Aretha Franklin
From Wikipedia, the free encyclopedia
Aretha Louise Franklin (25 tháng 3 năm 1942 – 16 tháng 8 năm 2018)[1] là một ca sĩ, nhạc sĩ và một nghệ sĩ piano người Mỹ với danh hiệu "Nữ hoàng nhạc Soul". Dù nổi tiếng với những bản nhạc soul, Franklin cũng thành công với các thể loại khác như jazz, rock, blues, pop, R&B và nhạc Phúc âm.
Aretha Franklin | |
---|---|
Aretha Franklin biểu diễn ở lễ nhậm chức của Tổng thống Barack Obama năm 2009 | |
Thông tin nghệ sĩ | |
Tên khai sinh | Aretha Louise Franklin |
Sinh | (1942-03-25)25 tháng 3, 1942 Memphis, Tennessee, Mỹ |
Nguyên quán | Detroit, Michigan, Mỹ |
Mất | 16 tháng 8, 2018(2018-08-16) (76 tuổi) Detroit, Michigan, Mỹ |
Nguyên nhân mất | Ung thư tuyến tụy tiến triển của loại thần kinh nội tiết |
Thể loại | Soul, jazz, blues, R&B, phúc âm, funk, rock |
Nghề nghiệp | Ca sĩ, người viết bài hát, nghệ sĩ piano |
Nhạc cụ | Giọng hát, piano |
Năm hoạt động | 1956–2018 |
Hãng đĩa | Columbia (1960–1966) Atlantic (1967–1979) Arista (1980–2003) Aretha Records (2011–2018) |
Hợp tác với | Sweet Inspirations, Carolyn Franklin, Erma Franklin, Cissy Houston, Whitney Houston, George Benson, George Michael, Michael McDonald, Eurythmics, Luther Vandross, Smokey Robinson |
Aretha Franklin bắt đầu sự nghiệp ca hát ở nhà thờ vào năm 10 tuổi và bắt đầu thu âm những bản nhạc vào bốn năm sau đó. Năm 18 tuổi, Aretha ký kết hợp đồng với hãng Columbia Records và bà đã không có thành công như mong đợi. Năm 1966, bà chuyển sang hãng đĩa Atlantic Records. Trong thời gian này, bà đã gặt hái những thành công thương mại lớn, trong đó gồm các hit tốp-mười Billboard Hot 100, và bà đã có đĩa đơn quán quân đầu tiên trên bảng xếp hạng này, đó là "Respect" (1967). Sau khi bà bị gãy chân năm 1969, Aretha tiếp tục thu âm một chuỗi hit lớn vào thập niên 1970, với các album Spirit in the Dark (1970), Young, Gifted & Black (1971) và Amazing Grace (1972). Sau khi thu âm album nhạc phim cho bộ phim Sparkle năm 1976, Aretha lại rời hãng Atlantic và chuyển sang hãng đĩa Artista Records năm 1980. Năm 1984, Aretha dấn thân sang thể loại pop rock và nhạc dance đương đại, tiêu biểu là trong album Who's Zoomin' Who? năm 1985. Những năm sau đó, sự nghiệp của bà giảm xuống khi Aretha khi Aretha thực hiện một album vào năm 2011, đây được xem là album Audio cuối cùng thu âm những bài hát mới do bà thể hiện, cho đến năm 2014 bà có thu âm lại những bản hit của Adele, Dinah Washington,... và đặt tên là "Aretha Sings The Great Diva Classics"
Tạp chí Time đã xếp bà vào danh sách Time 100: Các nhân vật quan trọng nhất của thế kỷ XX. Franklin được tạp chí âm nhạc danh tiếng của Mỹ Rolling Stone bầu chọn Aretha trong Danh sách 100 Ca sĩ Vĩ đại nhất mọi thời đại và 100 Nghệ sĩ Vĩ đại nhất mọi thời đại.[2][3] Aretha Franklin là một trong những ca sĩ giành được nhiều giải Grammy nhất, với 21 giải Grammy cho tới thời điểm này, trong đó có Giải Grammy Huyền thoại sống và Giải Grammy Thành tựu trọn đời. Bà đã có 20 ca khúc dành vị trí số một trong bảng xếp hạng Billboard R&B Singles, hai trong số đó dành vị trí số một trên Billboard Hot 100 là "Respect" (1967) và "I Knew You Were Waiting (For Me)" (1987), một ca khúc song ca với George Michael. Từ năm 1961, bà đã có 45 ca khúc lọt vào top 40 của bảng xếp hạng Billboard Hot 100. Năm 1987, Aretha trở thành nghệ sĩ nữ đầu tiên được lưu danh vào Đại sảnh Danh vọng Rock and Roll. Tên bà cũng được đặt vào Đại sảnh Danh vọng nhạc UK vào năm 2005. Tháng 8 năm 2012, Franklin được lưu danh vào Đại sảnh Danh vọng nhạc Phúc âm của Hiệp hội Nhạc Phúc âm.[4] Bà cũng là một trong những ca sĩ biểu diễn trong lễ nhậm chức của tổng thống Barack Obama. Aretha Franklin là một trong những nghệ sĩ tiêu thụ đĩa nhạc lớn nhất, với 75 triệu bản album được bán ra toàn thế giới.[5] Tiểu hành tinh 249516 Aretha, được đặt tên theo tên của Aretha Franklin để vinh danh bà.