Paleoheno

Ang Paleoheno (Ingles: Paleogene) (alternatibong Ingles na Briton na Palaeogene o Palæogene at impormal na Mas Mababang Tersiyaryo) ay isang panahong heolohiko na sumasaklaw sa 66 milyong taon ang nakalilipas hanggang 23.03 milyong taon ang nakalilipas.^[5] Ito ay tumagal nang 42 milyong taon at pinakakilala bilang panahon kung saan ang mga mamalya ay nag-ebolb mula sa isang relatibong maliliit at mga simpleng anyo tungo sa malaking pangkat ng dibersong mga hayop kasunod ng pangyayaring ekstinksiyon na Cretaceous-Paleogene na nagwakas sa naunang panahong Cretaceous. Ang mga ibon ay labis ring nag-ebolb sa panahong ito na nagbago sa tinatayang modernong anyo nito. Ang panahong ito ay binubuo ng mga epoch na Paleocene, Eocene, at Oligocene. Ang huli nang Paleocene (55.5/54.8 Mya) ay minarkahan ng isa sa pinaka mahalagang mga panahon ng pagbabago sa daigdig sa Cenozoiko na thermal na maksium na Paleone-Eocene na gumulo sa sirkulasyong atmosperiko at pang-karagatan at tumungo sa ekstinksiyon ng maraming mga malalim na dagat na bentikong foraminifera at sa lupain ay isang malaking pagbaliktad sa mga mamalya. Ang Paleogene ay sumunod sa Cretaceous at sinundan ng epoch na Miocene at Neogene. Ang mga terminong 'sistemang Paleogene'(pormal) at 'mas mababang sistemang tersiyaryo'(inpormal) ay nilalapat sa mga batong nadeposito sa panahong Paleogene. Ang medyo nakalilitong terminolohiya ay tila sanhi ng mga pagtatangka na makitungo sa komparatibong mahusay na mga subdibisyon ng panahon na posible sa relatibong kamakailang nakaraang heolohiko nang ang mas maraming impormasyon ay naingatan. Sa paghahati ng panahong Tersiyaryo sa dalawang mga panahon kesa sa limang mga epoch, ang mga panahon ay mas malapit na maihahambing sa tagal ng mga panahon sa mga era na Mesozoiko at Paleozoiko.

Paleoheno
66.0 – 23.03 milyong taon ang nakakalipas PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
Talaksan:Oligocene geography.jpg Mapa ng mundo noong huling Paleoheno noong 33 milyong taon ang nakakalipas
Kronolohiya
−65 — – −60 — – −55 — – −50 — – −45 — – −40 — – −35 — – −30 — – −25 — – M Z C e n o z o i c Kretaseyoso P a l e o g e n e Neoheno P a l e o c e n e E o c e n e O l i g o c e n e Danian Selandian Thanetian Ypresian Lutetian Bartonian Priabonian Rupelian Chattian         ← PETM ← First Antarctic permanent ice-sheets[1] ← K-Pg mass extinction Subdivision of the Paleogene according to the ICS, as of 2021.[2] Vertical axis scale: millions of years ago
Etimolohiya
Pormal	Formal
Alterna5ibong pagbaybay	Palaeogene, Palæogene
Impormasyon sa paggamit
Celestial body	Earth
Paggamit panrehiyon	Global (ICS)
Ginamit na iskala ng panahon	ICS Time Scale
Kahulugan
Yunit kronolohikal	Period
Yunit stratigrapiko	System
Pormal na time span	Formal
Kahulugan ng mababang hangganan	Iridium enriched layer associated with a major meteorite impact and subsequent K-Pg extinction event.
Lower boundary GSSP	El Kef Section, El Kef, Tunisia 36.1537°N 8.6486°E / 36.1537; 8.6486
GSSP ratified	1991[3]
Upper boundary definition	Base of magnetic polarity chronozone C6Cn.2n. Near first appearance of the Planktonic foraminiferan Paragloborotalia kugleri.
Upper boundary GSSP	Lemme-Carrosio Section, Carrosio, Italy 44.6589°N 8.8364°E / 44.6589; 8.8364
GSSP ratified	1996[4]
Atmospheric at climatic data
Mean atmospheric O2 content	c. 26 vol % (130 % of modern)
Mean atmospheric CO2 content	c. 500 ppm (2 times pre-industrial)
Mean surface temperature	c. 18 °C (4 °C above modern)

Mga sanggunian

1. Zachos, J. C.; Kump, L. R. (2005). "Carbon cycle feedbacks and the initiation of Antarctic glaciation in the earliest Oligocene". Global and Planetary Change. 47 (1): 51–66. Bibcode:2005GPC....47...51Z. doi:10.1016/j.gloplacha.2005.01.001.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
2. "International Chronostratigraphic Chart" (PDF). International Commission on Stratigraphy.
3. Molina, Eustoquio; Alegret, Laia; Arenillas, Ignacio; José A. Arz; Gallala, Njoud; Hardenbol, Jan; Katharina von Salis; Steurbaut, Etienne; Vandenberghe, Noel; Dalila Zaghibib-Turki (2006). "The Global Boundary Stratotype Section and Point for the base of the Danian Stage (Paleocene, Paleogene, "Tertiary", Cenozoic) at El Kef, Tunisia - Original definition and revision". Episodes. 29 (4): 263–278. doi:10.18814/epiiugs/2006/v29i4/004.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
4. Steininger, Fritz F.; M. P. Aubry; W. A. Berggren; M. Biolzi; A. M. Borsetti; Julie E. Cartlidge; F. Cati; R. Corfield; R. Gelati; S. Iaccarino; C. Napoleone; F. Ottner; F. Rögl; R. Roetzel; S. Spezzaferri; F. Tateo; G. Villa; D. Zevenboom (1997). "The Global Stratotype Section and Point (GSSP) for the base of the Neogene" (PDF). Episodes. 20 (1): 23–28. doi:10.18814/epiiugs/1997/v20i1/005.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
5. Formerly the period covered by the Paleogene was called the first part of the Tertiary, whose usage is no longer official. "Whatever happened to the Tertiary and Quaternary?"