उत्तर प्रदेश
From Wikipedia, the free encyclopedia
उत्तर प्रदेश भारतको सबैभन्दा ठूलो (जनसङ्ख्याको आधारमा) राज्य हो। यस राज्यको प्रशासनिक र विधायक राजधानी लखनऊ हो भने इलाहाबाद सहर यसको न्यायिक राजधानी हो। यस प्रदेशको अन्य महत्त्वपूर्ण सहरहरू: आगरा, अलिगढ, अयोध्या, बरेली, मेरठ, वाराणसी (बनारस), गोरखपुर, गाजियाबाद, मुरादाबाद, सहारणपुर, फैजाबाद, कानपुर हुन्। यसको छिमेकी प्रान्तहरू: उत्तराखण्ड, हिमाचल, हरियाणा, दिल्ली, राजस्थान, मध्य प्रदेश, छत्तीसगढ, झारखण्ड, बिहार हुन्। उत्तर प्रदेशको पूर्वोत्तर दिशामा नेपाल देश रहेको छ।
उत्तर प्रदेश
उत्तर प्रदेश ااتر پردیش | |
---|---|
माथिबाट, दायाँदेखि बायाँ: ताजमहल, प्रेम मन्दिर, वृन्दावन वृन्दावन, कानपुर स्मारक गिर्जा, सारनाथ, मानिकर्णिका घाट, नयाँ यमुना सेतु | |
देश | भारत |
अञ्चल | अवध, रोहेलखण्ड, ब्रज, बुन्देलखण्ड, दोवार, पूर्वाञ्चल, रोहिलखण्ड |
स्थापना | आधुनिक: सन् १८०५) |
राजधानी | लखनऊ |
जिल्ला | ७५ वटा[1] |
सरकार | |
• अङ्ग | उत्तरप्रदेश सरकार |
• राज्यपाल | राम नाइक[2] |
• मुख्यमन्त्री | योगी आदित्यनाथ (भाजपा) |
• विधानसभा |
|
• भारतीय सर्वोच्च अदालत | इलाहावाद उच्च अदालत |
क्षेत्रफल | |
• जम्मा | २४३२८६ किमी२ (९३९३३ वर्ग माइल) |
• क्रम | ४औँ |
जनसङ्ख्या (सन् २०११)[1] | |
• जम्मा | १९९५८१४७७ |
• क्रम | प्रथम |
• घनत्व | ८२०/किमी२ (२१००/वर्ग माइल) |
वासिन्दा | उत्तरप्रदेशी |
समय क्षेत्र | युटिसी+०५:३० (भारतीय मानक समय) |
मानव विकास सूचाकाङ्क | ०.३८० (निम्न) |
मानव विकास सूचकाङ्कद्वारा स्थान | अठारौँ (सन् २००७-०८) |
साक्षरता |
|
सरकारी भाषा | |
वेबसाइट | UP.gov.in |
सन् २००० मा भारतीय संसदले उत्तर-प्रदेशको उत्तर पश्चिमी (मुख्यतः पहाडी) भागबाट उत्तराखण्ड राज्यको निर्माण गरेको थियो। उत्तर प्रदेशको अधिकांश भागहरू गङ्गा र यमुनाको छेउछाउमा पर्दछन्। करिब १६ करोडको जनसङ्ख्या भएको उत्तर प्रदेश भारतको अधिकतम जनसङ्ख्या भएको प्रदेश मात्र नभई यो विश्वकै सर्वाधिक जनसङ्ख्या भएको उपराष्ट्रिय एकाइ हो। विश्वमा मात्र पाँच राष्ट्र चीन, स्वयं भारत, अमेरिका, इन्डोनेसिया र ब्राजिलको जनसङ्ख्या उत्तर-प्रदेशको जनसङ्ख्या भन्दा बढी छ।
उत्तर प्रदेश भारतको उत्तरमा स्थित छ। यो राज्य उत्तरमा नेपाल, दक्षिणमा मध्य प्रदेश, पश्चिममा हरियाणा, दिल्ली, राजस्थान तथा पूर्वमा बिहारले घेरिएको छ। यो राज्य २,३८,५६६ वर्ग किलोमीटरको क्षेत्रफलमा फैलिएको छ। यहाँको उच्च अदलत इलाहाबादमा छ।