Лютеций
From Wikipedia, the free encyclopedia
Лютеций (лат. Lutetium; Lu) — Менделеевтің Периодтық кестесінің ІІІ тобының 6 периодына жататын химиялық элемент; лантаноидтар қатарына жатады. Рет нөмірі – 71, атомдық массасы – 174,967.
| |||||||||||||||
Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Лютеций — күміс түсті ақшыл металл
| |||||||||||||||
Атом қасиеті | |||||||||||||||
Атауы, символ, нөмірі |
Лютеций, 71 | ||||||||||||||
Топ типі | |||||||||||||||
Топ, период, блок |
3, 6, d | ||||||||||||||
Атомдық масса (молярлық масса) | |||||||||||||||
Электрондық конфигурация |
[Xe] 4f14 5d1 6s2 | ||||||||||||||
Қабықшалар бойынша электрондар |
2, 8, 18, 32, 9, 2 | ||||||||||||||
Атом радиусы |
174 пм | ||||||||||||||
Химиялық қасиеттері | |||||||||||||||
Ковалентті радиус |
187±8 пм | ||||||||||||||
Ион радиусы |
(+3e) 85 пм | ||||||||||||||
Электртерістілігі |
1,27 (Полинг шкаласы) | ||||||||||||||
Электродты потенциал |
Lu←Lu3+ −2,30 В | ||||||||||||||
Тотығу дәрежелері |
0, +1, +2, +3 | ||||||||||||||
Иондалу энергиясы |
1-ші: 513,0 (5,32) кДж/моль (эВ)
| ||||||||||||||
Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||||||||||||
Термодинамикалық фаза | |||||||||||||||
Тығыздық (қ.ж.) |
9,8404 г/см³ | ||||||||||||||
Балқу температурасы |
1936 K | ||||||||||||||
Қайнау температурасы |
3668 K | ||||||||||||||
Булану жылуы |
414 кДж/моль | ||||||||||||||
Молярлық көлем | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Жай заттың кристаллдық торы | |||||||||||||||
Тор құрылымы |
Алтыбұрышты | ||||||||||||||
Тор параметрлері |
a = 3,503, c = 5,551 Å | ||||||||||||||
c/a қатынас |
1,585 | ||||||||||||||
Басқа да қасиеттері | |||||||||||||||
Жылуөткізгіштік |
(300 K) (16,4) Вт/(м·К) | ||||||||||||||
Юнг модульі |
68.6 ГПа | ||||||||||||||
Жылжу модульі |
27.2 ГПа | ||||||||||||||
Пуассон коэффициенті |
0.261 | ||||||||||||||
Виккерс қаттылығы |
755–1160 МПа | ||||||||||||||
Бринеллий қаттылығы |
890–1300 МПа | ||||||||||||||
CAS нөмірі |
7439-94-3 |
Элементті оксид түрінде 1907 жылы бір-біріне байланыссыз 2 химик ашқан: француз Жорж Урбэн, аустриялық Карл Ауэр фон Вельсбах және американдық Чарльз Джеймс. Ашылуының басымдылығы Ж. Урбэнға берілді.
Аты Париж қаласының латынша атауы – Lutetia Parisorum деген сөздерден алынды. Табиғи Лютецийдің екі тұрақты изотопты 175Lu(97.4%) және 174Lu (2.6%) алынған. Жер қыртысындағы салмақ мөлшері – 1*10−4%. Ең қымбат металдардың бірі, 1 кг бағасы – 3,5–5,5 мың доллар.