Yerli halklara yapılan soykırımlar
From Wikipedia, the free encyclopedia
Yerli halkların soykırımı veya yerleşimci soykırımı, yerleşimci sömürgeciliği sürecinde yerli halk topluluklarının yok edilmesidir.[note 1][note 2] Patrick Wolfe'a göre yerli nüfusun soykırımı özellikle yerleşimci sömürgecilik vakalarında muhtemeldir,[1] bazı akademisyenler yerleşimci sömürgeciliğin doğası gereği soykırımcı olduğunu savunurken[4] diğerleri soykırım teriminin geçerli olmadığını savunmaktadır.[5]
Soykırım kavramı 20. yüzyılın ortalarında Raphael Lemkin tarafından ortaya çıkarılırken, İngiliz ve İspanyol imparatorlukları gibi çeşitli Avrupa sömürge güçlerinin genişlemesi ve daha sonra yerli topraklarda kolonilerin kurulması, Amerika, Avustralya, Afrika ve Asya'daki yerli gruplara yönelik soykırımcı şiddet eylemlerini sıklıkla içeriyordu.[6] Lemkin'e göre, kolonizasyon kendi içinde "özünde soykırım" idi. İkinci aşamada, yeni gelenler kendi yaşam tarzlarını yerli gruba empoze eder.[7][8][3] Belirli olayların soykırım olarak adlandırılması genellikle tartışmalıdır.[9] David Maybury-Lewis'e göre, soykırımın emperyal ve sömürgeci biçimleri iki ana yolla hayata geçirilir; ya kaynak çıkarma ya da sömürgeci yerleşimler amacıyla sömürülebilir hale getirmek için toprakların orijinal sakinlerinden kasıtlı olarak temizlenmesi ya da yerli halkların sömürgeci veya emperyalist kaynak çıkarma projelerinde zorunlu işçi olarak çalıştırılması yoluyla.[10]
Aralarında Lemkin'in de bulunduğu bazı bilim adamları, bazen etnokırım olarak adlandırılan kültürel soykırımın da tanınması gerektiğini savundular. Bir halk grubu varlığını sürdürebilir, ancak grup kimliğinin temeli olan kültürel ve dini uygulamalarının yasaklanmasıyla grup kimliğini sürdürmesi engelleniyorsa, bu da bir tür soykırım olarak kabul edilebilir. Bu tür bir soykırım olarak kabul edilebilecek örnekler arasında Çin Hükûmeti tarafından Tibetlilere ve Uygurlara yapılan muamele, Amerika Birleşik Devletleri vatandaşları ve Birleşik Devletler hükûmetinin ajanları tarafından Yerli Amerikalılara yapılan muamele ve Kanada hükûmeti tarafından Birinci Milletler halklarına yapılan muamele sayılabilir.[11][12][13][14]