Regiony (wł. l. poj. regione, l. mn. regioni) w Republice Włoskiej utworzono w 1948 r. i stanowią one jednostkę podziału terytorialnego najwyższego szczebla. Terytorium całego kraju jest podzielone na 20 regionów, które – na mocy art. 117 tamtejszej konstytucji – mają zagwarantowaną sporą niezależność administracyjną[1].

  • 15 z nich to tzw. regiony zwykłe – formalnie zostały ustanowione w 1970 r., a dzięki reformie konstytucyjnej z 2001 r. posiadają zwiększone uprawnienia legislacyjne, jednak finansowanie poszczególnych sfer życia w ich granicach odbywa się przede wszystkim z budżetu centralnego;
  • 5 z nich (od 1948 r.: Dolina Aosty, Sardynia, Sycylia, Trydent-Górna Adyga, a od 1963 r. Friuli-Wenecja Julijska) posiada nadany specjalny status autonomii (tzw. regiony specjalne) - wynikający z uwarunkowań geograficznych, historycznych i obecności mniejszości narodowych - gwarantujący im bardzo duże uprawnienia fiskalne, ustawodawcze oraz administracyjne, w takich dziedzinach jak edukacja, zdrowie, czy infrastruktura (art. 116 włoskiej konstytucji). Budżety tych regionów tworzone są w znacznej mierze ze środków własnych (np. Dolina Aosty i Trydent-Górna Adyga mają prawo pozostawienia sobie od 90% do 100% podatków pobranych w regionie).

Wszystkie regiony posiadają własny statut – akt prawny, w którym określono formę rządu, a także podstawowe zasady organizacji i funkcjonowania. Zgodnie z art. 121 konstytucji, każdy region ma wybieralną radę regionalną (consiglio regionale) oraz odpowiednik polskiego zarządu województwaregionalny komitet wykonawczy (giunta regionale), na czele którego stoi - wybierany w wyborach powszechnych - prezydent (presidente della giunta regionale, inaczej presidente della regione, bądź governatore). Komitet jest odpowiedzialny przed radą i musi podać się do dymisji w przypadku utraty jej zaufania.

Włoskie regiony (z wyjątkiem Doliny Aosty i Friuli-Wenecja Julijska) dzielą się na prowincje, te zaś na gminy.

Thumb
Podział Włoch na 20 regionów wraz z ich nazwami i stolicami.
Thumb
Autonomiczne regiony specjalne we Włoszech (kolor czerwony).

Wykaz regionów

Więcej informacji Nazwa polska, Nazwa włoska ...
Nazwa polska Nazwa włoska Stolica Ludność (2021)[2] Powierzchnia (km²)
 Abruzja Abruzzo L’Aquila 1 258 256 10 831,84
 Apulia Puglia Bari 3 926 931 19 540,90
 Basilicata¹ Basilicata Potenza 547 579 10 073,32
 Dolina Aosty Valle d’Aosta/Vallée d’Aoste Aosta 123 895 3260,90
 Emilia-Romania² Emilia-Romagna Bolonia 4 445 549 22 452,78
 Friuli-Wenecja Julijska Friuli-Venezia Giulia Triest 1 198 753 7924,36
 Kalabria Calabria Catanzaro 1 877 728 15 221,90
 Kampania Campania Neapol 5 679 759 13 670,95
 Lacjum Lazio Rzym 5 720 796 17 232,29
 Liguria Liguria Genua 1 509 805 5416,21
 Lombardia³ Lombardia Mediolan 9 966 992 23 863,65
 Marche Marche Ankona 1 501 406 9401,38
 Molise Molise Campobasso 296 547 4460,65
 Piemont Piemonte Turyn 4 273 210 25 387,07
 Sardynia Sardegna Cagliari 1 598 225 24 100,02
 Sycylia Sicilia Palermo 4 840 876 25 832,39
 Toskania Toscana Florencja 3 668 333 22 987,04
 Trydent-Górna Adyga Trentino-Alto Adige/Südtirol Trydent 1 078 460 13 605,50
 Umbria Umbria Perugia 865 013 8464,33
 Wenecja Euganejska Veneto Wenecja 4 852 453 18 345,35
Zamknij

¹ Do regionu Basilicata należy także eksklawa w Apulii o nazwie Iesce.

² Do regionu Emilia-Romania należą także dwie eksklawy w Lombardii o nazwach: Lama Superiore oraz Valle Inferiore, i dodatkowo jedna eksklawa w Toskanii o nazwie San Pellegrino.

³ Do regionu Lombardia należy także włoska eksklawa w Szwajcarii o nazwie Campione d'Italia, i dodatkowo dwie eksklawy w Piemoncie jako: koryto rzeki Pad oraz San Pio.

⁴ Do regionu Toskania należy także eksklawa w Emilii-Romanii o nazwie Ca' Raffaello.

⁵ Do regionu Umbria należy także eksklawa w Marche o nazwie Monte Ruperto.

Zobacz też

Przypisy

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.