പൊതുസഞ്ചയം
ആരുടേയും സ്വകാര്യസ്വത്തോ, നിയന്ത്രണത്തിലോ അല്ലാത്ത, ബൗദ്ധികസ്വത്തുക്കളുടെ ശേഖരം / From Wikipedia, the free encyclopedia
ആരുടേയും സ്വകാര്യസ്വത്തോ, നിയന്ത്രണത്തിലോ അല്ലാത്ത, ബൗദ്ധികസ്വത്തുക്കൾ എന്ന് പൊതുവേ അറിയപ്പെടുന്ന അമൂർത്ത വസ്തുക്കളുടെ ശേഖരമാണ്, പൊതുസഞ്ചയം ( Public Domain) എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്നത്.
ഈ ലേഖനം ഏതെങ്കിലും സ്രോതസ്സുകളിൽ നിന്നുള്ള വേണ്ടത്ര തെളിവുകൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നില്ല. ദയവായി യോഗ്യങ്ങളായ സ്രോതസ്സുകളിൽ നിന്നുമുള്ള അവലംബങ്ങൾ ചേർത്ത് ലേഖനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക. അവലംബമില്ലാത്ത വസ്തുതകൾ ചോദ്യം ചെയ്യപ്പെടുകയും നീക്കപ്പെടുകയും ചെയ്തേക്കാം. |
പൊതുസഞ്ചയത്തിലുള്ള ഈ അമൂർത്ത വസ്തുക്കൾ പൊതുവായ സ്വത്താണെന്നും അവ ആർക്കു വേണമെങ്കിലും ഏതാവശ്യത്തിനും ഉപയോഗിക്കാമെന്നുമാണ് ഇതുകൊണ്ട് അർത്ഥമാക്കുന്നത്. വിവിധ തരത്തിലുള്ള ബൗദ്ധികസ്വത്തവകാശവുമായി (Intellectual Property Right) തുലനം ചെയ്തു കൊണ്ടാണ് പൊതുസഞ്ചയം നിർവചിക്കുന്നത് ; പൊതുസഞ്ചയവും, പകർപ്പവകാശം (Copy Right) സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ട കൃതികളുമായുള്ള താരതമ്യം, വാണിജ്യാവകാശമുള്ള ചിഹ്നങ്ങളും (Trade Marks), തമ്മിൽ താരതമ്യം ചെയ്യുന്നതിൽ നിന്നു വ്യത്യസ്തമാണ്. മാത്രവുമല്ല, പൊതുസഞ്ചയത്തിന്റെ വ്യാപ്തി, വിവിധ രാജ്യങ്ങളിലെ നിയമപ്രകാരം വ്യത്യസ്ത രീതികളിലാണ് നിർവചിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നത്.
ഉപയോഗം പകർപ്പവകാശം കൊണ്ട് നിയന്ത്രിച്ചിട്ടുള്ള ബൗദ്ധിക വസ്തുക്കളുമായി തുലനം ചെയ്തുകൊണ്ടാണ് പൊതുസഞ്ചയം പലപ്പോഴും ചർച്ച ചെയ്യപ്പെടാറുള്ളത്. ആധുനിക നിയമങ്ങൾ അനുസരിച്ച്, കല, സാഹിത്യം, സംഗീതം തുടങ്ങിയവയിലെ കൃതികൾ, അവ സൃഷ്ടിക്കപ്പെടുന്നതു മുതൽ, ഒരു നിശ്ചിതകാലത്തേക്ക് (വിവിധ രാജ്യങ്ങളിൽ വ്യത്യസ്തമായ കാലയളവാണ് നിലവിലുള്ളത്) അവയുടെ പകർപ്പവകാശം സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഇന്ന്, ലോകത്തിലെ ഗ്രന്ഥശാലകളിലുള്ള മൊത്തം പുസ്തകങ്ങളിൽ, 15 ശതമാനം മാത്രമാണ് പൊതുസഞ്ചയത്തിലുള്ളത്; പത്തു ശതമാനം അച്ചടിയിലാണ്, ബാക്കി 75 ശതമാനവും പകർപ്പവകാശമുള്ളതുകൊണ്ട്, പൊതുവിൽ ലഭ്യമല്ല എന്നു കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.[1]
വാണിജ്യഛിന്നങ്ങളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തിയും പൊതുസഞ്ചയം എന്താണെന്നു നിർണ്ണയിക്കാം.വാണിജ്യകാര്യങ്ങൾക്കായി ഉപയോഗിക്കുന്ന പേരുകൾ, നാമഛിഹ്നങ്ങൾ (Logos) , അതുപോലെ തിരിച്ചറിയാനുതകുന്ന സംജ്ഞകൾ തുടങ്ങിയവ ഒരൊറ്റ വാണിജ്യാവശ്യത്തിനായി മാത്രം ഉപയോഗിക്കാവുന്നവിധം സ്വകാര്യ വാണിജ്യഛിഹ്നം എന്ന നിലയിൽ നിയന്തിക്കാം. വാണിജ്യഛിഹ്നങ്ങൾ എക്കാലത്തേക്കും സ്വകാര്യമായി പരിരക്ഷിക്കാൻ കഴിയും ; എന്നാൽ നിരുപയോഗമോ, അവഗണനയോ, വ്യാപകമായ ദുരുപയോഗമോ കൊണ്ട് വ്യാപാരഛിഹ്നമെന്ന സംരക്ഷ ഇല്ലാതാവുകയും പൊതുസഞ്ചയത്തിലാവുകയും ചെയ്യാം; മാത്രവുമല്ല, പൊതുസഞ്ചയത്തിൽ നിന്ന് പിന്നീട് അത് സ്വകാര്യസ്വത്തായിത്തീരുകയും ചെയ്യാം.
നിർമ്മാണാവകാശമുള്ളവയിൽ (Patent) നിന്നും വ്യത്യസ്തമാണ് പൊതുസഞ്ചയത്തിലുള്ളവ. പുതിയ കണ്ടുപിടിത്തങ്ങൾ, അതിന്റെ ഉടമസ്ഥന്റെ അനുവാദമില്ലാതെ അവ ഉപയോഗിക്കുന്നതു നിയന്ത്രിക്കുന്ന നിർമ്മാണാവകാശം സ്ഥാപിച്ചെടുക്കാം. പകർപ്പവകാശം പോലെ, ഒരു നിശ്ചിത കാലത്തേക്കാണ് നിർമ്മാണാവകാശം നൽകിവരുന്നത് ; കാലാവധിക്കുശേഷം അവ ആർക്കും ഉപയോഗിക്കത്തക്ക വിധം പൊതുസഞ്ചയത്തിലായിത്തീരും.