Göschenen
es Dorf und e Gmaind im Kanton Üri From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Geschenä (amtlich Göschenen, iteliänisch Casinotta, rätoromanisch Caschanutta) isch e politischi Gmeind im Kanton Üüri.
Remove ads
Geografi
Geschenä lit im obere Ryysstal. Zue dr Gmeind gheret näb em Dorf ai na d Wiiler Abfrutt (1'168 m), Wigge (1'318 m) und Gwüest (1'582 m) im Geschenertal. Vo dr Gmeindsflächi sind 7,3 % landwirtschaftlichi Flächi, 11,4 % Wald, 0,9 % Sidligsflächi und 80,4 % suschtigi Flächi.[2]
Dr under Däil vo dr Schellenä isch im Biet vo Geschenä.
D Nachburgmeinde vo Geschenä sind Walliser Gmeind Obergoms, d Bärner Oberländer Gmeind Gadmä und im Üürnerland Wassä, Gùùrtnällä, Andermatt, Oschpital und Reialp.
Remove ads
Gschicht
Geschenä isch zum erschte Mal gnamset worde im Jahr nach 1280 als Geschenden (1290 Gescheldun, 1294 Geschenen, 1429 ze Gestinen), Abfrutt 1549 als ob frutt; d Geschener Alp 1631 als Göschiner Alp (1708 Gestiner Alpen)).
Bevelkerig
Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[3]
| Jahr | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1941 |
| Iiwohner | 2992 | 703 | 773 | 861 | 974 | 860 | 850 |
| Jahr | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 | 2010 |
| Iiwohner | 698 | 1284 | 888 | 708 | 585 | 511 | 428 |
Dr Üüsländeraateil isch 2010 bi 6,1 % gläge.[2]
Religion
88,5 % vo dr Iiwooner sind remisch-katholisch, 4,1 % evangelisch-reformiert (Stand 2000).[2]
Politik
Bi dr Nationalraatswaale 2015 hät s das Ergebnis gää:[4] SVP 28,8 %, CVP 54,2 %, GP 12,4 %, Suschtigi 4,5 %.
Dr Gmeindspräsident vo Geschenä isch dr Felix Cavaletti (Stand 2016).
Wirtschaft
D Arbetslosigkeit isch im Jaar 2011 bi 1,2 % gläge.[2]
Sprach und Dialäkt
Bi dr Volkszellig 2000 hend vo dr 511 Iiwohner 94,9 % Diitsch als Haiptsprach aaggää, 0,4 % Italienisch und 5,1 % anderi Sprache.[2]
Dr hekschtalemannisch Dialäkt vo Geschenä ghert zue dr Obere Ryysstaler Mundart.
Lyt
- Beat Dittli (* 1955), Namekundler
Bilder
Geschenä vom Baanhof üüs
Geschenä
dr Bahnhof mit em Gotthardtunnelportal
dr Visierstolle fir dr Buuw vom Gotthardtunnel vo 1872
Salbitschijen und d Brügg
Literatür
- Hans Stadler: Göschenen. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Thomas Brunner: Die Kunstdenkmäler des Kantons Uri. Band 4: Oberes Reusstal und Urseren. Hrsg. von der Gesellschaft für Schweizerische Kunstgeschichte GSK. Bern 2008 (Kunstdenkmäler der Schweiz Band 114). ISBN 978-3-906131-89-4. S. 237–285.
Weblink
Fuessnote
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads