Hamas
Filistinli siyasi ve askerî örgüt / From Wikipedia, the free encyclopedia
Hamas (Arapça: حماس) veya resmî adıyla İslamî Direniş Hareketi (حركة المقاومة الاسلامية Harakat al-Muqawama al-İslamiya), Filistin Ulusal Yönetimi'nde seçimle belirlenmiş Filistin Parlamentosunda çoğunluğu elinde tutan Filistinli paramiliter örgüt ve Sünni İslamcı siyasi parti.[34]
Hamas İslamî Direniş Hareketi حركة المقاومة الاسلامية (Arapça) | |
---|---|
Genel başkan | İsmail Haniye |
Kurucu | Ahmed Yasin, Abdülaziz el-Rantisi ve Mahmud ez-Zehhar |
Başkan Yardımcısı | Salih el-Aruri |
Gazze Şeridi Lideri | Yahya Sinvar |
Askeri komutan | Muhammed Deyf |
Askeri komutan yardımcısı | Mervan İsa |
Kuruluş tarihi | 10 Aralık 1987 |
Önceli | Müslüman Kardeşler |
Merkez | Gazze, Filistin |
Silahlı kolu | İzzeddin el-Kassam Tugayları |
Üyelik | 20,000-25,000[1] |
İdeoloji | |
Dini | Sünnilik |
Ulusal üyelik | Filistin Güçleri İttifakı |
Resmî renkler | Yeşil |
Filistin Yasama Meclisi | 74 / 132 |
İnternet sitesi | |
Parti bayrağı | |
Hamas'ın bayrağı. Bayrakta yeşil zemin üzerine beyaz kaligrafiyle Kelime-i Tevhid yazıyor. Filistin | |
Hamas | |
---|---|
Bağlı gruplar | İzzeddin el-Kassam Tugayları |
Merkez(ler) | Gazze Şeridi |
Saldırılar | İsrail-Filistin çatışması Fetih-Hamas çatışması 2023 Hamas-İsrail Savaşı |
Müttefikler | Devletler:
Devlet olmayan:
|
Rakip(ler) | Devletler:
Devlet olmayan: |
Terör örgütü olarak tanımlayanlar |
1987 yılında, İsrail'e karşı Birinci İntifada'nın patlak vermesinin ardından Filistinli imam ve aktivist Ahmed Yasin tarafından kuruldu. 1973 yılında Mısır merkezli Müslüman Kardeşler ile ilişkili bir İslami yardım kuruluşu olarak Gazze'de kurulan Mujama al-Islamiya kökenli bir kuruluştur.[35] 1990'ların sonlarına doğru İsrail-Filistin çatışmasına daha fazla dahil oldu; Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ile karşılıklı tanınma görüşmelerine ve iki devletli çözüm yolunda İsrail'i tanıma kararına karşı çıktı. Filistin'de silahlı direnişi savunmaya devam etti, 2006 Filistin yasama seçimlerini kazandı ve Filistin Yasama Meclisinde çoğunluğu elde etti. 2007'deki iç savaşın ardından Gazze Şeridi'nin kontrolünü ele geçirdi .[36][37][38][39] 2007'den beri Gazze'yi de facto olarak otokratik tek parti rejimi ile yönetmektedir.[40][41][42]
Son yıllarda Hamas, Filistinliler arasında popülerlik ve destek kazanmıştır; 2021 yılında yapılan bir ankette, katılımcıların %53'ü Hamas'ın "Filistin halkını temsil etmeye ve liderlik etmeye en layık olanı" olduğuna inanırken, %14'ü Fetih'i tercih etti. Bununla birlikte, Hamas'ın rehine alması, sivillere yönelik saldırılarda bulunması (bu durum bazı kişi ve topluluklar tarafından karalama kampanyası olduğu ve gerçeği yansıtmadığını düşünmektedir), birçok devletin Hamas'ı terör örgütü olarak tanımlamasına yol açmıştır, ancak Birleşmiş Milletler tarafından terör örgütü tanımlanma girişimleri başarısız olmuştur.[43][44][45][46]
Gazze Şeridi şu anda abluka altındadır. İsrail ve Hamas, 2008 ve 2009 yıllarında, 2012'de ve 2014'te dahil olmak üzere yıllarca bir dizi çatışmalarda bulundu. 7 Ekim 2023 tarihinde Hamas, Aksa Tufanı Operasyonu'nu başlattı ve militanları Gazze Şeridi'ni aşarak İsrail askeri üslerine saldırdı, olaylar sırasında sivillere yönelik saldırılar da düzenlendi. Sivil ve asker rehineler Gazze'ye götürüldü.[47][48][49] "Aksa Tufanı", Yom Kippur Savaşı'ndan bu yana İsrail için en büyük askeri başarısızlık olarak tanımlanmıştır. İsrail karşılık olarak savaş hâli ilan etti.[50] Olayların ardından İsrail, mevcut Gazze ablukasını yoğunlaştırdı ve kara operasyonuna hazırlık olarak bölge üzerinde sivil yerleşim yerleri dahil büyük çaplı bir hava bombardımanı başlatarak Hamas'ı yok etmek istediklerini belirtti. 2023 yılındaki çatışmalar sırasında Avrupa Parlamentosu ve ABD, Hamas'ın "ortadan kaldırılması" yönünde çağrılarda bulundu.[51][52][53][54]