1534

Het jaar 1534 is het 34e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

1534

Eeuwen:	15e eeuw · 16e eeuw · 17e eeuw
Decennia:	1520-1529 · 1530-1539 · 1540-1549
Jaren:	<< · < · 1533 · 1534 · 1535 · > · >>
Jaartelling in verschillende culturen

Ab urbe condita:		2287 MMCCLXXXVII
Armeense jaartelling:		983 – 984 ԹՎ ՋՁԳ – ՋՁԴ
Chinese jaartelling:		4230 – 4231 庚巳 – 辛午
Christelijke jaartelling:		1534 MDXXXIV
Ethiopische jaartelling:		1526 – 1527
Hebreeuwse jaartelling:		5294 – 5295
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		1589 – 1590
- Shaka Samvat		1456 – 1457
- Kali yuga		4635 – 4636
Iraanse jaartelling:		912 – 913 ۹۱۲ – ۹۱۳
Islamitische jaartelling:		940 – 941 ٩٤١ – ٩٤٠
Maçonnieke jaartelling:		5533 – 5534
Juliaanse kalender van 1534

Gebeurtenissen

januari

5 - Jan Matthijs trekt met een aantal volgelingen de stad Münster binnen en vestigt de volwassendoop (zie Anabaptistische opstand in Münster).

februari

23 - Anabaptistenleider Berend Knipperdolling wordt burgemeester van Münster (zie Anabaptistische opstand in Münster).
28 - Frans van Waldeck, bisschop van Münster, begint de belegering van de door anabaptisten beheerste stad.

april

17 - De Engelse oud-kanselier Thomas More wordt opgesloten in de Tower, omdat hij weigert mee te werken aan het onterven van Mary Tudor.
20 - Jacques Cartier vertrrekt uit Saint-Malo voor een ontdekkingsreis naar Newfoundland. Op deze reis ontdekt hij de Straat van Belle Isle en verkent de Saint Lawrencebaai.

mei

mei - Begin van de Gravenvete in Denemarken, een oorlog tussen de protestanten onder koning Christiaan III en de katholieken onder Christoffel van Oldenburg als regent voor de voormalige koning Christiaan II.

juli

22 - Stadsbrand van Breda.

augustus

16 - Ignatius van Loyola sticht in Parijs met zes medestudenten de Orde der Jezuïeten.
19 - Khair ad-Din (Barbarossa) landt een grote vloot bij Tunis. Sultan Muley Hassan slaat op de vlucht, en Khair ad-Din verklaart Tunis Ottomaans bezit.

oktober

10 - Slag bij Svenstrup: Opstandige boeren in Jutland verslaan de edelen in de Gravenvete.
13 - Alessandro Farnese wordt tot paus gekozen als opvolger van de overleden Clemens VII.
18 - Affaire des Placards: Anti-katholieke posters worden opgehangen in Parijs en enkele andere Franse steden.

november

3 november - Act of Supremacy: Koning Hendrik VIII wordt de leider van de Anglicaanse Kerk, die hiermee volledig breekt met de paus en de Rooms-Katholieke Kerk.
18 november - Vrede van Stockelsdorf: Einde van de oorlog tussen Denemarken en Lübeck in Holstein.

december

4 - Het Osmaanse leger verovert onder leiding van sultan Suleyman I Bagdad op de Perzische Savafiden.
6 december - Sebastián de Benalcázar verovert en hersticht Quito.

zonder datum

Ulrich van Württemberg keert na 15 jaar verdreven te zijn terug in zijn hertogdom en voert de reformatie door.
De Anglicaanse Kerk schaft het celibaat af.
Simón de Alcazaba tracht een kolonie te stichten in Patagonië.
De leenbeurze in Ieper is de eerste berg van barmhartigheid buiten Italië.
Oprichting van Cambridge University Press, de oudste nog bestaande uitgeverij.
Alonso de Herrera reist de Orinoco op tot aan de Meta.
Pedro de Heredia reist stroomopwaarts de Sinú en Magdalena.
Alvar Núñez Cabeza de Vaca, Andres Dorantes de Carranza, Estebanico en Alonzo del Castillo Maldonado, overlevenden van de expeditie van Panfilo de Narvaéz, beginnen hun trek terug naar Nieuw-Spanje.
Deventer, Kampen en Zwolle besluiten tot een gezamenlijke muntslag, zie Drie Steden (muntslag).

Publicaties

Lutherbijbel (voltooiing)
Pietro Aretino: Ragionamento della Nanna e della Antonia
Euricius Cordus: Botanologicon
Thomas Elyot: The Bankette of Sapience
François Rabelais: Gargantua
Bernhard Rottmann: Bekentones des globens und lebens der gemein Christe zu Monster

Beeldende kunst

Paris Bordone: Presentatie van de ring
Lucas Cranach de Oude: Portret van Maria van Saksen
Moretto da Brescia: De kroning van de maagd
Giorgio Vasari: Portret van Lorenzo de Medici

Opvolging

Denemarken en Noorwegen - Christiaan III als opvolger van zijn vader Frederik I
Étampes - Jean de La Barre opgevolgd door Jan IV van Brosse
Ferrara en Modena - Alfonso I d'Este opgevolgd door zijn zoon Ercole II d'Este
Kartli - George IX opgevolgd door diens neef Loearsab I (jaartal onzeker)
paus (13 oktober)- Clemens VII opgevolgd door Alessandro Farnese als Paulus III
Orde van Malta - Philippe Villiers de l'Isle Adam opgevolgd door Piero de Ponte
Montbéliard - George I van Württemberg opgevolgd door zijn broer Ulrich van Württemberg
Sicilië (onderkoning) - Ettore Pignatelli e Caraffa opgevolgd door Simone Ventimiglia
Tecklenburg - Otto IX opgevolgd door zijn zoon Koenraad
bisdom Utrecht - Willem van Enckevoirt opgevolgd door George van Egmont
Württemberg - Ferdinand I van Oostenrijk opgevolgd door Ulrich van Württemberg

Afbeeldingen

Route van Jacques Cartier in 1534
grafmonument van Willem van Enckevoirt
grafmonument van Dirk Martens
Koninklijk paleis van Valladolid (voltooid 1534)
Stadhuis van Hulst (1534)
Sint-Sulpitiuskerk, Diest (voltooid 1534)
Palazzo del Te, Mantua (voltooid 1534)
Villa Trissino, Cricoli, nabij Vicenza

Geboren

5 februari - Giovanni de' Bardi, Florentijns componist en dichter
15 februari - Alexander Sauli, Italiaans prelaat
28 februari - Alberico I Cybo Malaspina, Italiaans edelman
19 maart - José de Anchieta, Spaans missionaris
ca. 29 maart - Abel Eppens, Noord-Nederlands kroniekschrijver
15 juni - Hendrik I van Montmorency, Frans edelman
23 juni - Oda Nobunaga, Japans daimyo
1 juli - Frederik II, koning van Denemarken en Noorwegen (1559-1588)
18 juli - Zacharias Ursinus, Duits theoloog
29 augustus - Nicolaas Pieck, Noord-Nederlands theoloog
24 september - Ram Das, sikh goeroe
4 oktober - Willem van Schwarzburg-Frankenhausen, Duits edelman
2 november - Eleonora van Oostenrijk, Oostenrijks prinses
17 november - Karel van Anhalt, Duits edelman
16 december - Hans Bol, Zuid-Nederlands kunstschilder
Dirck Barendsz., Nederlands kunstschilder
Joachim Beuckelaer, Zuid-Nederlands kunstschilder
Rutger VI van Boetzelaer, Noord-Nederlands edelman
Volcher Coiter, Noord-Nederlands anatoom
Lucas d'Heere, Zuid-Nederlands schilder en dichter
Henry Herbert, Engels staatsman
Antonio Martelli, Italiaans riddermonnik
Obata Masamori, Japans samoerai
Sai Setthathirat I, koning van Lan Xang (1550-1571)
Elisabeth Vlamyncx, Zuid-Nederlands hekserijbeschuldigde
Jacobus Zaffius, Nederlands geestelijke
Lucas Janszoon Waghenaer, Nederlands cartograaf (jaartal bij benadering)

Overleden

24 januari - Guillaume Briçonnet (~63), Frans prelaat
25 januari - Magdalena van Saksen (26), echtgenote van Joachim II Hector van Brandenburg
5 maart - Antonio da Correggio (44), Parmezaans kunstschilder
19 maart - Ayşe Hafsa Sultan (44), valide sultan van het Ottomaanse Rijk
5 april - Jan Matthijs, Noord-Nederlands anabaptistenleider
28 mei - Dirk Martens (~87), Zuid-Nederlands drukker
19 juli - Willem van Enckevoirt (~70), Nederlands kardinaal
ca. 9 augustus - Thomas Cajetanus (66), Italiaans theoloog
21 augustus - Philippe Villiers de l'Isle Adam, grootmeester van de Orde van Malta
25 september - Clemens VII (56), paus (1523-1534)
31 oktober - Alfonso I d'Este (58), hertog van Ferrara en Modena
7 november - Ferdinand van Guarda (27), Portugees prins
8 november - William Blount (~56), Engels hoveling
23 november - Otto Brunfels (~46), Duits theoloog
7 december - Janus Lascaris (~89), Byzantijns geleerde
13 december - Paulus van Middelburg
Anastasia van Brandenburg (~56), Duits edelvrouw
Jan IV van Cortenbach, Zuid-Nederlands edelman
Alonso de Fonseca y Ulloa (~58), Spaans prelaat
Laurens II Keldermans, Zuid-Nederlands architect
Barbara van Polen (~56), Pools prinses, echtgenote van George van Saksen
Marcantonio Raimondi (~54), Italiaans graveur
Jacob ten Starte, Noord-Nederlands bestuurder
Otto IX van Tecklenburg (~69), Duits edelman
Dionysius Vinne, Zuid-Nederlands anabaptistisch prediker
Wijnkijn de Worde, Duits-Engels drukker
Jan V de Baenst, Zuid-Nederlands politicus (jaartal bij benadering)
Antonio Pigafetta, Venetiaans zeevaarder (jaartal bij benadering)

Zie de categorie 1534 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.