Jannie Hofmeyr
Suid-Afrikaanse geleerde en politikus / From Wikipedia, the free encyclopedia
Jan Frederik Hendrik (Jannie) Hofmeyr (Kaapstad, 20 Maart 1894 – Johannesburg, 3 Desember 1948) was ’n Suid-Afrikaanse geleerde en politikus. Hoewel hy beskou is as te verlig vir sy tyd, was die algemene opvatting dat genl. Jan Smuts hom uitgesoek het om hom op te volg as leier van die Verenigde Party.
- Hierdie artikel handel oor die geleerde en politikus. Vir die artikel oor die Kaapse staatsman, sien Onze Jan Hofmeyr.
Jan Hendrik Hofmeyr | |
Jan Hendrik Hofmeyr in die 1940's | |
Minister van Mynwese | |
Ampstermyn 16 Januarie 1948 – 4 Junie 1948 | |
Eerste minister | Jan Christian Smuts |
---|---|
Voorafgegaan deur | Sidney Frank Waterson |
Opgevolg deur | Eric Louw |
Minister van Finansies | |
Ampstermyn 1933 – 1948 | |
Eerste minister | Jan Smuts |
Voorafgegaan deur | Nicolaas Havenga |
Opgevolg deur | Frederick Sturrock |
Minister van Onderwys | |
Ampstermyn 1939 – 1948 | |
Eerste minister | Jan Smuts |
Voorafgegaan deur | Henry Fagan |
Opgevolg deur | Albert Jacobus Stals |
Ampstermyn 1933 – 1938 | |
Eerste minister | Barry Hertzog |
Voorafgegaan deur | Daniël François Malan |
Opgevolg deur | Henry Fagan |
Minister van Mynwese, Indiensneming en Maatskaplike Sake | |
Ampstermyn 1936 – 1938 | |
Eerste minister | Barry Hertzog |
Voorafgegaan deur | Patrick Duncan (Mynwese) Adriaan Fourie (Indiensneming en Maatskaplike Sake) |
Opgevolg deur | Jan Smuts (Mynwese) Harry Lawrence (Indiensneming) Henry Fagan (Maatskaplike Sake) |
Ampstermyn 1933 – 1936 | |
Eerste minister | Barry Hertzog |
Voorafgegaan deur | Daniël François Malan |
Opgevolg deur | Richard Stuttaford |
Minister van Openbare Gesondheid | |
Ampstermyn 1933 – 1936 | |
Eerste minister | Barry Hertzog |
Voorafgegaan deur | Daniël François Malan |
Opgevolg deur | Richard Stuttaford |
LP vir Johannesburg-Noord | |
Ampstermyn 1929 – 1948 | |
Administrateur van Transvaal | |
Ampstermyn 1924 – 1929 | |
Persoonlike besonderhede | |
Gebore | Jan Frederik Hendrik Hofmeyr (1894-03-20)20 Maart 1894 Kaapstad, Kaapkolonie |
Sterf | 3 Desember 1948 (op 54) Johannesburg, Unie van Suid-Afrika |
Politieke party | Suid-Afrikaanse Party (1929–1934) Verenigde Party (1934–1948) |
Alma mater | SACS Universiteit van Kaapstad Balliol College, Oxford |
Religie | Christendom |
Hofmeyr was ’n buitengewoon begaafde student en gradueer met ’n M.A. op die ouderdom van 17 jaar. Sy lewe lank het hy poste beklee wat gewoonlik vereenselwig word met ’n veel ouer persoon: hy word prinsipaal van die Suid-Afrikaanse Skool van Myne en Tegnologie in Johannesburg op 25, wat onder sy leiding in 1922 die Universiteit van die Witwatersrand geword het. Op 30 is hy aangestel as administrateur van Transvaal en op 39 was hy ’n kabinetsminister. Op ’n ongelooflike jong ouderdom het hy, met die nominale samewerking van die oud-Vrystaatse president F.W. Reitz, Het leven van Jan Hendrik Hofmeyr (Onze Jan) in 1913 geskryf.
Toe Hofmeyr in 1919 prinsipaal van die latere Universiteit van die Witwatersrand word, het hy ’n lewenslange band gesmee, want hoewel sy wortels in die Kaap was, was die optrede van die volwasse lewe hoofsaaklik gesentreer om Transvaal. Toe hy die universiteit in 1924 verlaat, was dit om administrateur van Transvaal te word. Sy vyf jaar lange ampstermyn het hom op ’n blink loopbaan in die Unie-Volksraad voorberei. Hofmeyr was vise-kanselier van Wits van 1926 tot 1930 en kanselier van 1938 tot en met sy dood. Hy het ook inspraak in die universiteit se lot gehad as minister van onderwys van 1933 tot 1938 en weer van 1939 tot 1948.
Sedert 1933 het hy weldra in die meeste kabinetsposte waargeneem en was hoogs veelsydig sowel as bekwaam. As redenaar in die Parlement het hy geen gelyke gehad nie. Hy het die vermoë gehad om die swakhede in sy teenstander se argument uit te lig en hulle te verpletter sonder kwaadwilligheid. Hy was boonop geheel en al tweetalig en het as minister gesorg dat hy al die feite het sodat hy ’n formidabele figuur was om te probeer opponeer. Hy het ook oor ’n buitengewone geheue en ondernemingsgees beskik.
Hofmeyr se voortydige dood kan deels toegeskryf word aan die swaar werklas wat genl. Smuts aan hom toevertrou het. Smuts het weliswaar gehelp om die oorlog in Europa te wen, maar tuis het hy nie net die verkiesing verloor nie, maar ook die beste en mees waarskynlike kandidaat om sy nalatenskap te laat voortleef. Suid-Afrika het een van die helderste liberale stemme in sy politiek verloor.[1]