AdS/CFT iletişimi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Teorik fizikte anti- de Sitter/ konformal alan teorisi yazışması (bazen Maldacena ikiliği veya gösterge/yerçekimi ikiliği olarak adlandırılır) iki çeşit fiziksel teori arasındaki tahmini ilişkidir. Bir tarafta kuantum yerçekimi teorilerinde kullanılan ve M- teorisi veya sicim teorisi ile formülize edilen anti-de Sitter uzayları (AdS) vardır. Yazışmanın diğer tarafında kuantum alan teorileri olan ve temel parçacıkları tanımlayan Yang-Mills teorilerine benzer teoriler içeren konformal alan teorileri vardır.
Bu ikilik sicim teorisini ve kuantum yerçekimini anlamamızda büyük bir ilerleme sağlamıştır.[1] Bu sicim teorisinin belirli sınır şartları ile sarsılmaz bir formülizasyonunu sağladığından ve kuantum yerçekiminde Gerard’t Hooft tarafından öne sürülüp Leonard Susskind tarafından geliştirilen holografik prensibin en başarılı gerçekleşmesi olduğundan dolayıdır.
Bu ayrıca güçlü şekilde çiftleşmiş kuantum alan teorileri üzerinde çalışmak için güçlü bir takım çantası sağlar.[2] İkiliğin kullanışlılığının çoğu bir güçlü-zayıf ilişkisi olmasının sonucudur : kuantum alan teorisinin alanları güçlü şekilde etkileşirken, yerçekimsel teoride olanlar zayıf şekilde etkileşmektedir ve bu sayede matematiksel olarak daha işlenebilirdir. Bu olgu nükleer ve yoğun madde fiziğinde o konulardaki problemler sicim teorisindeki daha kolay işlenebilir problemlere dönüştürülerek birçok görüş üzerinde çalışmak için kullanılmaktadır.
AdS/CFT iletişimi ilk olarak 1997 sonlarında Juan Maldecana tarafından öne sürülmüştür. Bu iletişim hakkında önemli görüşler Steven Gubser, Igor Klebanov, Alexander Markovich Polyakov ve Edward Witten tarafından makalelerde irdelenmiştir. 2015 e kadar, Maldecana’nın makalesinden 10,000 den fazla alıntı yapılmış ve yüksek enerji fiziğinde en çok alıntı yapılan makale olmuştur.[3]