Rijk (biologie)
taxonomische rang boven de rang van stam / Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
In de biologie is een rijk (Regnum) een taxonomische rang (of een taxon in die rang) in de biologische classificatie, de taxonomie. Oorspronkelijk werden er drie rijken onderscheiden: dieren, planten en mineralen. De mineralen worden niet tot het leven gerekend en in de biologie buiten beschouwing gelaten.
Een modernere indeling van organismen is in drie domeinen met een groot aantal rijken:
- domein Bacteria,
- domein Archaea,
- domein Eukaryota;
deze zijn weer onderverdeeld in vijf of vier supergroepen[1][2]:- supergroep Unikonta, bestaande uit de Opisthokonta (met de rijken dieren en schimmels) en het rijk Amoebozoa
- supergroep Excavata, met twee rijken: Euexcavatae en Discicristatae
- supergroep Chromalveolata met de rijken Hacrobiae, Heterokontae, Alveolatae en Rhizariae (tot de Chromalveolata worden onder andere gerekend de bruinwieren, diatomeeën, dinoflagellaten, trilhaardiertjes, foraminiferen en de stralendiertjes)
- supergroep Archaeplastida (met de roodwieren, groenwieren en planten)
Hiervoor, aan het eind van de twintigste eeuw werd de indeling gebruikt van Carl Woese[3], die de levende wezens indeelde in zes rijken:
- rijk Archaea, eencellige micro-organismen.[4]
- rijk Bacteriën (inclusief de Archaebacteria)
- rijk Protisten: eencelligen met celkern (eukaryoten).
- rijk Planten: meercellige eukaryoten die hun eigen voedsel aanmaken door middel van fotosynthese.
- rijk Dieren of Animalia: meercellige eukaryoten die voedsel extern opnemen. Ze kunnen zich bewegen.
- rijk Schimmels of Fungi: één- of meercellige eukaryoten die voedsel extern opnemen.
De oorspronkelijke rijken zijn dus verplaatst en de protisten zijn verdeeld over de supergroepen.
Meer informatie Linnaeus(1735) 2 rijken, Haeckel(1894) 3 rijken ...
Linnaeus (1735) 2 rijken |
Haeckel (1894) 3 rijken |
Whittaker (1969) 5 rijken |
Woese (1977) 6 rijken |
Woese (1990)[3] 3 domeinen |
Cavalier-Smith (1998) 2 domeinen en 6 rijken |
Keeling (2004) 3 domeinen en 5 supergroepen | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Animalia | Animalia | Animalia | Animalia | Eucarya | Eukaryota | Animalia | Eukaryota | Unikonta |
Vegetabilia | Plantae | Fungi | Fungi | Fungi | Excavata | |||
Plantae | Plantae | Plantae | Archaeplastida | |||||
Protista | Protista | Chromista | Chromalveolata | |||||
niet behandeld |
Protista | Protozoa | Rhizaria | |||||
Monera | Archaebacteria | Archaea | Prokaryota | Bacteria | Archaea | |||
Eubacteria | Bacteria | Bacteria |
Sluiten
Bronnen, noten en/of referenties
|
Hoofdindeling van Eukaryoten
Indeling in domeinen en supergroepen:
Bacteria: | (met ongeveer 9 stammen) |
Archaea: | (met ongeveer 5 stammen) |
Eukaryota: | Unikonta (Amoebozoa · Opisthokonta) · Excavata · Bikonta (Chromalveolata · Archaeplastida) |
Verouderde indeling in rijken:
Rijken: | dieren (Animalia) · planten (Plantae) · (algen) · schimmels (Fungi) · protisten · moneren (prokaryoten) |