Autoridá Nacional Palestina
From Wikipedia, the free encyclopedia
L'Autoridá Palestina o Autoridá Nacional Palestina (ANP), que'l so nome oficial ye Autoridá Palestina de Cixordania y Franxa de Gaza, ye una organización alministrativa autónoma que gobierna transitoriamente dende 1994 na Franxa de Gaza y parte de Cixordania. En xineru de 2013, adoptó oficialmente'l nome d'Estáu de Palestina.[1][2]
| |||||
|---|---|---|---|---|---|
| gobiernu provisional | |||||
| |||||
| Himnu nacional |
Himno nacional de Palestina (es)  | ||||
| Alministración | |||||
| Llingües oficiales | Árabe palestín | ||||
| Rellaciones diplomátiques |
ver
| ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 31°53′N 35°12′E | ||||
_in_its_region.svg) | |||||
| Más información | |||||
| minfo.gov.ps | |||||
 | |||||
L'Autoridá Nacional Palestina foi establecida en 1994, conforme a los alcuerdos d'Oslu ente la Organización pa la Lliberación de Palestina (OLP) y el Gobiernu d'Israel, como una entidá transitoria mientres un periodu de 5 años tres el cual tendríen llugar les negociaciones finales ente les dos partes. Con base nestos alcuerdos, l'Autoridá Palestina foi designada pa controlar tantu la seguridá como l'alministración civil nes árees urbanes palestines (designaes como "Área A"), y solu control civil sobre les árees rurales palestines ("Área B"). Los territorios restantes, incluyendo los asentamientos israelinos, la rexón del valle del Xordán, y les conexones per carretera ente comunidaes palestines, permanecen baxu control esclusivu israelín ("Área C"). Xerusalén Este (la parte de Xerusalén controlada per Xordania dende 1948 hasta 1967), que ye reivindicada como futura capital pola ANP, foi escluyida de los alcuerdos d'Oslu hasta la fase final de les negociaciones, polo cual los ministerios y órganos de gobiernu de l'Autoridá Palestina asitiar ente Gaza y la pequeña ciudá de Ramala, próxima a Xerusalén.
El 31 d'ochobre de 2011, foi escoyida miembru númberu 195 de la UNESCO, qu'almite a Palestina como miembru de plenu derechu.[3] Darréu, el 29 de payares de 2012, l'Asamblea Xeneral de la ONX pasó, al traviés del Resolución 67/19 a considerar a Palestina como "estáu", frente a l'anterior considerancia de "entidá".[4][5]
Palestina, rexón histórica que la so estensión varió en gran midida dende l'antigüedá, asitiada na mariña oriental del mar Mediterraneu, al suroeste d'Asia, y anguaño estremada na so mayor parte ente Israel, Xordania (con anterioridá denomada Trexordania) y los territorios autónomos palestinos de Cixordania y la franxa de Gaza que son los controlaos pola Autoridá Nacional Palestina. La rexón tien un terrén bien diversu que s'estrema xeneralmente en cuatro zones paraleles. D'oeste a este son: la llanura costera; les llombes y montes de Galilea, Samaria y Xudea; el valle del ríu Xordán, que dixebra Cixordania y Trexordania, y el pandu oriental. Nel estremu sur tópase'l Néguev, un accidentáu desiertu. L'altitú de les elevaciones bazcuya ente los 395 m sol nivel del mar nes costes del mar Muertu, el puntu más baxu de la superficie terrestre, y los 1.020 m del cume del monte Hebrón. La rexón tien delles zones fértiles que constitúin el so principal recursu natural. Les más notables de toes elles son la llanura de Sharon, a lo llargo del sector septentrional de la mariña mediterránea, y l'llanura d'Esdrelón (o Yizreel), un valle asitiáu al norte de les llombes de Samaria. Sicasí, el suministru d'agua de la rexón nun ye abondosa; cuasi toles precipitaciones añales producir mientres los meses ivernizos y son modestes. El ríu Xordán, l'únicu calce ininterrumpíu de la rexón, flúi escontra'l sur al traviés del llagu Tiberíades (l'únicu llagu d'agua duce de la zona) hasta'l mar Muertu, de gran salín.
En 1993, tres décades de conflictos violentos ente palestinos ya israelinos, los dirixentes de cada bandu aceptaron la firma d'un históricu alcuerdu de paz. Yasir Arafat, dirixente de la Organización pa la Lliberación de Palestina, y el primer ministru israelín Isaac Rabin axuntar nos Estaos Xuníos el 13 de setiembre de 1993, pa roblar l'alcuerdu de paz pa la rexón. El plan contemplaba l'autonomía de los territorios ocupaos por Israel, que tenía d'empecipiase na Franxa de Gaza y Xericó. L'alministración palestina sobre parte d'estes árees empezó en mayu de 1994.
Les eleiciones celebraes nos territorios autónomos palestinos reafitaron la direición de Yasir Arafat y de la OLP, pero les actitúes intransixentes d'estremistes xudíos (asesinatu del primer ministru israelín Isaac Rabin en payares de 1995) y del grupu palestín Hamas (que llevó a cabu atentaos terroristes indiscriminaos nes principales ciudaes d'Israel) punxeron delles vegaes en peligru tou lo alcordao nesi primer tratáu de paz global y tolos que lu siguieron.
Nesi contestu de meyora escontra la plena pacificación de la rexón, a finales d'ochobre de 1999 (con cinco años de retrasu) los territorios palestinos de Gaza y Cixordania baxu control de l'Autoridá Nacional Palestina (ANP) quedaron xuníos al traviés d'una carretera de 44 quilómetros de llargor que traviesa territoriu israelín dende'l puestu de Erez (al norte de la Franxa de Gaza) hasta la ciudá autónoma de Tarqumiyah (en Cixordania). La so apertura supunxo'l fin de la incomunicación que sufrieren mientrés años tres millones de palestinos de dambos sectores ocupaos per Israel en 1967. Ente agostu y setiembre de 2005, en virtú del denomináu Plan de Desconexón promovíu pol gobiernu d'Ariel Sharón, Israel desmanteló los asentamientos de la Franxa de Gaza y dio en la retirada de tolos sos efectivos militares; poníase asina fin a una situación que perduraba dende la Guerra de los Seis Díes. La Franxa de Gaza pasó a depender de la ANP (anque Israel caltuvo'l control de les agües xurisdiccionales, del espaciu aereu y de les fronteres).
Dende la so creación en 1994 l'Autoridá Nacional Palestina tuvo representación nes Naciones Xuníes, representación que yá ostentaba la «Organización pa la Lliberación de Palestina» (OLP) dende 1974 –y dende 1988 col nome oficial de «Palestina»— dientro de les "Entidaes y organizaciones intergubernamentales que recibieron invitación permanente pa participar en calidá d'observadores nos periodos de sesiones, y nos trabayos de l'Asamblea Xeneral, calteniendo oficines permanentes na sede de les Naciones Xuníes".[6] L'estatus d'observador nes Naciones Xuníes da derechu a voz pero non a votu.
La principal xera que se-y atribúi a l'Autoridá Palestina ye la de consiguir la reconocencia internacional d'un territoriu perfectamente delimitado. Pa llograr esti oxetivu, l'Autoridá Palestina esplega (en primer prioridá) intenses actividaes diplomátiques con aquellos países que considera los sos aliaos, amás d'otros países que simpatizan cola so causa.
Poder executivu
El Presidente de l'Autoridá Nacional Palestina ye'l cargu políticu de más altu rangu (equivalente a xefe d'Estáu) na Autoridá Nacional Palestina. El Presidente ye escoyíu per mediu d'eleiciones populares por un periodu de cuatro años. El Presidente designa al Primer Ministru, quien, por tanto, nun ye direutamente escoyíu nin pol Parllamentu nin polos eleutores palestinos. Dende 2007 polos conflictos políticos esiste un Primer Ministru en Cixordania y otru nel territoriu de Gaza. Col alcuerdu de reconciliación en 2011 espérase qu'esista un solu primer ministru tres la celebración de nueves eleiciones nel plazu de 1 añu.[7]
Poder llexislativu
El poder llexislativu ta representáu pol Conseyu Llexislativu Palestín de 132 miembros. Los sos 88 integrantes orixinales aumentaron a 132 por una llei aprobada en 2005. La so sede ta na Franxa de Gaza.
Partíos políticos palestinos
Nes eleiciones parllamentaries de 2006 presentáronse les siguientes llistes, ordenaes de mayor a menor por cantidá de votos llograos:
- Cambéu y renovación (llista oficial del movimientu Hamás).
- Movimientu Fatah
- Mártir Abu 'Ali Mustafa
- Alternativa
- Palestina Independiente
- Tercer vía
- Llibertá y Xusticia Social
- Llibertá ya Independencia
- Mártir Abu al Abbás
- Alcuerdu Nacional pa la Xusticia y la Democracia
- Xusticia Palestina
- Sistema Políticu-lliberal
Corte Penal Internacional
El 1 d'abril de 2015, Palestina ingresó como miembru de la Corte Penal Internacional.[8]
Dempués de la firma de los alcuerdos d'Oslu, la Franxa de Gaza y Cixordania fueron estremaes n'árees (A, B y C) y en gobernaciones. Les Árees A refiérense a territorios baxu control de l'Autoridá Nacional Palestina; les B referir a territorios baxu control civil palestín y manexu de la seguridá al cargu d'Israel; y les Árees C que se traten de territorios controlaos totalmente polos israelinos.
L'Autoridá Nacional Palestina estrema los territorios palestinos en 16 gobernaciones, entendíos ente'l territoriu de Cixordania de 5.640 km² (ensin incluyir la parte palestina del Mar Muertu de 220 km²) y la Franxa de Gaza de 360 km².
| Nome | Población (2007) | [9]Área (km²). |
|---|---|---|
| Cixordania | 2.517.047 | 5.640 |
| Franxa de Gaza | 1.499.369 | 360 |
| Total | 4.016.416 | 6.000 |
- Cuartetu d'Oriente Mediu
- Estáu de Palestina
- Territorios Palestinos
- Pueblu palestín
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
