En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Kaşkaylar
İran'ın güneydoğusunda yaşayan Türk halkı veya bu halktan olan kimse Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Kaşkaylar (Farsça: قشقائی; Farsça telaffuz: [ɢæʃɢɒːˈjiː]; Türkçede Kaşkayı), Güneydoğu İran'ın Fars Eyaleti'nde özellikle Şiraz çevresinde yaşayan ve hâlâ ağırlıklı olarak göçebe bir Türk halkıdır. Azerbaycanlılardan sonra İran'daki en kalabalık Türk grubudur.
Göç rotaları, yazın Şiraz'ın yaylaları (yaylak) ile kışın Basra Körfezi'nin ovaları (kışlak) arasındaki 480-1.000 km'lik bir alandır.
Remove ads
Başlıca Kaşkay boyları
- Amele (5.397 aile, 450 yerleşik)
- Derre Şuri (Tuzlu Vadi, 5.265 aile)
- Seş Beyli (6 bey) (4.350 aile)
- Farsimadan (1.505 aile)
- Keşkölli (5.512 aile): Büyük ve Küçük Keşkölli olarak ikiye ayrılır:
- Büyük Keşkölli (Keşkuli Bozorg) (4.862 aile, çoğu yerleşik)
- Küçük Keşkölli (Keşkuli Kuchik) (650 aile)
Daha az sayıdaki kabileler:
- Qaracha (430 aile)
- Rahimli (370 aile)
- Safi Khanli (335 aile)
Tarih
Kaşkaylar 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında Kaçar İran'ında önemli bir siyasi güçtü. I. Dünya Savaşı sırasında Alman konsolosluk görevlisi Wilhelm Wassmuss'un da etkisiyle Alman İmparatorluğu'nun yanında yer aldılar.[6] 2. Dünya Savaşı sırasında Kaşkaylar, Birleşik Krallık ve Sovyetler Birliği'nin İran'ı işgali sırasında direniş örgütlemeye çalıştılar ve 1943'te Nazi Almanyası'ndan (FRANZ Operasyonu ile birlikte) ANTON Operasyonu aracılığıyla yardım aldılar.[7]
1945-1946 yıllarında, Sovyetlere karşı Kaşkayların da dahil olduğu bir dizi boylar konfederasyonu isyanı gerçekleşti. Kaşkaylar 1962-1964 yılları arasında Beyaz Devrim'in toprak reformları nedeniyle ayaklandı.[8] İsyan bastırıldı ve birkaç yıl içinde birçok Kaşkay yerleşik hayata geçti.[8] Boy liderlerinin çoğu sürgüne gönderildi. 1979'daki İran Devrimi'nden sonra, Hüsrev Han Kaşkay, Amerika Birleşik Devletleri ve Almanya'daki sürgünden sonra İran'a döndü
Remove ads
Din
Kaşkaylar, Şiilerin 12 İmam inancını benimsemiştir.
Dil
Konuştukları dil Türkçedir. Göçebe yaşadıkları için dilleri İran'daki diğer Türkler kadar Farsçadan etkilenmemiştir. Kendi aralarında turkçe konuşurlar fakat Farsça eğitim dili olduğu için hemen hemen herkes Farsça da konuşur.
Yerleşim Bölgeleri
Zagros Dağları'nın etekleri boyunca uzanan bölgede yaşarlar. Yerleşik olanlar; Şiraz, Firuzabad, Feraşbend, Kazerun, Abade ve Semirom gibi şehirlerdedir.
Hayat Tarzı
Kaşkay erkekleri, ata binme ve çobanlık yetenekleriyle bilinirler. Tipik bir şapkaları vardır. Kaşkay kadınları kat kat renkli etekler (üç etek) parlak tunikler ve eşarplar giyerler. Halı dokumadaki ustalıklarıyla bilinirler. Göç yolları üzerindeki doğal bitkilerden ve böceklerden elde ettikleri doğal boyaları ve koyunlarının yününü kullanarak çok renkli ve özgün halılar dokurlar. İran'daki diğer kadınların aksine konakladıkları yerlerde geleneksel çador giymezler. 1979 Devrimi'nden bu yana şehirlere geldiklerinde çador giymek durumundadırlar.
Remove ads
Tanınmış Kaşkay Türkleri
- İsmail Han Kaşkay - Kaşkay elinin elhanı
- Emanallah kara Beygi - Farsimdan tayfasından olan şair
- Efsane Cahangiri - Hanende
- Teymür Gördani - Büyük Keşkölli tayfasından olan şair
- Habiballah Gerginpur
- Hüsrev Han Kaşkay
- Davud Hüseyin Ağayi Keşkölli - Büyük Keşkölli tayfasından olan şair
- Furud Gərginpur
- Mezun Kaşkayi - Şair
- Mirza Cahangir Han Kaşkay
- Nasir Kaşkayi
- Yusif Kaşkayi - Kaşkayların tanınmış el şairi
- Mirali Kaşkay Akademik
Remove ads
Kültürel atıflar
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads