Բնակչություն	Տարեթիվ	Բնակչություն	Տարեթիվ	Բնակչություն
1790	27	1880	112	1970	96	1992	54	2002	48	2012	45
1800	34	1890	136	1975	74	1993	57	2003	59	2013	56
1810	50	1900	136	1980	61	1994	54	2004	65	2014	56
1820	66	1910	140	1985	58	1995	55	2005	63
1830	70	1920	163	1986	68	1996	43	2006	65
1840	119	1930	190	1987	59	1997	40	2007	64
1850	146	1936	250	1988	55	1998	66	2008	66
1856	193	1940	163	1989	55	1999	46	2009	67
1859	116	1950	161	1990	59	2000	51	2010	64
1870	70	1960	126	1991	66	2001	44	2011	67

Պաշտոնական լեզուն անգլերենն է, սակայն բնակչությունը խոսում է փիթքերեն լեզվով, որը համարվում է 18-րդ դարի թահիթերեն և անգլերեն լեզուների խառնուրդ։

Զինված ուժեր

Փիթքերն կղզիները համարվում են Մեծ Բրիտանիայի անդրծովյան տարածք, այդ պատճառով պաշտպանության պարտականությունները դրված են Մեծ Բրիտանիայի Պաշտպանության նախարարության և Մեծ Բրիտանիայի զինված ուժերի վրա։

Ծանոթագրություններ

1. «Питкэрн (Pitcairn)». Большой энциклопедический словарь. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 20-ին.
2. Thomas Brinkhoff (2013 թ․ փետրվարի 1). «Pitcairn Islands». citypopulation.de. Thomas Brinkhoff. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 8-ին.

Վիքիճամփորդն ունի Փիթքերն կղզիներին առնչվող զբոսաշրջային տեղեկատվություն։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փիթքերն կղզիներ» հոդվածին։