کریسیپوس
From Wikipedia, the free encyclopedia
کریسپوس یا کرایسپوس [اهل سولی] (یونانی جه:Χρύσιππος ὁ Σολεύς – حدود ۲۷۹ تا ۲۰۶ پم[persian-alpha 1]) اتا فیلسوف مردی بییه که یونان باستان دله رواقی فلسفه ره قبول داشته. وه سولی، کلیکیه شهر دله دنیا بمو و جوونی شه کوچ ره بَوِرده آتن و اونجه کلینتس رواقی ِشاگرد بیّه. زمونی که حدود سال ۲۳۰ پم کلینتس بمرده، کرایسیپوس بیّه رواقیونِ سومین مرشد و گت آدم بیّه. وه خله پر کار و پرتلاش نویسنده بییه و کلینتسِ استاد، زنون رواقی، آثار ره گسترش هدا و رواقیونِ رمبش ره از نو بساته که وه ره همینسه «رواقیونِ دومین مؤسس» اشناسنّه.[6]
Chrysippus of Soli اتا رومی موجستمه که هلنیستی موجستمهئون سر جا بساتنه و کرایسیپوس ره سراق دنه. (بریتانیا موزه)
|
کرایسیپوس خله منطق، علم تئوری، اخلاق و فیزیک دله پچاک و قَدِر بییه. وه گزارهای منطق (پروپزیشنال لوجیک) سیستم ره بساته که که جهونِ عملکرد و آدمونِ نقش ره بتتر درک هاکنن. وه تقدیرگرا بییه و گته آدمون ونه سرنوشت ره گِس هادن، ولی اینتی فکر کرده که آدم ونه شه فکر و عمل سر اراده داره. وه گته که اخلاق بستگی دارنه که جهونِ ماهیت ره چتی دَر بَوِرد بوئی. وه شه شاگردون ره یاد دائه که چتی علاقهئونی که سرکش هستنه و آدمی ره عذاب دنّه ره ونه سرکوب هاکردن. ونه دوره رواقیون اتا مهم و پرطرفدار مکتب بَینه و یونان و روم دله تا سالها پهروو داشتنه. علاقهای که وه زوونبازی جه داشته، باعث بییه که حتا ونه شاگردون هم بعضی گدر ونه حرف ره حالی نوون.[7]
ونه کتابون جه هچکمین باقی نموندستنه و فقط بعضی تیکه-پاره قسمتون سالم جان بدر بَوِردنه.[persian-alpha 2] همین اواخر، ونه بعضی بنویشتهئونِ باقی بموندست ره هرکولانیوم پاپیروس دله کشف هاکردنه.[persian-alpha 3]