Prymitywiści niderlandzcy
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Prymitywi flamandzcy (fr. les primitifs flamands, łac. primitivus – pierwotny)[1] – obiegowa nazwa, obecnie rzadko używana[uwaga 1], formacji stylistycznej późnośredniowiecznych malarzy niderlandzkich działających w okresie 1420-1500[uwaga 2] głównie w hrabstwie Flandrii (Brugia, Gandawa), wolnym francuskojęzycznym mieście Tournai oraz księstwie Brabancji (Bruksela, Louvain).
Określenie „prymitywy” w sztuce po raz pierwszy użyto w okresie klasycyzmu w końcu XVIII w odniesieniu do włoskiego malarstwa przedrenesansowego. Nieco później zastosowano także do pierwszych mistrzów niderlandzkich (malarstwo tablicowe, iluminatorstwo) oraz innych twórców XIV i XV w.
Właściwym twórcą formuły malarstwa prymitywów flamandzkich był Jan van Eyck, prekursorem zaś Robert Campin. Synonimem twórczości tej formacji stała się szkoła brugijska XV w., którą tworzyli: Jan van Eyck, Petrus Christus, Hugo van der Goes, Hans Memling oraz Gerard David. Określenie to odnosi się także do grupy malarzy północnoniderlandzkich XV w., których twórczość pod względem stylistycznym można zaliczyć do malarstwa flamandzkiego, działających głównie w Haarlemie (Albert van Ouwater, Geertgen tot Sint Jans) oraz popularyzatorów tej formuły stylistycznej w krajach iberyjskich (Juan de Flandes, Michiel Sittow). Epokę prymitywów flamandzkich zamyka twórczość Gerarda Davida[uwaga 3].
Malarski idiom realizmu szkoły staroniderlandzkiej cechowało:
- kompleksowe widzenie postaci ludzkich wewnątrz scenerii architektonicznej i pejzażowej,
- iluzja prawdziwej, wielowymiarowej i głębokiej przestrzeni wypełnionej światłem i powietrzem,
- niezwykła precyzja oddania kształtu i faktury przedmiotów oraz figur[2].