Көчле тәэсир итешү
From Wikipedia, the free encyclopedia
Көчле тәэсир итешү яки төш тәэсир итешүе (төсле тәэсир итешү) (tat.lat. Köçle tä'sir iteşü) - физиканың дүрт фундаменталь тәэсир итешүнең берсе. Көчле тәэсир итешүдә кварклар, глюоннар һәм алардан төзелгән кисәкчекләр - адроннар (барионнар, мезоннар) катнашалар. Көчле тәэсир итешү атом төшенең төзелеше өчен җаваплы.
Көчле тәэсир итешү атом төше эчендә, аның зурлыгы масштабында тәэсир итә, кварклар арасында (адроннар эчендә) бәйләнеш өчен һәм нуклоннар арасында атом төшләре эчендә (шул исәптә протоннар, нейтроннар арасында) тартыш өчен җаваплы була.
Атом төше эчендә м аралыгында, атом төшен төзүче нуклоннар арасында көчле тәэсир итешү бик зур һәм аларның (мәсәлән протоннар арасында) электромагнит этешен игътибар итмичә була.
Яхшы якынлык белән ике нуклон потенциаль тәэсир итешүе функциясен киләсе тигезләмә тасвирлый:
көчле тәэсир итешү константасы (гадәттә алына)
Шушы функция Юкава потенциалы дип йөртелә
ул аралыкта бик кечкенә инде.
Атом төше радиусы болай билгеләнеп була:
биредә атом төше эчендә нуклоннар саны.