Prochecto d'entibo en o río Susía

O prochecto d'entibo en o río Susía ye un prochecto de construcción d'un entibo en a valle d'o río Susía contemplau por diferents administracions dende l'anyo 2002^[1] dica l'anyo 2005,^[2] cuan se desestimó de forma no definitiva,^[2] y tornau a planteyar en 2009 por a Confederación Hidrografica de l'Ebro^[3] y Riegos del Alto Aragón.^[3]

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O río Susía desemboca en a coda d'o pantano de o Grau, en as inmediacions de o Mesón de Ligüerre y Ligüerre de Cinca, poblacions ya afectadas por ixe atro entibo anterior.

O prochecto d'entibo afecta a cualques lugars en a valle d'o río Susía, que fa parte d'o Viello Sobrarbe, en o sud d'a comarca de Sobrarbe. A dita valle se troba en as inmediacions de dos grans entibos, ya construius, que son o de Mediano y o de o Grau,^[3] que ya suposón a despoblación forzosa de bels lugars en a redolada en os anyos 1960. O propio río Susía desemboca, en l'actualidat, en l'entibo de o Grau, en os arredols d'o Mesón de Ligüerre.

Historia

O prochecto se fizo conoixer en o BOE en l'anyo 2002,^[1] como consecuencia de que l'anterior prochecto d'entibo en Chanovas obtenise una Declaración d'Impacto Ambiental negativa, por o que, legalment, no se podeba construir.^[4] En mayo d'ixa mesma anyada^[5][6] se fundó en Chabierre d'o Elsón, una d'as poblacions que heban de veyer-se afectadas, l'Asociación Río Susía, que d'entre os suyos obchectivos contempla fer una oposición activa contra cualsiquier prochecto d'entibo mas en a redolada.^[6]

O prochecto quedó desestimau por razons no especificadas, anque nunca no se'n fizo garra anuncio oficial, en as zagueras semanas de l'anyo 2005, atamas que en octubre d'ixa mesma anyada s'heba feito publico un presupuesto de 1,8 millons d'euros ta la inminent construcción.^[7]

En aviento de 2009, a Confederación Hidrografica de l'Ebro fizo publico que teneba un nuevo prochecto d'entibo ta la cuenca d'o Susía.^[3][8] En l'actualidat, y anque no i ha guaire información sobre o prochecto d'entibo, pareix que iste sigue en piet y encara una empresa constructora mantiene en a suya pachina web a ista obra como un d'os prochectos sobre os que son fendo estudios.^[9]

Problematica

L'obchectivo prencipal d'iste prochecto ye d'abastir d'augua ta fer nuevos reganos en a comarca d'os Monegros.^[3] Manimenos, d'entre os argumentos que han emplegau os suyos detractors se cuenta o cabal d'iste río chicorrón, que no fa sique 16 km de lonchitut^[2] y per se ye propenso a l'estiache,^[2] por o que dificilment podría proveyer volumens d'augua acceptables ta transvasar ta os Monegros en as epocas que mas se'n amenista.^[3]

Unatra cuestión ye a presencia de volumens d'augua desaprofitaus en o vecino pantano de o Grau, que ya ye construiu, y a on que, d'alcuerdo con l'Asociación Río Susía, i ha un important volumen d'augua no aprofitable porque a canal de derivación d'os reganos que s'alimenta d'él ye mas alta que a cota menima de l'entibo.^[3] Seguntes l'asociación, a solución de menor impacto, ecolochico y social, pasaría por amillorar os mecanismos d'aprofitamiento de l'augua que ya i ha entibada en os pantanos d'a redolada, como podría estar si se i instalase un mecanismo de bombeyo de l'augua de cotas mas baixas de camín ta os canals de derivación.^[3]