ამერიკაშ აკოართაფილი შტატეფი
ფედერაციული სახენწჷფო ოორუე ამერიკას / From Wikipedia, the free encyclopedia
ამერიკაშ აკოართაფილი შტატეფი (ინგლისურო The United States of America, USA, თაშნეშე უძახჷნა აკოართაფილ შტატეფს, ააშ-ს, შტატეფს დო ამერიკას) — ფედერალური სახენწჷფო, ნამუთ იკათუანს 50 შტატის დო ართ ფედერალურ ოლქის. ქიანაშ ტერიტორიაშ ჯინჯი ნორთი მილარე ოორუე ამერიკაშ ცენტრალურ ნორთის, კონტინენტის იდვალუაფუ 49 შტატი. აკოართაფილ შტატეფს ოორუეშე უხურგანს კანადა, ობჟათეშე — მექსიკა. ქიანა აშაძჷ ჟირ ოკიანე შქას. შტატი ალასკა იდვალუაფუ კონტინეტიშ უშორაშ ძგას, კანადაშ ბჟადალშე დო რუსეთიშ ბჟაეიოლშე. რუსეთწკჷმა მერსხუაფა შილებე ბერინგიშ საროტით. შტატი ჰავაი რე არქიპელაგი რჩქალი ოკიანეშ ცენტრალურ ნორთის. თაშნეშე ქიანას ორხველჷ ტერიტორიეფი კარიბიშ ზუღას დო რჩქალ ოკიანეს.
ამერიკაშ აკოართაფილი შტატეფი | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
დევიზი: E pluribus unum "ჩქი ღორონთიშ ბწანა" |
||||||
ჰიმნი: "The Star-Spangled Banner" |
||||||
ნანანოღა | ვაშინგტონი | |||||
უკაბეტაში ნოღა | ნიუ-იორკი | |||||
ოფიციალური ნინა(ეფი) | ინგლისური (დე-ფაქტო) | |||||
თარობა | ფედერალური ოპრეზიდენტე რესპუბლიკა | |||||
- | პრეზიდნეტი | ჯო ბაიდენი | ||||
- | ვიცე-პრეზიდენტი | კამალა ჰარისი | ||||
ფართობი | ||||||
- | გვალო | 9 833 520 კმ2 (3-ა) | ||||
- | წყარი (%) | 6.97 | ||||
მახორობა | ||||||
- | 2019 ფასებათ | 328,239,523 (3-ა) | ||||
- | census | 328,239,523 | ||||
- | მეჭედალა | 33.6 ად/კმ2 (146-ა) | ||||
ედპ (ჸუპ) | 2019 ფასებათ | |||||
- | გვალო | $21.439 მილიარდო (2-ა) | ||||
- | ართ მახორუშე | $62.112 (11-ა) | ||||
აგი (2018) | 0.920 (მაღალი) (15-ა) | |||||
ვალუტა | ააშ დოლარი ($) (USD ) |
|||||
ბორჯიშ ორტყაფუ | UTC −4-შე −12-შახ, +10, +11 | |||||
- | ზარხულიშ (DST) | UTC −4-შე −10-შახ (UTC) | ||||
ქიანაშ კოდი | US | |||||
Internet TLD | .us | |||||
ოტელეფონე კოდი | +1 |
ქიანაშ ფართობი აკმადგინანს 9.83 მილიონ კვადრატულ კილომეტრის. ქიანას ოხორანს 309 მილიონი კოჩი. აკოართაფილი შტატეფი ფართობიშ დო მახორობაშ სიდიდაშ მეჯინათ მოსოფელშ ვით არძაშე უდიდაშ სახენწჷფოშა მიშმურს. ამერიკა რე მოსოფელს ართ-ართი არძაშე ეთნიკურო ანდაფეუანი დო მულტიკულტურული ქიანა, თაქ ბრელი იმიგრანტი ოხორანს. ააშ-ს ეკონომიკური მაძირაფალეფით მოსოფელს მაართა აბანი უკინებუ.
ქიანაშ მონძე მახორობა აზიური ბადებაშ რე, ნამუეფქჷთ ვითოშალათ წანეფიშ წოხოლე გჷნიხორეს თაქი. აკოართაფილი შტატეფი გაჭყჷ ვითოსუმ ბრიტანულ კოლონიაქ. 1776 წანაშ 4 კვირკვეს მუნეფქ დუდი ზოხორინელო გეგჷმაცხადეს. თეს მაჸუნუ ლჷმაქ ზოხორინელობაშო ბრიტანეთიშ იმპერიაწკჷმა. 1787 წანაშ 17ეკენიას ქიმიღეს ამერიკაშ აკოართაფილი შტატეფიშ კონსტიტუცია.
მა-19 ოშწანურას ააშ-ქ ქიმკირსხუ ტერიტორიეფი: საფრანგეთიშე, ესპანეთიშე, გოართამაფილი ომაფეშე, მექსიკაშე, რუსეთიშე. აკოართაფილ შტატეფქ ტეხასიშ რესპუბლიკა დო ჰავაი ქიმკირსხუ ანექსიაშ რზათ. 1860 წანას ქიანას ქჷდიჭყჷ ომენოღალერ ლჷმაქ, ნამუსჷთ ართიანს ოლჷმუდეს ოორუეშ დო ობჟათეშ შტატეფი. საბოლოოთ გომორძგუაქ ოორუეშ შტატეფს ქჷდასქიდეს. ლჷმაშ თებაშ უკული თელ ქიანას დოლმახორობაქ (მონობაქ) გეუქვუ. თეშ უკული აკოართაფილ შტატეფქ ბიწორია ტემპეფით გევითარჷ. ქიანა ოკათუდჷ მუჭოთ მაართა, თეშ მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმეფს. ააშ რე გოართოიანაფილი ერეფიშ ორგანიზაციაშ უშქურანჯალაშ სხუნუშ იროიანი მაკათური.