ချိုင်အင်းဝမ်

ချိုင်အင်းဝမ် (တရုတ်: 蔡英文; ပင်ယင်: Cài Yīngwén; ၃၁ ဩဂုတ်၊ ၁၉၅၆ မွေးဖွား) သည် ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှစတင်၍ ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံ၏သမ္မတအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသော ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံရေးသမားဖြစ်ပြီး ပညာရေးဆိုင်ရာ လက်ရှိတာဝန်ရှိသူဖြစ်သည်။^[1] ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ (DPP) ၏အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ချိုင်အင်းဝမ်သည် ထိုင်ဝမ်၏ ပထမဆုံးသော အမျိုးသမီးသမ္မတဖြစ်သည်။ သူမသည် ၂၀၂၀ ခုနှစ်ကတည်းက DPP ၏ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ယခင်က ၂၀၀၈ မှ ၂၀၁၂ နှင့် ၂၀၁၄ မှ ၂၀၁၈ ထိ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သေးသည်။^[2]

ချိုင်အင်းဝမ်
蔡英文
ရုံးသုံးဓာတ်ပုံ (၂၀၁၆)
တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ သမ္မတ
တာဝန်ထမ်းဆောင်ဆဲ
တာဝန် စတင် ၂၀ မေ ၂၀၁၆
Premier	Lin Chuan လိုင့်ချင်းဒေ စုဂျန်ချမ်း ချန်ကျန်းရန်
ဒုတိယ သမ္မတ	ချန်ကျန်းရန် လိုင့်ချင်းဒေ
ယခင်လူ	မာယင်းကျို
ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ ဥက္ကဋ္ဌ
တာဝန်သက်တမ်း ၂၀ မေ ၂၀၂၀ – နိုဝင်ဘာ ၃၀၊ ၂၀၂၂
ဆက်ခံသူ	လိုင့်ချင်းဒေ
ကိုယ်ရေး အချက်အလက်များ
မွေးဖွား	(1956-08-31) ၃၁ ဩဂုတ်၊ ၁၉၅၆ (အသက် ၆၈) မက်ခေ အမှတ်တရဆေးရုံ၊ ကျုံရှန်ခရိုင်၊ ထိုင်ပေမြို့၊ ထိုင်ဝမ်။
လူမျိုး	ထိုင်ဝမ်
နိုင်ငံရေးပါတီ	ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ (၂၀၀၄–လက်ရှိ)
အခြား နိုင်ငံရေးလွှမ်းမိုးမှု	တစ်သီးပုဂ္ဂလ နိုင်ငံရေးသမား (၂၀၀၄ မတိုင်မီ)
နေထိုင်ရာ	နိုင်ငံတော်သမ္မတ၏ တရားဝင်အိမ်တော် (တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ)
ပညာရေး	National Taiwan University (LLB) Cornell University (LLM) London School of Economics (PhD)
လက်မှတ်
တရုတ်အမည်
ရိုးရာ တရုတ်	蔡英文
ရိုးရှင်းသော တရုတ်	蔡英文
Transcriptions Standard Mandarin Hanyu Pinyin Cài Yīngwén Bopomofo ㄘㄞˋ   ㄧㄥ   ㄨㄣˊ Gwoyeu Romatzyh Tsay Ing'wen Wade–Giles Tsတမ်းပလိတ်:Wg-aposai4 Ying1-wên2 Tongyong Pinyin Cài Yingwún Yale Romanization Tsài Yīngwén MPS2 Tsài Yīng-wén IPA [tsʰâi íŋ.wə̌n] Hakka Romanization Tshai Yîn-vun Yue: Cantonese Yale Romanization Choi Yīng-màhn Jyutping Coi3 Jing1man4 Southern Min Hokkien POJ Chhòa Eng-bûn Tâi-lô Tshuà Ing-bûn

၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် ပဉ္စမအကြိမ် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် သူမသည် ထိုအချိန်က သမ္မတ မာယင်းကျိုကို ရှုံးနိမ့်ခဲ့သော်လည်း ၂၀၁၆ ခုနှစ် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် သူမ၏ ပထမဆုံး သမ္မတသက်တမ်းကို သောင်ပြိုကမ်းပြို အနိုင်ရခဲ့သည်။ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲအရေအတွက် တိုးလာသဖြင့် သူမသည် သမ္မတအဖြစ် ပြန်လည်အရွေးခံရသည်။^[3]

ငယ်ဘဝ

သူမကို ထိုင်ပေမြို့၊ ကျုံ့ရှန်းခရိုင်ရှိ Mackay Memorial ဆေးရုံတွင် ၁၉၅၆ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၃၁ ရက်နေ့တွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။^[4] မောင်နှမ ဆယ့်တစ်ဦးအနက် အငယ်ဆုံးဖြစ်သည်။ သူမ၏ဖခင်၊ Tsai Chieh-sheng (1918-2006) သည် မော်တော်ယာဉ်ပြုပြင်ရေးဆိုင်ကို ဖွင့်လှစ်သည့် စီးပွားရေးသမားဖြစ်ပြီး သူမ၏မိခင် Chang Chin-fong (1925-2018) မှာ အိမ်ရှင်မဖြစ်သည်။

သူမ၏အမည်မှာ အင်းဝမ် (英文) ကို မျိုးရိုးစဉ်ဆက်အမည်ပေးခြင်းအလေ့အကျင့်များဖြင့် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့က 瀛文 စာလုံးပေါင်းကို အကြံပြုထားသော်လည်း၊ သူမ၏ဖခင် 瀛 သည် အက္ခရာ ရေးချက်များလွန်းသည်ဟု ခံစားမိပြီး ၎င်းကို 英 အက္ခရာဖြင့် အစားထိုးရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။[15] သူမ၏ အလယ်တန်းကျောင်းတက်စဉ်အတွင်း သူမသည် Taipei Municipal Zhongshan Girls High School တွင် ပညာသင်ခဲ့သည်။ ဖခင်၏ဆန္ဒအရ ဥပဒေပညာကို လေ့လာခဲ့သည်။

၁၉၇၈ ခုနှစ်တွင် အမျိုးသား ထိုင်ဝမ် တက္ကသိုလ်မှ ဥပဒေဘွဲ့ရရှိပြီးနောက် ချိုင်သည် ၁၉၈၀ ခုနှစ်တွင် Cornell University Law School တွင် ဥပဒေမဟာဘွဲ့ကို ရရှိခဲ့သည်။ ထို့နောက် London School of Economics တွင် ဥပဒေပညာကို လေ့လာခဲ့ပြီး Ph.D ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။ ၁၉၈၄ ခုနှစ်တွင် လန်ဒန်တက္ကသိုလ်မှ ဥပဒေဘွဲ့ပြုခဲ့သည်။^[5] ထိုင်ဝမ်သို့ ပြန်ရောက်သောအခါ၊ ထိုင်ပေရှိ Soochow University နှင့် National Chengchi University တို့တွင် ဥပဒေပညာကို သင်ကြားပို့ချခဲ့သည်။

နိုင်ငံရေး

၂၀၀ ခုနှစ်တွင် ချိုင်ကို ပြည်မကြီးရေးရာကောင်စီ၏ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ခန့်အပ်ခြင်းခံရသည်။ သူမသည် Pan-Green ကိုယ်ချင်းစာတရားများကို ထိန်းသိမ်းထားကြောင်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ယုံကြည်ချက်ဖြင့် Tsai သည် ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ (DPP) သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် သူမသည် ၂၀၀၄ ခုနှစ် ပါလီမန်ရွေးကောက်ပွဲတွင် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအဖြစ် DPP မှ အမည်စာရင်းတင်သွင်းခံရပြီး ဥပဒေပြုလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံခဲ့ရသည်။

၂၀၀၆ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် Tsai အား ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် အများအားဖြင့် ရည်ညွှန်းလေ့ရှိသည့် လွှတ်တော်၏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌရာထူးအတွက် ခန့်အပ်ခြင်းခံရသည်။ သူမသည် စားသုံးသူအကာအကွယ်ပေးရေးကော်မရှင်၏ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တစ်ပြိုင်နက်တည်း ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

၂၀၀၇ ခုနှစ် မေလ ၁၇ ရက်နေ့တွင် Tsai သည် ရာထူးမှနုတ်ထွက်မည့် ဝန်ကြီးချုပ် Su Tseng-chang ၏ အစိုးရအဖွဲ့နှင့်အတူ ဝန်ကြီးချုပ် Chang Chun-hsiung နှင့် ၎င်း၏ အစိုးရအဖွဲ့ဝင်များအတွက် လမ်းဖွင့်ပေးရန် နုတ်ထွက်ခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးချုပ် Chang ကို သမ္မတရုံး၏ လက်ရှိ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် Chiou I-jen အား ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် အစားထိုးခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ထိုင်ဝမ်အခြေစိုက် ဇီဝနည်းပညာကုမ္ပဏီ TaiMedBiologics ၏ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ကူမင်တန်က Tsai သည် ၎င်း၏ ဒုဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် သက်တမ်းကာလအတွင်း TaiMedBiologics အား အစိုးရနှင့် စာချုပ်ချုပ်ဆိုခဲ့ကြောင်း စွပ်စွဲခဲ့ပြီး အစိုးရမှ နုတ်ထွက်ကာ နောက်ပိုင်းတွင် ကုမ္ပဏီကို ဦးဆောင်ရန် စီစဉ်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် သူမသည် စွပ်စွဲထားသော အမှားများအားလုံးမှ ကင်းရှင်းခဲ့သည်။

ကူမင်တန် သမ္မတလောင်း မာယင်းကျိုသည် ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၀၈အတွက် ၎င်း၏အရွေးခံမည့်သူအား ရှာဖွေရာတွင် DPP အဖွဲ့ဝင် Tsai က အံ့အားသင့်ဖွယ်အကြံပြုခဲ့သည်။ ၎င်း၏ရှာဖွေမှုသည် ကျား၊မ၊ အလုပ်အကိုင်၊ သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေး ပါတီဆက်နွယ်မှုများပင် သတ်မှတ်သတ်မှတ်ထားခြင်းမရှိကြောင်း Ma မှ ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

၂၀၀၈ ခုနှစ် မေလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် Tsai သည် DPP ဥက္ကဋ္ဌနေရာအတွက် Koo Kwang-ming ကိုအနိုင်ရခဲ့ပြီး ပါတီ၏ ၁၂ ကြိမ်မြောက် ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်မှ နုတ်ထွက်ခဲ့သော Frank Hsieh ကို ဆက်ခံခဲ့သည်။ သူမသည် ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံရေးပါတီကြီးတစ်ခုတွင် ပထမဆုံးဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့သည့် အမျိုးသမီးဖြစ်သည်။

သမ္မတသက်တမ်း

ကိုးကား

1. https://english.president.gov.tw/News/6004
2. https://english.president.gov.tw/Page/40
3. https://www.npr.org/2020/01/11/795573457/rebuking-china-taiwan-votes-to-reelect-president-tsai-ing-wen
4. https://asiatimes.com/2015/12/must-know-facts-about-taiwans-presidential-candidates/
5. https://www.bloomberg.com/markets/stocks?blocklist=3410816