Paraula
From Wikipedia, the free encyclopedia
Paraulas èn texts da prosa che raquintan d’eveniments miraculus. Las paraulas èn in impurtant e fitg vegl gener da texts entaifer la tradiziun orala, il qual cumpara en tut ils tschertgels culturals. Il pendant tar las paraulas popularas, ch’èn vegnidas tradidas a bucca ed a moda anonima, furman las paraulas d’art; quellas èn in product dal temp modern (surtut a partir dal 19avel tschientaner) e sa laschan mintgamai attribuir ad in autur ch’è enconuschent. En l’Europa Centrala (ed en l’entir mund occidental) è il gener da las paraulas collià surtut cun la collecziun da paraulas tudestgas dals frars Grimm (ch’existan per part er en versiun rumantscha).
Cuntrari a la ditga ed a la legenda sa tracti tar las paraulas da raquints inventads libramain; lur acziun na sa lascha fixar ni localmain ni temporalmain. I dat però ina midada fluctuanta tranter la paraula e la ditga mitologica, dus geners ch’èn parentads stretgamain in cun l’auter.
Ina da las caracteristicas da las paraulas è la preschientscha d’elements fantastics en furma d’animals che discurran ed ageschan sco umans, da striegn cun agid da strias e striuns, da gigants e nanins, spierts ed animals fabulus (unicorns, drags e.a.). Suenter che las paraulas popularas èn vegnidas fixadas en scrit, ha inizià ina diversificaziun mediala (maletgs, illustraziuns, translaziuns, repetiziuns, parodias, dramatisaziuns, films, gieus auditivs e.a.) ch’ha remplazzà successivamain la tradiziun orala. Il ‹salvament› da las paraulas tras collecziuns sco quella dals frars Grimm è d’ina vart da beneventar; da l’autra vart han quellas mess ina fin andetga a la monomedialitad orala che furmava oriundamain in segn caracteristic da quest gener.