ਮੋਰੱਕੋ
From Wikipedia, the free encyclopedia
ਮਰਾਕਿਸ਼ (Arabic: المغرب ਅਲ-ਮਗ਼ਰੀਬ ; ਬਰਬਰ: ⴰⵎⵕⵕⵓⴽ ਜਾਂ ⵍⵎⴰⵖⵔⵉⴱ[6] ਅਮੇਰੁੱਕ ਜਾਂ ਲਮਾਗਰੀਬ; ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ: Maroc), ਅਧਿਕਾਰਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਮਰਾਕਿਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ,[2] ਉੱਤਰੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿੱਤ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਬਾਦੀ 3.2 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਤਰਫਲ 446,550 ਵਰਗ ਕਿ.ਮੀ. ਹੈ। ਇਹ ਪੱਛਮੀ ਸਹਾਰਾ ਦੇ ਕੁਝ ਇਲਾਕਿਆਂ ਉੱਤੇ ਦੱਖਣੀ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜੋ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਸੰਘ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਨੇ 12 ਨਵੰਬਰ 1984 ਨੂੰ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਸੰਘ ਵੱਲੋਂ 1982 ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਸ੍ਵੈ-ਫ਼ੈਸਲੇ ਦੇ ਲੋਕ-ਮੱਤ ਕਰਾਏ ਸਾਹਰਾਵੀ ਅਰਬ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਗਣਰਾਜ ਨੂੰ ਸੰਘ ਦਾ ਪੂਰਨ ਮੈਂਬਰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਰੋਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ-ਤਰਫ਼ਾ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਮਰਾਕਿਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ المملكة المغربية ਅਲ-ਮਾਮਲਕਹ ਅਲ-ਮਾਗ਼ਰਿਬੀਆ ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ (ਬਰਬਰ) ਤਾਗਲਦਿਤ ਅੰ ਲਮਾਗਰਿਬ | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
ਮਾਟੋ: الله، الوطن، الملك
ⴰⴽⵓⵛ, ⴰⵎⵓⵔ, ⴰⴳⵍⵍⵉⴷ ਤਮਾਜ਼ੀਤ
"ਅੱਲ੍ਹਾ, ਵਤਨ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ"Akuc, Amur, Agllid | |||||
ਐਨਥਮ: النشيد الوطني المغربي ਚੇਰੀਫ਼ਿਆਈ ਗੀਤ | |||||
ਰਾਜਧਾਨੀ | ਰਬਤ | ||||
ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ | ਕਾਸਾਬਲਾਂਕਾ | ||||
ਅਧਿਕਾਰਤ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | |||||
ਸਥਾਨਕ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ[ਸ] | |||||
ਪ੍ਰਦੇਸੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | |||||
ਨਸਲੀ ਸਮੂਹ (2012[2]) |
| ||||
ਵਸਨੀਕੀ ਨਾਮ | ਮੋਰਾਕੀ | ||||
ਸਰਕਾਰ | ਇਕਾਤਮਕ ਸੰਸਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ[3] | ||||
• ਮਹਾਰਾਜਾ | ਮੁਹੰਮਦ ਛੇਵਾਂ | ||||
• ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ | ਅਬਦੁਲਿੱਲਾ ਬੇਂਕੀਰਾਨੇ | ||||
ਵਿਧਾਨਪਾਲਿਕਾ | ਸੰਸਦ | ||||
ਕਾਊਂਸਲਰਾਂ ਦਾ ਸਦਨ | |||||
ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਦਾ ਸਦਨ | |||||
ਸੁਤੰਤਰਤਾ | |||||
• ਫ਼ਰਾਂਸ ਤੋਂ | 2 ਮਾਰਚ 1956 | ||||
• ਸਪੇਨ ਤੋਂ | 7 ਅਪ੍ਰੈਲ 1956 | ||||
ਖੇਤਰ | |||||
• ਕੁੱਲ | 446,550 km2 (172,410 sq mi)[f] or 710,850 km2 [f] (58ਵਾਂ/40ਵਾਂ) | ||||
• ਜਲ (%) | 0.56 (250 ਕਿ.ਮੀ.2) | ||||
ਆਬਾਦੀ | |||||
• 2012 ਅਨੁਮਾਨ | 32,644,370[4] (38ਵਾਂ) | ||||
• ਘਣਤਾ | 73.1/km2 (189.3/sq mi) (122ਵਾਂ) | ||||
ਜੀਡੀਪੀ (ਪੀਪੀਪੀ) | 2011 ਅਨੁਮਾਨ | ||||
• ਕੁੱਲ | $162.617 ਬਿਲੀਅਨ[5] | ||||
• ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ | $5,052[5] | ||||
ਜੀਡੀਪੀ (ਨਾਮਾਤਰ) | 2011 ਅਨੁਮਾਨ | ||||
• ਕੁੱਲ | $99.241 ਬਿਲੀਅਨ[5] | ||||
• ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ | $3,083[5] | ||||
ਐੱਚਡੀਆਈ (2011) | 0.582 Error: Invalid HDI value · 130ਵਾਂ | ||||
ਮੁਦਰਾ | ਮੋਰਾਕੀ ਦਿਰਹਾਮ (MAD) | ||||
ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ | UTC+0 (ਪੱਛਮੀ ਯੂਰਪੀ ਸਮਾਂ) | ||||
UTC+1 (ਪੱਛਮੀ ਯੂਰਪੀ ਗਰਮ-ਰੁੱਤੀ ਸਮਾਂ) | |||||
ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਸਾਈਡ | ਸੱਜੇ | ||||
ਕਾਲਿੰਗ ਕੋਡ | +212 | ||||
ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਟੀਐਲਡੀ | .ma |
788 ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾਂ ਮੋਰਾਕੋ ਰਾਜ ਦਾ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [Mor Mor Alm ਈ. ਵਿਚ, ਇਡਰੀਸ I ਦੁਆਰਾ, ਦੇਸ਼ [ਅੱਲਮੋਰਾਵਿਡ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਪਣੀ ਜ਼ੈਨੀਥ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹੋਏ, ਸੁਤੰਤਰ ਰਾਜਵੰਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਇਕ ਲੜੀ ਨਾਲ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਦਾ ਆਇਆ ਹੈ। ਖ਼ਾਨਦਾਨ | ਅਲਮੋਰਾਵਿਡ]] ਅਤੇ ਅਲਮੋਹਾਦ ਨਿਯਮ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਆਈਬੇਰੀਆ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।[7] ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 15 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਮੋਰਾਕੋ ਦੇ ਤੱਟ ਦੇ ਨਾਲ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 17 ਵੀਂ ਅਤੇ 18 ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਚੱਲੀ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ। ਮੈਰੀਨੀਡ ਅਤੇ ਸਾਦੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਨੇ 17 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਦਬਦਬੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੋਰਾਕੋ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਅਫਰੀਕਾ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਦੇਸ਼ ਓਟੋਮੈਨ] ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਤੋਂ ਬਚਾ ਦੇਵੇਗਾ। ਅਲੌਇਟ ਖ਼ਾਨਦਾਨ, ਜੋ ਅੱਜ ਤੱਕ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਨੇ 1631 ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਮੈਡੀਟੇਰੀਅਨ ਦੇ ਮੂੰਹ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਸਥਿਤੀ ਨੇ ਯੂਰਪ ਦੀ ਰੁਚੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚਿਆ, ਅਤੇ 1912 ਵਿਚ, ਮੋਰਾਕੋ ਨੂੰ ਫ੍ਰੈਂਚ ਅਤੇ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਪ੍ਰੋਟੈਕਟੋਰੇਟਸ ਨੂੰ, ਟੈਂਗੀਅਰ ਵਿਚ ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜ਼ੋਨ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਨੇ 1956 ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮੁੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਉਹ ਅਫਰੀਕਾ ਦੀ ਪੰਜਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਖੇਤਰੀ ਮਾਨਕਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਸਥਿਰ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।[8]