Emmen
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Ämme (amtlech Emmen) esch e politischi Gmeind im Wahlkreis Hofdere im Kanton Lozärn, Schwiiz.
 |
Dä Artikel behandlet Ämme im Kanton Lozärn. För anderi Bedütige vo Ämme oder hochdütsch Emmen lueg do |
Remove ads
Geografii
D Gmeind esch e Vorort vo de Stadt Lozärn. Si liid zwösche (vo Wescht noch Oscht) Lozärn im Südweschte und Süde, Äbike im Süde, Bueri im Oste, Öschebach ond Rotheborg im Norde ond Neuechöuch im Nordweschte.
Ämme bestohd us de beide Ortsteil Ämme-Dorf ond Ämmebrogg. Ämme-Dorf liid im Rüüsstal - Ämmebrogg zomene grosse Teil enere wällige Hochäbeni, nome die ondere Quartier send au im Rüüsstal. Ämme-Dorf bestohd us de Teil (Ober-)Dorf und Onderdorf. Zum Ortsteil Ämme, wo de historischi Sedligsschwärponkt esch, ghöred no de Wiiler Rottertswil (452 m ü.M.; 2,6 km nördlech vom Dorf), Waltwil (421 m ü.M.; 3 km nordöschtlech) ond Waldibrogg (422 m ü.M.; 3,9 km nordöschtlech) - ond s Induschtriigebiet Ämmefäld/Hasli/Buholz zwösche Ämme-Dorf ond Waltwil. Wäg em Flogplatz esch d Äbeni Ämmefäld/Haslifäld, osser de Induschtriizone, ned öberbout. Zwösche Buholz ond de Rüüss liid es grössers Waldgebiet – de Oberi Schiltwald – ond zwösche Waldibrogg und de Rüüss de Onderi Schiltwald. Dör d Induschtriell Aasedlig send im Ortsteil Ämmebrogg die erschte grössere Wohngebiet entstande. Hötzotags hed Ämmebrogg de Ortsteil Ämme i Sache Iiwohner wiit hender sech gloh ond breitet sech emmer no us ond schlöckt früecheri landwertschaftlechi Zonene. Vor allem i de Gebiet weschtlech vo Gerliswil send am Südhang neui Wohnsedlige entstande, wo emmer no grösser wärdid (Erle, Neuhof). Die Chlii Ämme, wo im Gebiet vo Ibach vo lenggs i d Rüüss möndet, beldet d Gränze zwösched em Lettauer Ortsteil Rüüsssbüel ond Ämmebrogg. S einzige grössere Waldgebiet im Ortsteil Ämmebrogg esch de Riffigwald. De ganz Nordweschte vo de Gmeind esch ländlech prägt met huufe Hüüsergroppe ond Einzelhöf. Dör das Gebiet flüüsst vo Weschte noch Oschte de (Hellbüehler-) Rotbach, wo es paar Kilometer lang d Nordgränze zwösche Ämme und Rotheborg beldet. Vo de ganze Gmeindsflächi vo öber 20 km² wärdid 46,6 % landwertschaftlech gnötzt. Osserdem heds Wald ond Ghölz of 18,2 % vo de Ortschaft ond e Drettel esch Sedligsflächi, wo no emmer am wachse esch.
Remove ads
Gschicht
Ämme esch zom erschte Mau gnamsed worde in ere Urkund vom König Lothars aus Emau.
Bevölkerig
Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[2]
| Jahr | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Iiwohner | 1764 | 1832 | 1948 | 2235 | 2484 | 3162 | 4229 | 5024 |
| Jahr | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Iiwohner | 7905 | 8716 | 11065 | 16856 | 22040 | 22392 | 25407 | 26885 |
Dr Uusländeraateil esch 2014 bi 33,3 % gläge.[3]
Religion
64,2 % vo dr Iiwooner send im Jahr 2000 römisch-katholisch gsii, 12,7 % evangelisch-reformiert.[3]
Politik
Bi dr Nationauraatswahle 2015 hät s das Ergebnis gää:[3] BDP 1,8 %, CVP 14,2 %, FDP 16 %, GLP 4,1 %, GP 6,6 %, SP 14,2 %, SVP 34,8 %, Süschtigi 8,3 %.
Dr Gmeindspräsident vo Ämme esch dr Rolf Born (Stand Februar 2016).
Wirtschaft
D Arbetslosigkeit esch im Jahr 2011 bi 3,7 % gläge.[3]
Sprach ond Dialäkt
Bi dr Volkszellig 2000 hend vo dr 26885 Iiwohner 81,6 % Dütsch aus Houptsprach aagää, 0,6 % Französisch, 3,9 % Italienisch ond 13,9 % anderi Sprache.[3]
Dr hochalemannisch Dialäkt vo Ämme ghört zuem Lozärntütsch.
Bouwärch
- d Pfarrchile St. Mauritius (1828–31, spotbarock-klassizistisch), zwöi witeri katholischi Chile (1912–15 ond 1971)
- d Chile Ämmebrogg (1956–58)
- zwöi reformierti Chile
Weblenk
- Offizielli Websiite vo de Gmeind Ämme
- Emmen Gmeindsprofil of de Websiite vom Kanton (PDF-Datei uf lustat.ch)
- Waltraud Hörsch: Emmen. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Waltraud Hörsch: Emmenbrücke. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Fuessnoote
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads