ნევილ ჩემბერლენი
ბრიტანელი პოლიტიკოსი, ბრიტანეთის პრემეირ-მინისტრი / From Wikipedia, the free encyclopedia
ართურ[კომ. 1] ნევილ ჩემბერლენი[კომ. 2] სსწ (ინგლ. Arthur Neville Chamberlain; დ. 18 მარტი, 1869 — გ. 9 ნოემბერი, 1940) — ბრიტანელი სახელმწიფო მოღვაწე, პოლიტიკოსი, მეწარმე, დიდი ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრი 1937-1940 წლებში, ცნობილი თავისი გადაწყვეტილებებით საგარეო პოლიტიკასთან დაკავშირებით. 1939 წლის 3 სექტემბრიდან უინსტონ ჩერჩილის პრემიერ-მინისტრად დანიშვნამდე ჩემბერლენი გერმანიასთან მეომარ დიდ ბრიტანეთს ედგა სათავეში.
ვიკიპედიის რედაქტორების გადაწყვეტილებით, სტატიას „ნევილ ჩემბერლენი“ მინიჭებული აქვს რჩეული სტატიის სტატუსი. ნევილ ჩემბერლენი ვიკიპედიის საუკეთესო სტატიების სიაშია. |
ნევილ ჩემბერლენი Arthur Neville Chamberlain | |
ჩემბერლენი 1921 წელს | |
გაერთიანებული სამეფოს პრემიერ-მინისტრი | |
---|---|
თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
28 მაისი, 1937 – 10 მაისი, 1940 | |
მონარქი | ჯორჯ VI |
წინამორბედი | სტენლი ბოლდუინი |
მემკვიდრე | უინსტონ ჩერჩილი |
კონსერვატიული პარტიის ლიდერი | |
თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
27 მაისი, 1937 – 9 ოქტომბერი, 1940 | |
მონარქი | ჯორჯ VI |
წინამორბედი | სტენლი ბოლდუინი |
მემკვიდრე | უინსტონ ჩერჩილი |
საბჭოს ლორდ-თავმჯდომარე | |
თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
10 მაისი, 1940 – 3 ოქტომბერი, 1940 | |
მონარქი | ჯორჯ VI |
პრემიერ-მინისტრი | უინსტონ ჩერჩილი |
წინამორბედი | ჯეიმზ სტენჰოუფი |
მემკვიდრე | სერ ჯონ ანდერსონი |
სახაზინოს კანცლერი | |
თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
7 აგვისტო, 1923 – 22 იანვარი, 1924 | |
მონარქი | ჯორჯ VI |
წინამორბედი | სტენლი ბოლდუინი |
მემკვიდრე | ფილიპ სნოუდენი |
ჯანდაცვის მინისტრი | |
თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
25 აგვისტო, 1931 – 5 ნოემბერი, 1931 | |
პრემიერ-მინისტრი | რემსი მაკდონალდი |
წინამორბედი | ართურ გრინვუდი |
მემკვიდრე | ედუარდ ჰილტონ იუნგი |
თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
6 ნოემბერი, 1924 – 4 ივნისი, 1929 | |
პრემიერ-მინისტრი | სტენლი ბოლდვინი |
წინამორბედი | ჯონ ვეტლეი |
მემკვიდრე | ართურ გრინვუდი |
თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
7 მარტი, 1923 – 27 აგვისტო, 1923 | |
პრემიერ-მინისტრი | ენდრიუ ბონარ ლოუ სტენლი ბოლდუინი |
წინამორბედი | ართურ გრიფით-ბოსკაუენი |
მემკვიდრე | უილიამ ჯოინსონ-ჰიკსი |
დაბადებული | 18 მარტი, 1869 ეჯბასტონი, ბირმინგემი, დიდი ბრიტანეთი |
გარდაცვლილი | 9 ნოემბერი, 1940 დიდი ბრიტანეთი |
ეროვნება | ინგლისელი |
პოლიტიკური პარტია | კონსერვატიული |
მამა | ჯოზეფ ჩემბერლენი |
დედა | ფლორენს ქენრიკი |
მეუღლე | ენ ჩემბერლენი |
შვილები | დოროთი ჩემბერლენი ფრანსის ჩემბერლენი |
განათლება | მეისონის კოლეჯი (დღევანდელი ბირმინგემის უნივერსიტეტი) |
რელიგია | უნიტარიზმი[1] |
ხელმოწერა |
სამეწარმეო კარიერისა და ეროვნული სამსახურის ხანმოკლე დირექტორობის შემდეგ 1918 წელს, 49 წლის ასაკში, იგი პარლამენტის წევრი გახდა და „უკანსკამელთა“ რიგებში დაიკავა ადგილი. პარლამენტში ყოფნის დროს მას მინისტრის პოსტის დაკავებაც კი შესთავაზეს, მაგრამ მან უარი თქვა და 1922 წლამდე „უკანსკამელებში“ დარჩა. 1923 წელს ჯერ ჯანდაცვის მინისტრის, შემდეგ კი — სახაზინოს კანცლერის პოსტი დაიკავა. ლეიბორისტების ხანმოკლე ხელისუფლების შემდეგ კვლავ დაუბრუნდა ჯანდაცვის მინისტრის პოსტს. თანამდებობაზე ყოფნის დროს (1924-1929 წწ.) გაატარა არაერთი რეფორმა. 1931 წელს კვლავ სახაზინოს კანცლერი გახდა.
1937 წლის მაისში, სტენლი ბოლდუინის გადადგომის შემდეგ, ჩემბერლენმა პრემიერ-მინისტრის პოსტი დაიკავა. მისი პრემიერობა დაემთხვა გერმანიის კანცლერის, ადოლფ ჰიტლერის[კომ. 3] ტერიტორიულ ამბიციებს. პრობლემების მოგვარება ჩემბერლენმა მშვიდობიანი გზით სცადა და ჰიტლერს ავსტრიის ანშლუსის და სუდეტის ოლქის მიერთების საშუალება მისცა. მიუხედავად ამისა, ჩემბერლენმა არ გამორიცხა შესაძლო პრობლემების სამხედრო გზით მოგვარება და განაცხადა, რომ დიდი ბრიტანეთი აუცილებლად დაიცავდა პოლონეთის სუვერენიტეტს, თუ მას რაიმე საფრთხე დაემუქრებოდა. ჩემბერლენმა თანამდებობა 1940 წლის 10 მაისს დატოვა, რადგან ფიქრობდა, რომ მის ხელისუფლებას ლეიბორისტები და ლიბერალები მხარს არ დაუჭერდნენ. მიუხედავად გადადგომისა, პარლამენტში ის პატივსაცემ ადამიანად რჩებოდა და მნიშვნელოვან ადგილს იკავებდა უინსტონ ჩერჩილის სამხედრო კაბინეტში. გარდაიცვალა 1940 წლის 9 ნოემბერს, ნაწლავის კიბოს დიაგნოზით.
ისტორიკოსები ხშირად დაობენ ჩემბერლენის თაობაზე. თავიდან პატივისცემა მის მიმართ შეარყია 1940 წლის ივლისში გამოცემულმა წიგნმა — „დამნაშავე ადამიანი“ (ინგლ. Guilty Men), რომელშიც ჩემბერლენს სისუსტეში და ბრიტანეთის ომისთვის ვერ მომზადებაში სდებდნენ ბრალს. ამავე პოზიციას იზიარებდნენ მისი თანამედროვე პოლიტიკოსიები და ისტორიკოსები. განსხვავებული პოზიცია აქვს ზოგიერთ თანამედროვე ისტორიკოსს: სხვადასხვა დოკუმენტების მიხედვით, 1938 წელს ბრიტანეთი ომისთვის მზად არ იყო და რომ არა ჩემბერლენის მოქმედებები, ყველაფერი კატასტროფულად დასრულდებოდა. მიუხედავად ამისა, ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრთა რეიტინგში ჩემბერლენი ბოლო ადგილებს იკავებს.[2]